1 min
Ook al zijn er geen precieze wettelijke regels over hoe een boer het stalklimaat voor een varken moet inrichten, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) kan met ingang van deze maand toch controleren of de dieren het goed genoeg hebben. Om dat te kunnen liet de NVWA eerst uitzoeken waarop ze moet letten. Wageningse dieronderzoekers maakten als het ware de open regels van de wet af, zonder die dicht te spijkeren.
"NVWA gaat stalklimaat varkens controleren", schrijft Boerderij. Dierenwelzijnsorganisatie Varkens in Nood juicht in een persbericht: "Acht miljoen varkens krijgen schone(re) lucht – grootste vooruitgang in jaren". Aan de wieg van deze berichten ligt een persbericht van de NVWA over het klimaat in varkensstallen.
Uitdaging voor 'politieagent'
Wat is er aan de hand? Nederland kent zogeheten 'open normen' voor dierenwelzijn. Dat betekent dat in de wet- of regelgeving hoofdbeginselen zijn vastgelegd, maar geen inhoudelijk omschreven voorschriften. Zo geldt voor dierenwelzijn dat "het klimaat in stallen niet schadelijk mag zijn" voor varkens. Een open norm vermindert de regeldruk en geeft boeren de vrijheid om de gestelde doelen op hun eigen manier te realiseren. Dat zorgt voor meer creatieve oplossingen en daagt het ondernemerschap van de boer uit. Maar vanuit het oogpunt van handhaving is een open norm nogal een uitdaging: hoe stel je als politieagent - want dat is de NVWA op de keper beschouwd - vast of het wettelijk gestelde doel is behaald als niet precies omschreven is waar aan voldaan moet worden?
'Signaalindicatoren'
Om op die vraag een antwoord te formuleren én de handhaving vaste grond onder de voeten te geven, heeft de NVWA vorig jaar een pilot-onderzoek laten uitvoeren door Wageningen Livestock Research bij circa 100 varkenshouders. Doel was uit te zoeken welke kenmerken "het meest bepalend zijn" om vast te kunnen stellen wat een ontoereikend stalklimaat is in varkensstallen. Uit het rapport 'Signaalindicatoren handhaving van open normen voor dierenwelzijn' blijkt dat een vijftal 'signaalindicatoren' (uit een totaal van 12 onderzochte mogelijke indicatoren) voldoende zijn om het stalklimaat te kunnen beoordelen.
De 5 signaalindicatoren zijn respectievelijk de CO2- en NH3(ammoniak, een gas dat ontstaat door het samenvloeien van poep en pies in bijna alle stallen)-concentraties, mate van roodheid en/of bevuiling in de ogen, mate van oorbijten, mate van staartbijten en mate van bevuiling van de dieren.
Varkens in Nood spreekt van "de grootste vooruitgang in vele jaren", omdat er "eindelijk grenzen gesteld worden aan de toelaatbare hoeveelheid ammoniak en koolstofdioxide in de lucht. Zeker 50 procent van de varkens heeft long- en/of oogaandoeningen omdat ze dag in dag uit in smerige lucht staan." Niet alleen de varkens komt een gezond stalklimaat ten goede. "Het kan de varkenshouder ook extra geld opleveren. Dat kan oplopen tot wel een tientje per afgeleverd vleesvarken, is wel eens berekend," aldus Boerderij. De winst zit in gezondere en daarom beter groeiende varkens die minder zorg nodig hebben.
Dit artikel afdrukken
Uitdaging voor 'politieagent'
Wat is er aan de hand? Nederland kent zogeheten 'open normen' voor dierenwelzijn. Dat betekent dat in de wet- of regelgeving hoofdbeginselen zijn vastgelegd, maar geen inhoudelijk omschreven voorschriften. Zo geldt voor dierenwelzijn dat "het klimaat in stallen niet schadelijk mag zijn" voor varkens. Een open norm vermindert de regeldruk en geeft boeren de vrijheid om de gestelde doelen op hun eigen manier te realiseren. Dat zorgt voor meer creatieve oplossingen en daagt het ondernemerschap van de boer uit. Maar vanuit het oogpunt van handhaving is een open norm nogal een uitdaging: hoe stel je als politieagent - want dat is de NVWA op de keper beschouwd - vast of het wettelijk gestelde doel is behaald als niet precies omschreven is waar aan voldaan moet worden?
'Signaalindicatoren'
Om op die vraag een antwoord te formuleren én de handhaving vaste grond onder de voeten te geven, heeft de NVWA vorig jaar een pilot-onderzoek laten uitvoeren door Wageningen Livestock Research bij circa 100 varkenshouders. Doel was uit te zoeken welke kenmerken "het meest bepalend zijn" om vast te kunnen stellen wat een ontoereikend stalklimaat is in varkensstallen. Uit het rapport 'Signaalindicatoren handhaving van open normen voor dierenwelzijn' blijkt dat een vijftal 'signaalindicatoren' (uit een totaal van 12 onderzochte mogelijke indicatoren) voldoende zijn om het stalklimaat te kunnen beoordelen.
De 5 signaalindicatoren zijn respectievelijk de CO2- en NH3(ammoniak, een gas dat ontstaat door het samenvloeien van poep en pies in bijna alle stallen)-concentraties, mate van roodheid en/of bevuiling in de ogen, mate van oorbijten, mate van staartbijten en mate van bevuiling van de dieren.
Varkens in Nood spreekt van "de grootste vooruitgang in vele jaren", omdat er "eindelijk grenzen gesteld worden aan de toelaatbare hoeveelheid ammoniak en koolstofdioxide in de lucht. Zeker 50 procent van de varkens heeft long- en/of oogaandoeningen omdat ze dag in dag uit in smerige lucht staan." Niet alleen de varkens komt een gezond stalklimaat ten goede. "Het kan de varkenshouder ook extra geld opleveren. Dat kan oplopen tot wel een tientje per afgeleverd vleesvarken, is wel eens berekend," aldus Boerderij. De winst zit in gezondere en daarom beter groeiende varkens die minder zorg nodig hebben.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik bedoel dat aandacht voor stalklimaat voor varkens altijd een goede zaak is, maar dat ik het zielig vind dat miljoenen mensen dagelijks in ongezonde gebouwen moeten leven. Het één heeft wel degelijk met het andere te maken. Waar leggen overheden prioriteiten, mensengezondheid of dierengezondheid?
Op onze Facebookpagina reageert boerin Marjo van Happen (varkensvandeboer.nl) nogal kritisch op deze nieuwe 'normen'. Zij vindt dat het al goed geregeld was.
Lourens, hoe bedoel je dat precies?
Een slecht binnenklimaat zorgt voor veel gezondheidsklachten en uitval van productiviteit, zo blijkt steeds weer uit onderzoeken. :
''...Meten is weten
Een deskundige, bijvoorbeeld van de arbodienst, kan de PMV-waarde. Dan kunt u zien hoe het gebouw scoort op de eerder genoemde factoren, zoals de luchttemperatuur, de luchtvochtigheid en de luchtsnelheid. Dat kan voor een bepaalde ruimte en ook over een bepaalde periode. Zo kunt u zien waar of wanneer er bijvoorbeeld pieken zijn in de temperatuur of luchtvochtigheid. Ook het CO2-gehalte kan worden gemeten. Metingen zijn vaak intensief en prijzig. Meten is niet altijd nodig. De eerste stap voor u als arboprofessional is om het probleem verder in kaart brengen. Daarmee krijgt u vaak al een eerste beeld van de oplossingen en van wat u verder moet onderzoeken....''
Binnenkort is er een cursus die oplossingen biedt:
''....In bijna elk gebouw komen klachten voor over de temperatuur, luchtkwaliteit, het geluid of licht. Soms ligt de oplossing voor de hand. Het komt echter maar al te vaak voor dat de problemen jarenlang blijven bestaan. Erg jammer, want onbehaaglijke arbeidsomstandigheden zijn niet alleen onprettig, ze kunnen ook leiden tot concentratieverlies, minder productiviteit en meer ziekteverzuim. Zo ver hoeft het niet te komen. Tijdens deze training leert u wat u moet doen bij klachten over het binnenmilieu....''
Met andere woorden: misschien kan de NVWA naast de controle van de varkensstallen ook wat tijd vrijmaken voor inspectie van klimaat in scholen, kantoren, openbare gebouwen, verzorgingshuizen etc. Ben benieuwd waar de prioriteiten liggen.
Eigenlijk wel grappig, de concentratie ammoniak die ze meten is afhankelijk van de luchtverversing. Als we de kaart van de ammoniakconcentraties in de natuurgebieden langs de windkaart leggen is er een direct verband. Ooit worden we nog een keer wijs in Nederland, misschien in Wageningen ook nog wel.. Alleen hopen dat het geen selectieve wijsheid wordt.