3 min
Voeding en Psyche
Daags voor de publicatie van de nieuwe richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad die morgen wordt verwacht, stelt de Groningse onderzoeker Esther Nederhof (UMCG) zichzelf de vraag: wat is de laatste stand van kennis over vetten. Welke moet je mijden, welke kiezen? Haar analyse.
Is verzadigd vet nou wel of niet ongezond? En hoe zit het met onverzadigd vet uit zaadolie? Ik blijf vetzuren ingewikkeld vinden. Daarom ben ik mijzelf laatst weer een beetje gaan bijspijkeren en kwam daarbij dit nuttige overzichtsonderzoek tegen. De in 2014 gepubliceerde meta-analyse toont aan dat vetconsumptie niet gerelateerd is aan hart- en vaatziekten. Zowel verzadigde vetten als onverzadigde vetten in het dieet zijn geen voorspellers van hart- en vaatziekten. Deze uitspraak werd gedaan nadat gegevens bekeken werden van meer dan 500.000 mensen. Transvetten zijn dat wél.
Geen verschil
Maar in de nieuwste meta-analyse zijn zelfs onverzadigde vetten niet gerelateerd aan hart- en vaatziekten. Het voornaamste verschil met de meta-analyse uit 2010 is de manier van vergelijken. In de eerdere meta-analyse werd onverzadigd vetconsumptie vergeleken met koolhydraatconsumptie, in de nieuwe meta-analyse werd het risico op hart- en vaatziekten van mensen in de hoogste 33% onverzadigd vetconsumptie vergeleken et die van mensen in de laagste 33%. Hieruit blijkt dat er geen verschil is in het risico op hart- en vaatziekten tussen mensen die veel en weinig plantaardige oliën consumeerden. En dat geldt dus ook voor mensen die veel en weinig verzadigd vet consumeerden.
In deze nieuwe meta-analyse werd ook gekeken naar de relatie tussen bloedwaardes en hart- en vaatziekten. Daar komt een genuanceerd beeld uit naar voren. De concentratie van verzadigde vetten in het bloed was over het algemeen niet gerelateerd aan het risico op hart- en vaatziekten, behalve voor een speciaal verzadigd vetzuur dat niet door het menselijk lichaam aangemaakt wordt, maar afkomstig is uit het vet van grazers inclusief zuivel. Hoe meer van dat verzadigde vet in het bloed, hoe lager het risico op hart- en vaatziekten.
Lange keten onverzadigde vetzuren
Hoe meer lange keten onverzadigde vetzuren, omega-3 (EPA en DHA) en omega-6 (Arachidonzuur), in het bloed, hoe lager het risico op hart- en vaatziekten. Die lange keten onverzadigde vetzuren zijn vetzuren die we gebruiken om lichaamscellen van te bouwen. We kunnen lange keten onverzadigde vetzuren uit ons eten halen. Niet uit plantaardige olie, maar uit dierlijke producten, voornamelijk uit vis. Het lichaam maakt ze deels ook zelf aan door korte onverzadigde vetzuren, zoals die uit plantaardige olie, te verlengen en nóg onverzadigder te maken.
(van korte, plantaardige omega-3 en omega-6 naar lange omega-3 en omega-6 die gebruikt kunnen worden in onze lichaamscellen)
In de figuur hierboven kun je schematisch zien hoe dat gaat. Een interessant aspect in dat proces is het feit dat het enzym voor het verlengen van korte omega-3 vetzuren (alfa-linoleenzuur) hetzelfde enzym is als dat nodig is voor het verlengen van korte omega-6 vetzuren (linolzuur). Het lijkt erop, dat de korte omega-6 vetzuren dat enzym inpikken van de korte omega-3 vetzuren. Bij een onevenwichte consumptie van omega-3 versus omega-6 kan het daarom gebeuren, dat er te weinig korte omega-3 verlengd kan worden tot de hart-gunstige lange keten omega-3 vetzuren. En zo kan consumptie van omega-6 rijke plantaardige olie, zoals zonnebloemolie, arachideolie en sojaolie, het risico op hart- en vaatziekten dus verhogen. Jammer genoeg werd in deze nieuwe meta-analyse consumptie van korte, plantaardige omega-6 vetzuren niet onderscheiden van lange, dierlijke omega-6 vetzuren.
Geharde vetten laten staan
Het verhaal voor transvetten is heel makkelijk, alhoewel de Europese regels het iets ingewikkelder maken dan nodig is. Van transvetten wordt keer op keer aangetoond dat ze ongezond zijn, ook in de meta-analyse die ik hierboven bespreek. Gek genoeg mogen transvetten in Europa niet vermeld worden op verpakkingen van voedingsmiddelen. In plaats daarvan moeten de geharde en gedeeltelijk geharde vetten vermeld worden. Geharde vetten bevatten transvetten. Het is dus verstandig om in ieder geval alle producten die (gedeeltelijk) geharde vetten bevatten te laten staan. Dus check de komende maand de ingrediëntenlijst van alle kruidnootjes, voordat je ze in je mond stopt!
Deze analyse en opinie verscheen gisteren op het blog van Esther Nederhof onder de titel 'Aanbevelingen vetconsumptie ontkracht?'
Fotocredits: 'de dikste vrouw op aarde', Stéfan
Dit artikel afdrukken
Ingewikkeld? Onthoud dat verzadigd vet niet slecht is en dat je onverzadigd vet het beste uit vis kunt halen, terwijl je zonnebloemolie en andere producten rijk aan linolzuur beter kunt laten staan.Aan de relatie tussen inname van verzadigd vet en het risico op hart- en vaatziekten wordt al langer getwijfeld. In een eerdere meta-analyse werd aangetoond dat de consumptie van verzadigd vet geen voorspeller is voor hart- en vaatziekten. Over het algemeen werd aangenomen dat onverzadigde vetten, zoals olijfolie en zonnebloemolie, beschermen tegen hart- en vaatziekten.
Geen verschil
Maar in de nieuwste meta-analyse zijn zelfs onverzadigde vetten niet gerelateerd aan hart- en vaatziekten. Het voornaamste verschil met de meta-analyse uit 2010 is de manier van vergelijken. In de eerdere meta-analyse werd onverzadigd vetconsumptie vergeleken met koolhydraatconsumptie, in de nieuwe meta-analyse werd het risico op hart- en vaatziekten van mensen in de hoogste 33% onverzadigd vetconsumptie vergeleken et die van mensen in de laagste 33%. Hieruit blijkt dat er geen verschil is in het risico op hart- en vaatziekten tussen mensen die veel en weinig plantaardige oliën consumeerden. En dat geldt dus ook voor mensen die veel en weinig verzadigd vet consumeerden.
In deze nieuwe meta-analyse werd ook gekeken naar de relatie tussen bloedwaardes en hart- en vaatziekten. Daar komt een genuanceerd beeld uit naar voren. De concentratie van verzadigde vetten in het bloed was over het algemeen niet gerelateerd aan het risico op hart- en vaatziekten, behalve voor een speciaal verzadigd vetzuur dat niet door het menselijk lichaam aangemaakt wordt, maar afkomstig is uit het vet van grazers inclusief zuivel. Hoe meer van dat verzadigde vet in het bloed, hoe lager het risico op hart- en vaatziekten.
Lange keten onverzadigde vetzuren
Hoe meer lange keten onverzadigde vetzuren, omega-3 (EPA en DHA) en omega-6 (Arachidonzuur), in het bloed, hoe lager het risico op hart- en vaatziekten. Die lange keten onverzadigde vetzuren zijn vetzuren die we gebruiken om lichaamscellen van te bouwen. We kunnen lange keten onverzadigde vetzuren uit ons eten halen. Niet uit plantaardige olie, maar uit dierlijke producten, voornamelijk uit vis. Het lichaam maakt ze deels ook zelf aan door korte onverzadigde vetzuren, zoals die uit plantaardige olie, te verlengen en nóg onverzadigder te maken.
(van korte, plantaardige omega-3 en omega-6 naar lange omega-3 en omega-6 die gebruikt kunnen worden in onze lichaamscellen)
In de figuur hierboven kun je schematisch zien hoe dat gaat. Een interessant aspect in dat proces is het feit dat het enzym voor het verlengen van korte omega-3 vetzuren (alfa-linoleenzuur) hetzelfde enzym is als dat nodig is voor het verlengen van korte omega-6 vetzuren (linolzuur). Het lijkt erop, dat de korte omega-6 vetzuren dat enzym inpikken van de korte omega-3 vetzuren. Bij een onevenwichte consumptie van omega-3 versus omega-6 kan het daarom gebeuren, dat er te weinig korte omega-3 verlengd kan worden tot de hart-gunstige lange keten omega-3 vetzuren. En zo kan consumptie van omega-6 rijke plantaardige olie, zoals zonnebloemolie, arachideolie en sojaolie, het risico op hart- en vaatziekten dus verhogen. Jammer genoeg werd in deze nieuwe meta-analyse consumptie van korte, plantaardige omega-6 vetzuren niet onderscheiden van lange, dierlijke omega-6 vetzuren.
Gek genoeg mogen transvetten in Europa niet vermeld worden op verpakkingen van voedingsmiddelen.Ingewikkeld? Onthoud dat verzadigd vet niet slecht is en dat je onverzadigd vet het beste uit vis kunt halen, terwijl je zonnebloemolie en andere producten rijk aan linolzuur beter kunt laten staan.
Geharde vetten laten staan
Het verhaal voor transvetten is heel makkelijk, alhoewel de Europese regels het iets ingewikkelder maken dan nodig is. Van transvetten wordt keer op keer aangetoond dat ze ongezond zijn, ook in de meta-analyse die ik hierboven bespreek. Gek genoeg mogen transvetten in Europa niet vermeld worden op verpakkingen van voedingsmiddelen. In plaats daarvan moeten de geharde en gedeeltelijk geharde vetten vermeld worden. Geharde vetten bevatten transvetten. Het is dus verstandig om in ieder geval alle producten die (gedeeltelijk) geharde vetten bevatten te laten staan. Dus check de komende maand de ingrediëntenlijst van alle kruidnootjes, voordat je ze in je mond stopt!
Deze analyse en opinie verscheen gisteren op het blog van Esther Nederhof onder de titel 'Aanbevelingen vetconsumptie ontkracht?'
Fotocredits: 'de dikste vrouw op aarde', Stéfan
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Hans, net zo schadelijk is denk ik niet juist. Katan heeft vastgesteld dat dit transvet ook net zoveel verhoging geeft van de cholesterol waarden als bij de transvetten die bij de partiele harding worden gevormd.
Mary Enig heeft gewaarschuwd dat transvetten in onze hersenen worden ingebouwd en dat deze inbouw de eigenschappen mogelijk ongunstig worden beïnvloed.
Indien dit juist is dan zijn de transvetten die bij de partiële harding worden gevormd inderdaad een veel groter risico.
Vers van de pers: onderzoek waaruit blijkt "transvet uit melk en kaas is minstens zo schadelijk voor het cholesterol in het bloed als industrieel transvet." (formulering Martijn Katan, link op zijn Facebook-paginazijn Facebook-pagina).
Ja Linda, ik heb geen verstand van politiek en dat is maar beter ook. Ik ben in 2011 op een persconferentie in Nieuwspoort geweest waar hoogleraren oogheelkunde een belangrijke politiek boodschap wilden brengen. De belangstelling was bijna 0,0.
Ik stem bij voorkeur op een magere dame. Hoewel ik Sharon Dijkstra goed vind.
Dank je Wicher.
Welke politieke partij heeft voedselveiligheid in het algemeen en het verbieden van industriële transvetten in het bijzonder eigenlijk in het programma zitten?
Soms ervaar ik een stevige kloof tussen het belang dat mijn omgeving aan gezond leven hecht en de plaats die het in Haagse gremia inneemt… Kijk alleen maar naar het aantal (ernstig) obese beroepspolitici.
Linda, dat weet ik niet maar ik vermoed van wel. Om squaleen uit olijfolie te halen is speciale, dure apparatuur (vacuum destillatie) voor nodig. Een Italiaanse olijfolie boer heeft dat niet.
ad 3. Ook daar kan ik geen antwoord opgeven. Ik weet alleen dat een olie met squaleen erin een duidelijk risico met zich meebrengt, omdat door oxidatieve koppeling anthraceen kan worden gevormd. Ik denk niet dat dit ooit gemeten is., omdat niemand zich dit realiseerd.
ad 4. Dat is een politieke beslissing. Trans is uit de margarine verdwenen, maar het zou nog best kunnen zijn dat de goedkope chocolade soorten er vol mee zitten. Koop dus nooit chocolade bij de IKEA. En misschien ook wel in de Magnums.