– De veehouderij legt een groot beslag op grond elders voor de productie van veevoer in o.a. Zuid Amerika. De grootschalige productie van soja leidt daar tot ontbossing en sociale en ecologische problemen. Nederland houdt het meeste aantal dieren per oppervlakte ter wereld. We exporteren 70% van ons vlees, zuivel en eieren en blijven hier met een groeiend mestoverschot achter - met grote gevolgen voor mens en milieu.
– Boeren zitten klem tussen schaalvergroten of stoppen. Elke dag stoppen 7 boerenbedrijven en de verdergaande schaalvergroting brengt grotere risico's met zich mee, ook voor ondernemers.
– Er is een groeiende weerstand van bewoners op het platteland. Zij ondervinden overlast van de veehouderij en maken zich zorgen over hun gezondheid door uitbraken van Q-koorts, vogelgriep en toenemende antibiotica resistentie.
– Fraude in de voedselketen neemt toe, zowel bij vlees als met mest. Consumenten twijfelen over de veiligheid van hun voedsel.
Het huidige systeem is kwetsbaar en kent grote risico's voor mens, dier en milieu. Dit systeem is onhoudbaar. Er moet iets rigoureus veranderen.
Milieudefensie ziet een drietal noodzakelijke veranderingen:
1. Consumptie van dierlijk eiwitten naar plantaardige eiwitten
Bij duurzaam vlees wordt vaak de consumptie vergeten. We consumeren veel meer dierlijke eiwitten dan goed is voor onze gezondheid en voor de draagkracht van de aarde. Duurzaam vlees begint daarom bij een vermindering van de consumptie.
De consument voor het schap is anders dan de burger, omdat er sprake is van een marktfalen. Dat betekent dat dat de overheid moet ingrijpen vanuit een maatschappelijk belang2. Van een mondiaal naar regionaal georiënteerde productie en consumptie
Regionaal georiënteerde landbouw vermindert transport en daarmee energiegebruik en de uitstoot van CO2. Daarnaast biedt regionale productie kansen voor werkgelegenheid en draagt het bij aan een stabielere markt van vraag en aanbod. Bovendien, de betrokkenheid en het verantwoordelijkheidsgevoel van producent en consument nemen toe naarmate de afstand kleiner is.
3. Van een lineair naar een circulair productiesysteem
Dit betekent dat we de voer – mest – kringlopen sluiten. We brengen de veehouderij weer in balans met de hoeveelheid grond die beschikbaar is voor de productie van veevoer en het gebruik van de mest.
Milieudefensie wil een grondgebonden regionaal georiënteerde veehouderij. Dit betekent dat:
- de veehouderij in Nederland moet krimpen naar een schaal en omvang die past bij Nederland.
- veevoer in de regio van Noordwest Europa geteeld moet worden zodat er niet met veevoer over de hele wereld wordt gesleept. Zo voorkomen we verdere ontbossing en pakken we de verstoring van kringlopen aan.
De overheid heeft een belangrijke rol om dit te realiseren en te stimuleren.
Daarnaast pleit Milieudefensie voor een actief beleid van de overheid dat er op is gericht de consumptie van dierlijke eiwitten te verkleinen en de consumptie van groente en fruit te vergroten. Dat is ook goed voor onze gezondheid. Bovendien is het van groot belang dat we een eerlijke prijs voor ons voedsel gaan betalen, zodat alle kosten (ook die kosten die afgewenteld worden op anderen, zoals kosten van watervervuiling, schade aan onze gezondheid en de natuur) daaruit betaald kunnen worden. Voedsel, en zeker dierlijke eiwitten, moet duurder worden.
En tot slot:
– geef de consument een bescheiden rol. Overheid en bedrijven zeggen dat ze hun best doen door alternatieven beschikbaar te stellen voor de consument, en dat het vervolgens aan de consument de taak is het te kopen. De consument is echter anders dan de burger. De burger geeft aan dat hij duurzaamheid, dierenwelzijn, voorkomen van ontbossing belangrijk vindt. De consument voor het schap is anders dan de burger, omdat er sprake is van een marktfalen. Dat betekent dat dat de overheid moet ingrijpen vanuit een maatschappelijk belang.
– er wordt voldoende voedsel in de wereld geproduceerd. Het komt aan op een degelijke herverdeling, een ander consumptiepatroon en een juiste politiek.
– de wijze waarop Nederland produceert en consumeert draagt bij niet bij aan voedselzekerheid.
Fotocredits: Milieudefensie
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
"Milieudefensie wil een eerlijk, gezond en toekomstgericht voedselsysteem dat past binnen de grenzen van de Aarde." Ja wie wil dat niet? Alleen het is geheel anders. Zo rond 1900 was de teerling al geworpen. Guano, chilisalpeter, kalimijnen, de Haber/Bosch, de Wetten van de Oostvaardersplassen waren voorlopig even op een zijspoor gezet. We kwamen volledig los van allerlei natuurlijke processen. Vooral omdat het systeem van Centripetal Concentration ook nog eens werd nagejaagd. Eigenlijk belachelijk dat alleen het verhaal van Henk Breman hierbij komt opdagen. Waarom is dat niet in het curriculum standaard opgenomen?
Was dat systeem eerst op lokale schaal, nu is het uitgebouwd op wereldschaal en is ze een onlosmakelijk onderdeel van het huidige agro verdienmodel. Jatten wat er te jatten valt, waar ook vandaan. Daar willen we vanaf, wel dan stort het hele systeem in mekaar.
Mark #1, je voorbeeld van een Volvo is in deze treffend. We nemen een Volvo V50 commonrail, egr diesel van 2.00 l met roetfilter. Met regelmaat slaat dat apparaat op hol omdat het door de gekozen milieumaatregelen , egr, roetfilter zichzelf oprookt. Sommige zijn al bij 50000/60000 aan de beurt.
Ook hier een illusie van wat zou moeten, milieuvriendelijke auto en de barre barre realiteit. De techniek brengt niet wat we er van verwachten. Ondertussen mag ik van de gemeente Utrecht niet meer in de binnenstad rijden met mijn 30 jaar oude "vieze" diesel, terwijl een moderne direct-ingespoten benzine veel meer fijnstof uitbraakt. In ieder geval veel meer dan het limiet waaraan mijn diesel moet voldoen.
Houzee, de wereld is gered.
Ik heb dit onderzoek niet zelf gedaan, Dick, het is gedaan door mijn collega Carin Rougoor.
Maar nee, er is geen schatting gemaakt van het aantal dieren dat je in NL met lokaal voer kan voeden. Is ook interessant, maar vergt nader onderzoek.
Ik had al eens gemeld dat de Europese veehouderij in principe zonder import van soja kan. Dat kan zelfs binnen 11 jaar zonder dat we het graanareaal en de graanexport hoeven terug te schroeven.
Veevoer en vlees worden dan duurder, maar als het ook duurzamer is, is het toch het overwegen waard. Temeer omdat we niet zeker kunnen zijn van de soja-import. Stel bijvoorbeeld dat China op een dag alle soja op de wereldmarkt opkoopt, dan is het crisis in de varkens- en pluimveeveehouderij.
Regionalisering is helemaal niet zo'n gekke gedachte.
Wouter #8, hebben jullie een inschatting kunnen maken over het aantal?
Uiteraard heb je gelijk: een grasgevoerde koe van Zé is duurzamer dan een graangevoerde kip. We zijn alleen zo suf om de relatieve wiskunde daarachter niet te kunnen/willen begrijpen. Op=op, daarna gaat een nieuwe schaal in.
Zo lees ik punt 2 wel Wouter. Maar om het uit de karikatuurhoek te trekken: door landbouw en veeteelt grond- en mestgebonden te maken, verklaar je de systemen die daarvan gebruik maken heilig. Dat is dom. Er zijn andere wegen naar Rome die ook het ontginnen meer dan waard zijn.
Dick #3, de GLAMUR/CLM-studie toont aan dat vlees van varkens gevoerd met lokaal voer beter scoort op broeikasgassen dan vlees van varkens gevoerd met importvoer.
Dat je niet alle NL varkens kunt voeren met lokaal voer is een open deur. Maar laat niemand meer beweren dat varkensvlees geproduceerd met geïmporteerd veevoer duurzamer is.