Trieste tomaten

"Mijn Spaanse collega stelt dat dezelfde schandalen in het Spaanse Almeria aan de orde van de dag zijn. Ik vermoed dat veel Zuid-Europese tomaten deze asociale praktijken in zich dragen."

Dat schreef m'n contact. Hij stuurde me een artikel en onderstaande reportage. Ze laten zien hoe Afrikaanse vluchtelingen worden gebruikt om tomaten te plukken in Italië. Ze zijn volkomen afhankelijk van ronselaars en de mensen bij wie zij hen laten werken. Ze bestaan officieel niet. Italie telt bijna 4,9 miljoen immigranten. 700.000 daarvan zouden illegaal zijn. De omstandigheden waaronder ze wonen en werken zijn zo erbarmelijk dat Artsen Zonder Grenzen mobiele hulpteams inzet om de 'tomatenslaven' te helpen.

Een passage uit het artikel:
The men tell us they are here for one thing: to work. Some had been in Italy for several months, some for several years. Most had no idea of when – or how – they'll return home. When not harvesting tomatoes they might be picking oranges or other fruit, or might go back to Naples, where much of Italy's itinerant workforce dwells when not actively harvesting. Some migrants beg on the city's streets.

Asked whether this what he expected to find when he set out for Italy, one worker, Joseph, from Ghana, tells us: 'It's not what we expected to find that matters, but what we found,' gesturing at the surroundings.

Another migrant, Armel, from Birkina Fasa, says 'It's not better here [than Africa], we're not used to this type of work.' He says it's not easy to send money home as prices [paid for work] are very low – and they have to buy food and other items for everyday living. 'Every harvest is the same, the orange harvest is even worse... there's too many people for the work [available]'.

Daniel, also from Birkina Fasa, tells us that once the harvest gets underway in the coming days, he expects to spend between ten and twelve hours a day in the exposed tomato fields, picking by hand; bending, plucking and carrying the filled crates. The work is arduous, repetitive and hot. The temperature can reach 40C degrees.

Contracts are non-existent for most tomato pickers. The migrants are paid on a piece-rate system based on the amount of tomatoes successfully harvested. Although it can vary from location to location, Daniel, Armel and Joseph can expect to earn between 20 -30 Euros (£17 - £26) per day – the current going 'rate' – depending on the number of crates picked. The crates are heavy, holding as many as 350 kg of tomatoes when full.

'But there's only enough work for three days [per week]', Daniel says. 'The other days are spent here.' This means, in practice, that some workers here could earn no more than 51 Euros (£45) per week. And that's before a gangmaster has taken his cut or workers have paid for essential items.

Wie heeft het gedaan en wat kunnen wij doen? Die vraag was hier eerder aan de orde naar aanleiding van een Nederlandse reportage over het Spaanse Almeria. Pieternel van Velden schreef er in maart jongstleden een stuk over. Ze toonde zich verbolgen over een weinig geëmotioneerde Marc Jansen die als vertegenwoordiger van de Nederlandse detailhandel zei dat hij niets kon doen. Het probleem lag volgens hem bij de Spaanse autoriteiten en niet bij de Nederlandse supers.

Jansens standpunt komt hard over, maar is niet incorrect. Afrikanen verlaten hun continent. De politiek onrust in zowel Noord- als Midden Afrika is zodanig dat mensen hun geluk elders zoeken. Wij pakken hen daar hun land af. Onder meer om er rozen voor de Europese markt te kunnen verbouwen. Daaronder zijn, god betere het, zelfs fair trade rozen. Vreemde mogendheden, met name China, kopen jaarlijks tientallen miljoenen hectares grond in Afrika waar landloze boeren tot voor kort wat eten op verbouwden zodat ze zonder geld konden overleven. Mensen met initiatief - de besten - verlaten het continent. Ze overspoelen de Zuidkust van Europa waar de officiële arbeidsmarkt hen niet kan absorberen. Omdat ze in enorme aantallen beschikbaar zijn, daalt de prijs voor ongeschoolde arbeid en wordt die vervangen door zwarte arbeid tegen de laagst mogelijke prijs.

Als we tomaten boycotten wordt het nog erger. Dan is er helemaal geen leven meer voor deze mensen en moeten ze terug naar Afrika. Daar hebben ze geen geld voor. Boycot heeft dan ook geen zin. Onze Westlandse tomatentelers produceren voor een Nederland of tien. Als zij minder gaan maken, kunnen de Spaanse en Italiaanse telers meer verdienen en hun zwarte arbeiders een officiële status geven.
Is dat niet de oplossing?

Als je een cynicus bent, zou het er een kunnen zijn. In werkelijkheid constateren we dat het makkelijk met rode kaarten strooien is. De arbeid is er en komt aan land. Daarmee is het probleem van de illegaliteit geboren. We kunnen twee dingen doen:

1. de grenzen sluiten, ervoor zorgen dat er geen Afrikaan meer binnenkomt en de aanwezige mensen opnemen in de rest van Europa. Hen terugsturen zou ook kunnen, maar dat voelt niet goed. Vandaar deze oplossing.
2. onze welvaart delen met Afrika, alle vluchtelingen opnemen en hier te werk stellen. China's transformatie van Afrika en Afrika's eigen ontwikkeling gaan nl. niet snel genoeg. Onderwijl leven mensen in de geschetste omstandigheden.

Wie boycot zegt, moet beginnen te bedenken wat dat eigenlijk voor een laffe streek is van een continent dat met een fractie van de wereldbevolking de helft van alle rijkdommen heeft weten te vergaren.
Maar da's theorie. In dit geval gaat het om het welzijn van 700.000 mensen in Italië en een soortgelijk aantal in Spanje, Ze worden op het moment dat u dit leest als Uncle Toms over de Zuid-Europese plantages worden gejaagd. Terugsturen kan niet. Er meer ontvangen ook niet. En toch schijnt dat het advies te zijn. Met een boycot steek je je kop in het zand. Het probleem zit niet in de tomaten en het menselijk leed dat daaraan kleeft. Het zit in de aantallen mensen die we óf moeten accepteren óf moeten terugsturen.
Welke politicus heeft het lef die onmogelijke keuze duidelijk te maken?

Migrant Workers Journey - PROMO from Migrant Workers on Vimeo.