5 min
De jonge evolutionair bioloog Tom van den Hove is het zat. Hij is vóór Genetische Modificatie en vindt dat de deelnemers aan de Marsen tegen Monsanto worden misleid. Hij legt uit waarom hij voor informeren wil marcheren.
Op 23 mei 2015 gaat de protestbeweging March Against Monsanto (MAM) voor de vierde keer wereldwijd de straat op, om te protesteren tegen onder meer het gebruik van genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) en de bedrijven die ze produceren. De aandacht richt vooral op Monsanto, een bedrijf dat zowel GGO’s als pesticiden maakt.
Hoewel het goed is dat consumenten zich meer aantrekken van wat er met hun voedsel gebeurt, lijkt MAM door te slaan in de verkeerde richting. De meeste claims worden niet onderbouwd.Ze lijken vooral te dienen om de mensen te overtuigen van hun naturalistische dwaling. Ik was dan ook blij om te horen dat een groter wordende groep de claims van MAM in twijfel trekt en op zoek gaat naar de wetenschap achter deze claims. Het gevolg is dat er dit jaar voor het eerst een tegengeluid op gang is gekomen, in de vorm van de March Against Myths About Modification (MAMyhts). Deze groep probeert met behulp van grondig onderzoek en bewijs te laten zien dat de claims van MAM aangaande GGO’s ongegrond zijn.
Wat zijn GGO’s?
Volgens de World Health Organization (WHO) worden GGO’s gedefinieerd als organismen waarvan het genetisch materiaal (DNA) op een manier is aangepast, die niet voorkomt tijdens natuurlijke voortplanting en recombinatie. Deze techniek maakt het mogelijk om specifieke genen over te brengen tussen organismen die normaal gesproken niet samen voortplanten (World Health Organization, 2014). Een bekend voorbeeld van zo’n introductie van een gen vinden we in de diabeteszorg. In de jaren ’80 is het onderzoekers gelukt een synthetisch kopie van het menselijk gen voor insuline in te brengen bij een E. coli bacterie. Hierdoor werden mensen met diabetes niet langer afhankelijk van dierlijke insuline, een vorm die relatief veel allergische reacties veroorzaakte.
Het is overigens wel belangrijk om te onthouden dat de introductie van Golden Rice niet betekent dat de politieke, economische en culturele problemen van deze landen genegeerd kunnen worden. Maar net als andere GGO’s is het wel een hulpmiddel. Een hulpmiddel dat in dit geval tevens de regie in de handen van de boeren zelf legt, door de zaden zonder extra kosten te verspreiden onder arme boeren (minder dan $10,000 aan inkomsten per jaar).
Veiligheid
Er zijn dus wel voordelen te halen uit het genetisch modificeren van organismen. Maar is het ook veilig? Als we naar de wetenschappelijke consensus kijken dan is het antwoord vrij kort. Tienjarig onderzoek van de EU, een meta-analyse met 1783 onderzoeken, de (tot dusver) verzamelde onderzoeken van de non-profit organisatie Biology Fortified Inc., en een 15-jarig onderzoek naar de gezondheid en productie van veedieren in Amerika tonen allemaal aan dat GGO’s geen gevolgen hebben voor de gezondheid of het milieu. Het bewijs dat aangeleverd wordt tegen GGO’s is op zijn best niet herhaalbaar (het Gab-Alla et al., 2012 onderzoek is bijvoorbeeld door zowel het EFSA GMO Panel als het GRACE project ontkracht), en op zijn slechtst bewust misleidend (Seralini et al., 2012, Carman, et al., 2013).
Het is dan ook niet verbazingwekkend dat een recente opiniepeiling onder de wetenschappers van de non-profit organisatie AAAS (American Association for the Advancement of Science) aantoonde dat de overeenstemming over de veiligheid van GGO’s (88%) vrijwel gelijk is aan die over klimaatsverandering (87%). De mening van de AAAS doet ertoe omdat deze organisatie wereldwijd wordt erkend en uitgever is van het wetenschappelijke vakblad Science.
Toch trekt MAM 23 mei weer ten strijde tegen GGO’s en Monsanto. Het grootste deel van de MAM protestanten heeft geen kwaad in de zin, maar is simpelweg slecht geïnformeerd. De fact-checking videos van Myles Power over de vorige MAM in Nottingham laten zien dat veel mensen MAM (en soms andere anti-GGO pagina’s) als enige informatiebron gebruiken, en dus niet op de hoogte zijn van de daadwerkelijke wetenschappelijke consensus (#1; #2; #3).
De biotechnologie kampt dan ook niet met wetenschappelijke maar vooral met maatschappelijke weerstand. Deze weerstand wordt voor een groot deel veroorzaakt door de biologische (organic) industrie. Onderzoek door Academics Review naar de Amerikaanse biologische industrie concludeert dat de consument systematisch op het verkeerde been wordt gezet door conventionele en genetisch gemodificeerd eten af te schilderen als minder gezond of zelfs gevaarlijk. De 2,5 miljard dollar die jaarlijks gespendeerd wordt door de biologische lobby heeft dan ook weinig te maken met kwalitatief beter eten, en vooral met marketing voor hun eigen product.
Het is dus belangrijk dat de wetenschap weer een stem krijgt, en de March Against Monsanto 2015 is daar een prima begin voor. Ik zal zelf sowieso aanwezig zijn bij één van de Nederlandse MAM evenementen, maar de boodschap komt natuurlijk alleen over als het tegengeluid ook te horen is. Daarnaast heb ik nog nooit iets dergelijks georganiseerd, en heb ik geen idee wat hier allemaal bij komt kijken. Vandaar dat ik hoop dat er ook in Nederland geïnteresseerden zijn die zich storen aan de pseudowetenschap, en die van zich willen laten horen.
Op het Genetic Literacy Project is een oproep vanuit Amerika te lezen. Zal het ons ook in Nederland lukken om kennis en wetenschap te verspreiden onder de MAM aanhangers (en de media)? Wie geïnteresseerd is, kan me een mailtje sturen, of een bezoekje brengen aan de Facebook-pagina.
[*] Levensjaren worden berekend als het aantal doden maal de standaard levensverwachting (in jaren) op de leeftijd van het overlijden.
Toegevoegd (4 mei 2015, 19:00h):
de TED-lezing van Pamela Ronald, GGO-plantenverdelaar, getrouwd met een biologische boer
Deze tekst verscheen eerder op de sceptische website kloptdatwel.nl; er werden een enkele edits en kleine correcties in aangebracht.
Update 4/8/15: Tom van den Hoven herzag in zijn reactie #234 zijn oorspronkelijke tekst, omdat de huidige insuline weliswaar een product van een GGO is, maar het verschil in allergeniciteit niet veroorzaakt wordt door de oorsprong (runder/varken/semi-synthetisch menselijk) maar door de zuiverheid van de insuline.
Fotocredits: March against Monsanto, Salt Lake City, 2013, SarahBethB1
Dit artikel afdrukken
Hoewel het goed is dat consumenten zich meer aantrekken van wat er met hun voedsel gebeurt, lijkt MAM door te slaan in de verkeerde richting. De meeste claims worden niet onderbouwd.Ze lijken vooral te dienen om de mensen te overtuigen van hun naturalistische dwaling. Ik was dan ook blij om te horen dat een groter wordende groep de claims van MAM in twijfel trekt en op zoek gaat naar de wetenschap achter deze claims. Het gevolg is dat er dit jaar voor het eerst een tegengeluid op gang is gekomen, in de vorm van de March Against Myths About Modification (MAMyhts). Deze groep probeert met behulp van grondig onderzoek en bewijs te laten zien dat de claims van MAM aangaande GGO’s ongegrond zijn.
Wat zijn GGO’s?
Volgens de World Health Organization (WHO) worden GGO’s gedefinieerd als organismen waarvan het genetisch materiaal (DNA) op een manier is aangepast, die niet voorkomt tijdens natuurlijke voortplanting en recombinatie. Deze techniek maakt het mogelijk om specifieke genen over te brengen tussen organismen die normaal gesproken niet samen voortplanten (World Health Organization, 2014). Een bekend voorbeeld van zo’n introductie van een gen vinden we in de diabeteszorg. In de jaren ’80 is het onderzoekers gelukt een synthetisch kopie van het menselijk gen voor insuline in te brengen bij een E. coli bacterie. Hierdoor werden mensen met diabetes niet langer afhankelijk van dierlijke insuline, een vorm die relatief veel allergische reacties veroorzaakte.
In de tien jaar na de voltooiing van Golden Rice heeft de boycot van onder andere Greenpeace alleen in India al 1,4 miljoen levensjaren en 1,7 miljard dollar aan overheidsgeld gekostEen ander voorbeeld is Golden Rice, een product van Syngenta dat genetisch gemanipuleerd is, zodat het een hoge mate van beta-caroteen (een bron van vitamine A) bevat. WHO schat dat er jaarlijks tussen de 250.000 en 500.000 kinderen blind raken door een vitamine A tekort. Twaalf maanden later is de helft van hen al gestorven. Dit gebeurt met name in Afrikaanse en Aziatische derdewereldlanden waar het voedsel voornamelijk uit rijst bestaat, een voedingsbron met een minieme hoeveelheid micronutriënten. Dagelijkse consumptie van Golden Rice zou het vitamine A niveau in het lichaam in stand kunnen houden en de gevolgen van vitamine A deficiëntie terug kunnen dringen. Ondanks het feit dat Golden Rice klaar is voor gebruik, wordt het nog steeds niet toegepast door boycots van instanties zoals Greenpeace, die beweren dat Golden Rice een gevaarlijke en onverantwoorde oplossing is. Aangezien Golden Rice geen luxeproduct is, maar bij kan dragen aan het redden van levens, hebben onder andere onderzoekers van Cambridge University onderzocht wat deze vertraging inmiddels heeft gekost. In de tien jaar na de voltooiing van Golden Rice heeft de boycot van onder andere Greenpeace alleen in India al 1,4 miljoen levensjaren [*] en 1,7 miljard dollar aan overheidsgeld gekost. De GGO discussie heeft dus niet alleen een impact op westerse boeren en multinational bedrijven, maar ook op de minderbedeelden.
Het is overigens wel belangrijk om te onthouden dat de introductie van Golden Rice niet betekent dat de politieke, economische en culturele problemen van deze landen genegeerd kunnen worden. Maar net als andere GGO’s is het wel een hulpmiddel. Een hulpmiddel dat in dit geval tevens de regie in de handen van de boeren zelf legt, door de zaden zonder extra kosten te verspreiden onder arme boeren (minder dan $10,000 aan inkomsten per jaar).
Veiligheid
Er zijn dus wel voordelen te halen uit het genetisch modificeren van organismen. Maar is het ook veilig? Als we naar de wetenschappelijke consensus kijken dan is het antwoord vrij kort. Tienjarig onderzoek van de EU, een meta-analyse met 1783 onderzoeken, de (tot dusver) verzamelde onderzoeken van de non-profit organisatie Biology Fortified Inc., en een 15-jarig onderzoek naar de gezondheid en productie van veedieren in Amerika tonen allemaal aan dat GGO’s geen gevolgen hebben voor de gezondheid of het milieu. Het bewijs dat aangeleverd wordt tegen GGO’s is op zijn best niet herhaalbaar (het Gab-Alla et al., 2012 onderzoek is bijvoorbeeld door zowel het EFSA GMO Panel als het GRACE project ontkracht), en op zijn slechtst bewust misleidend (Seralini et al., 2012, Carman, et al., 2013).
De biotechnologie kampt dan ook niet met wetenschappelijke maar vooral met maatschappelijke weerstand. Deze weerstand wordt voor een groot deel veroorzaakt door de biologische (organic) industrieSlecht geïnformeerd
Het is dan ook niet verbazingwekkend dat een recente opiniepeiling onder de wetenschappers van de non-profit organisatie AAAS (American Association for the Advancement of Science) aantoonde dat de overeenstemming over de veiligheid van GGO’s (88%) vrijwel gelijk is aan die over klimaatsverandering (87%). De mening van de AAAS doet ertoe omdat deze organisatie wereldwijd wordt erkend en uitgever is van het wetenschappelijke vakblad Science.
Toch trekt MAM 23 mei weer ten strijde tegen GGO’s en Monsanto. Het grootste deel van de MAM protestanten heeft geen kwaad in de zin, maar is simpelweg slecht geïnformeerd. De fact-checking videos van Myles Power over de vorige MAM in Nottingham laten zien dat veel mensen MAM (en soms andere anti-GGO pagina’s) als enige informatiebron gebruiken, en dus niet op de hoogte zijn van de daadwerkelijke wetenschappelijke consensus (#1; #2; #3).
De biotechnologie kampt dan ook niet met wetenschappelijke maar vooral met maatschappelijke weerstand. Deze weerstand wordt voor een groot deel veroorzaakt door de biologische (organic) industrie. Onderzoek door Academics Review naar de Amerikaanse biologische industrie concludeert dat de consument systematisch op het verkeerde been wordt gezet door conventionele en genetisch gemodificeerd eten af te schilderen als minder gezond of zelfs gevaarlijk. De 2,5 miljard dollar die jaarlijks gespendeerd wordt door de biologische lobby heeft dan ook weinig te maken met kwalitatief beter eten, en vooral met marketing voor hun eigen product.
Het is dus belangrijk dat de wetenschap weer een stem krijgt, en de March Against Monsanto 2015 is daar een prima begin voor. Ik zal zelf sowieso aanwezig zijn bij één van de Nederlandse MAM evenementen, maar de boodschap komt natuurlijk alleen over als het tegengeluid ook te horen is. Daarnaast heb ik nog nooit iets dergelijks georganiseerd, en heb ik geen idee wat hier allemaal bij komt kijken. Vandaar dat ik hoop dat er ook in Nederland geïnteresseerden zijn die zich storen aan de pseudowetenschap, en die van zich willen laten horen.
Op het Genetic Literacy Project is een oproep vanuit Amerika te lezen. Zal het ons ook in Nederland lukken om kennis en wetenschap te verspreiden onder de MAM aanhangers (en de media)? Wie geïnteresseerd is, kan me een mailtje sturen, of een bezoekje brengen aan de Facebook-pagina.
[*] Levensjaren worden berekend als het aantal doden maal de standaard levensverwachting (in jaren) op de leeftijd van het overlijden.
Toegevoegd (4 mei 2015, 19:00h):
de TED-lezing van Pamela Ronald, GGO-plantenverdelaar, getrouwd met een biologische boer
Deze tekst verscheen eerder op de sceptische website kloptdatwel.nl; er werden een enkele edits en kleine correcties in aangebracht.
Update 4/8/15: Tom van den Hoven herzag in zijn reactie #234 zijn oorspronkelijke tekst, omdat de huidige insuline weliswaar een product van een GGO is, maar het verschil in allergeniciteit niet veroorzaakt wordt door de oorsprong (runder/varken/semi-synthetisch menselijk) maar door de zuiverheid van de insuline.
Fotocredits: March against Monsanto, Salt Lake City, 2013, SarahBethB1
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dennis,
Ik denk dat we in deze discussie dichter bij elkaar zitten dan het op het eerste oog lijkt. Wat betreft het eerste argument dat je aankaart, zie ik inderdaad wat je bedoelt. Maar ik interpreteer het stuk toch anders.
Mijns inziens hanteert Taleb et al. een definitie waar uitgegaan wordt van een “scientific near-certainty”. Daar is Tagilaube het niet mee eens aangezien deze “scientific near-certainty” geen onderdeel is van de originele definitie van het voorzorgsprincipe. Volgens Tagliabue gaat de originele definitie zelfs verder door te zeggen dat het ontbreken van wetenschappelijke zekerheid wat betreft het risico geen reden op zich is om een handeling bij voorbaat uit te sluiten.
Met andere woorden, Taleb et al. creëert eerst een nieuwe definitie, dat er voldaan moet worden aan “scientific near-certainty”, en zegt dan dat dit niet het geval is bij GGO’s, waardoor de burden of proof wat betreft veiligheid verschuift. Tagliabue zegt dat het juist andersom is: Als er geen concrete bewijzen zijn van gevaar, dan kan het voorzorgsprincipe niet toegepast worden om een vooruitgang te blokkeren.
Ik beweer niet dat het stuk van Taleb et al. volledig genegeerd moet worden. Als je enige punt is dat kleine zaken grote gevolgen kunnen hebben, dan was deze hele discussie niet nodig geweest. Ik denk dat bijna iedereen het wel eens kan zijn met deze vaststelling. Daarom ben ik ook niet voor een ongereguleerde ontwikkeling en toepassing van genetische modificatie. Taleb et al. zegt echter dat verbieden de enige goede maat van regulatie is, en hij baseert dit op argumenten die jijzelf nu ook niet volledig lijkt te ondersteunen.
Tom,
Het commentaar in je eerste linkje changeert nogal. Er wordt bijv. gesteld dat Taleb het precautionairy principle (PP) helemaal verkeerd uitlegd, maar het citaat dat daarbij wordt gegeven is onjuist. Taleb et al schrijven:
"The PP states that if an action or policy has a suspected risk of causing severe harm to the public domain ..., and in the absence of scientific near-certainty about the safety of the action,
the burden of proof about absence of harm falls on those proposing the action. It is meant to deal with effects of absence of evidence and the incompleteness of scientific knowledge in some risky domains."
Tagliaubue citeert verkeerd en geeft het daarmee een volkomen andere strekking!
De andere punten mogen misschien terecht zijn, het is geen reden om het stuk van Taleb geheel terzijde te schuiven.
Ik heb het niet genoemd als argument tegen GMO. Ik noemde het omdat het laat zien dat kleine zaken potentieel grote consequenties kunnen hebben. Taleb et al hebben wellicht een verkeerde inschatting van de verschillen tussen GMO en andere veredelingstechnieken, begrip van onvolspelbare risico's hebben ze zeker wel. Het is die les die we m.i. niet zomaar terzijde moeten leggen. En misschien geldt die ook wel voor sommige andere veredelingstechnieken.
Dennis #250,
Ik was een hele reactie aan het typen tot ik deze rebuttal tegenkwam. Eigenlijk verwoordt de auteur hierin stukken beter dan ik wat er mis is met dr. Taleb's artikel:
https://drive.google.com/file/d/0By1HRjFb-CESSXZHbFFNVUszbFU/view
Kortom, dr. Taleb;
A) hanteert een eigen definitie van het voorzorgsprincipe.
B) scheert alle GGO's over één kam, terwijl het eindproduct belangrijker is dan de methode zelf.
C) doet alsof deze techniek een unieke apocalyptische impact zouden hebben, maar kan geen argumenten noemen die niet ook op conventionele gewassen van toepassing zijn.
D) snapt niet dat de evolutionaire context van conventionele en biologische gewassen nauwelijks nog bestaat. De eigenschappen van deze gewassen waar wij op selecteren, hebben in de natuur geen enkele functie. Daarnaast zijn de methoden die hier wel toegestaan zijn zoals mutagenese ineens wel veilig, wat mij erg tegenstrijdig lijkt.
Ik kwam ook nog enkele voorbeelden van het voorzorgsprincipe tegen die niet helemaal de juiste uitwerking hadden:
http://risk-monger.blogactiv.eu/2015/07/29/they-killed-the-cats-precaution-superstition-and-eco-zealots/
Oftewel, ook met het voorzorgsprincipe moeten we voorzichting omgaan.
Tom en andere geïnteresseerden, er is recent een interessant stuk over het voorzichtigheidsbeginsel verschenen van Nassim Nicholas Taleb. Deze statisticus en risico-specialist heeft scherpe kritiek op het risico management in de financiële sector en voorspelde de financiële crisis zoals die zich in 2008 voltrok.
In dit jongste stuk beschrijft hij dat risk-benefit modellen zoals ze nu gebruikt worden niet afdoende zijn als de potentiële gevolgen catastrofaal kunnen zijn. Zelfs zeer kleine risico's kunnen, aldus de schrijvers, tot extreme gevolgen leiden als systemen sterk verweven zijn en globaal zijn. Dit zijn precies de systeemeigenschappen die de financiële sector hadden (en nog steeds hebben) en die voor de grootschalige impact zorgden in 2008. De schrijvers stellen dat in die gevallen het voorzichtigheidsbeginsel moet worden ingezet en leggen uit waarom dit volgens hen bij GMO van toepassing is.
Nee, dat dacht ik wel