Het middel blijkt bovendien voor te komen in water dat door rioolzuiveringen is behandeld. In het watermilieu worden waarden gemeten die boven de norm liggen. Mensen hoeven zich geen zorgen te maken, maar er is wel een "potentieel ecologisch risico", zegt Erwin Roex van kennisinstituut Deltares in de PZC van vandaag.

De naam van het acaricide (anti-luizenmiddel) fipronil werd onder het brede publiek bekend door de eierfraude van afgelopen zomer. In de etherische oliën van luizenbestrijdingsbedrijf Chickfriend bleek fipronil verstopt. Dat maakte hun middel Dega 16 zo effectief tegen bloedluis bij kippen. Minder bekend is dat het middel in de gangbare akkerbouw wordt gebruikt. Maïs, zonnebloemen en uien (en rijst in het buitenland) zijn gewassen die behandeld worden met fipronil tegen vraat. Omdat het met name voor bijen schadelijk is maar ook zeer giftig is voor het leven in water, trekt de Europese Commissie toelating van het middel binnenkort in. Na 2019 mag geen uienzaad dat behandeld is met fipronil meer worden gebruikt. Dit besluit staat los de eierfraude en was al jaren in voorbereiding.

In Zeeland worden veel uien geteeld, zodat verwacht mag worden dat de fipronilresiduen die in het oppervlaktewater worden gevonden uit die teelt afkomstig zijn. De normen voor het gebruik van fipronil zijn zo streng dat niet in het milieu gemeten kan worden of ze gerespecteerd en gehandhaafd worden. De gemeten waarden duiden dan ook op overschrijdingen. De waterschappen zijn niet verplicht om de aanwezigheid van de stof te monitoren. In Zeeland gebeurt dat op eigen initiatief.

Volgens toxicologen is de aanwezigheid van fipronil in het milieu geen direct risico voor mensen vanwege de geringe concentraties die bovendien niet of nauwelijks in de voedselketen door kunnen dringen. Ecologen wijzen, nu fipronil internationale bekendheid heeft gekregen, nog eens op de aanwezigheid van giftige stoffen in het milieu waar we geen weet van hebben. Deze stof werd door de Brusselse regelgeving al aangepakt zonder dat we ons daar als burgers bewust van waren.

Waarom residu van de stof ook uit waterzuiveringsinstallaties komt, is een kwestie van speculatie. Roex van Deltares denkt dat het kan komen door het gebruik van fipronil op honden en katten om vlooien en teken weg te houden. Op die dieren blijft het gebruik van het middel vooralsnog toegestaan.

Dit artikel afdrukken