2 min
Dat zegt Dick Heederik, hoogleraar One Health Risk Analysis (Universiteit van Utrecht) en voorzitter van het Netherlands Centre for One Health, in gesprek met Boerderij. NCOH in Nederland is een interdisciplinaire samenwerking om de gezondheid van mensen, dieren en milieu te verbeteren.
Van journalist Jort Kelder tot viroloog Ron Fouchier (Erasmus Universiteit) - de afgelopen twee maanden is vaak gezegd dat het nieuwe coronavirus bewijst dat de veehouderij moet worden teruggedrongen. Heederik bevestigt in gesprek met Boerderij dat de veehouderij weliswaar een potentieel risico is voor de volksgezondheid, maar geen rol heeft gespeeld bij de verspreiding van het coronavirus. Wel vindt hij dat de sector moet blijven nadenken hoe risico’s op uitbraken kunnen worden verminderd.
De besmette nertsen in Brabant met Covid-19 laten zien dat mensen dieren kunnen besmetten. Het omgekeerde is ook al vertoond, zegt Heederik. Volgens hem vinden de Spaanse en Mexicaanse griep, maar ook de Hongkong griep en Aziatische griep hun oorsprong bij varkens of pluimvee. “Het kan dus ook echt anders lopen”, zegt Heederik. Daarom ziet hij in Nederland "potentieel een groot risico. Daar zijn we ook expliciet in. Het hangt heel erg van een virus af bij welke diersoort een virus zich het meeste thuisvoelt."
Op de vraag of dierhouderij anders moet worden ingericht, begint Heederik met een kritiek op biologische dierhouderij en dieren buiten. Heederik: “In Nederland gaat de discussie over de omslag naar biologische landbouw en meer vrije uitloop om het dierenwelzijn te verbeteren. Dat is echt een paradox. Vanuit dierenwelzijnsoogpunt is dit wenselijk, dan kan een dier meer natuurlijk gedrag vertonen. Maar er is ook meer kans op uitwisseling van ziektekiemen met wilde eenden en trekvogels omdat die gewoon tussen de gehouden dieren kunnen gaan zitten. Vanuit het risico op insleep van nieuwe pathogenen zou je zeggen: maak stallen potdicht. Maar vanuit dierenwelzijn kom je op hele andere stalsystemen. Dat blijft een spanningsveld.”
Heederik vertelt dat Nederland 'best bijzonder en vrij uniek' omgaat met zijn veehouderij in een bijzondere context: veel mensen en dieren op een kleine oppervlakte en toch met een hoge mate van biosecurity. Dat het evenwicht precair is, moet ontkent hij niet. Hij wist zelfs op de grote gevaren van een onverhoopte uitbraak: "Als een virus uitbreekt in een miljoenstad, zijn er binnen de kortste keren duizenden of tienduizenden mensen besmet. Dat geeft wel aan hoe kwetsbaar onze huidige samenleving is." Toch ziet hij ruimte om te waarschuwen voor overdreven zorgen: "We moeten niet de angst hebben dat het op korte termijn weer gebeurt. Maar deze uitbraak stemt tot nadenken over dierbewegingen, mensenbewegingen en urbanisatie."
'Geen goede onderbouwing'
Over de theorie dat fijnstof vanuit de Brabantse dierhouderij de oorzaak zou zijn voor de concentratie van het aantal Covid-19 gevallen in Brabant is Heederik stellig. “Er is op dit moment geen goede onderbouwing voor de suggestie die hier gedaan wordt. Het belangrijkste is hoe het virus is geïntroduceerd in de regio en het verspreidt erg via mens- menscontacten. Het kan best dat luchtverontreiniging dat versnelt en ook de prognose van patiënten verslechtert. Je weet dat je door luchtverontreiniging wat makkelijker een longontsteking kan krijgen. Longen zijn waarschijnlijk al gevoeliger. Maar het virus is niet in Brabant gekomen vanwege de veehouderij. Dat heeft echt te maken met de eerdere introductie van het virus door reisbewegingen van mensen en de mens- menscontacten. In de Verenigde Staten zijn ook wel waarnemingen dat er meer gevallen zijn op plaatsen met luchtverontreiniging. Wil je dat goed onderzoeken, dan heb je best complex onderzoek nodig en dat is er nog niet.”
Op Foodlog constateerden we recent dat zelfs complex onderzoek vermoedelijk niet tot antwoorden zal komen, maar genuanceerde interpretaties zal vragen tussen het ene enerzijds en het andere anderzijds.
Dit artikel afdrukken
De besmette nertsen in Brabant met Covid-19 laten zien dat mensen dieren kunnen besmetten. Het omgekeerde is ook al vertoond, zegt Heederik. Volgens hem vinden de Spaanse en Mexicaanse griep, maar ook de Hongkong griep en Aziatische griep hun oorsprong bij varkens of pluimvee. “Het kan dus ook echt anders lopen”, zegt Heederik. Daarom ziet hij in Nederland "potentieel een groot risico. Daar zijn we ook expliciet in. Het hangt heel erg van een virus af bij welke diersoort een virus zich het meeste thuisvoelt."
'Geen angst op korte termijn' wel 'nadenken over dierbewegingen, mensenbewegingen en urbanisatie''Paradox' bij oplossingen
Op de vraag of dierhouderij anders moet worden ingericht, begint Heederik met een kritiek op biologische dierhouderij en dieren buiten. Heederik: “In Nederland gaat de discussie over de omslag naar biologische landbouw en meer vrije uitloop om het dierenwelzijn te verbeteren. Dat is echt een paradox. Vanuit dierenwelzijnsoogpunt is dit wenselijk, dan kan een dier meer natuurlijk gedrag vertonen. Maar er is ook meer kans op uitwisseling van ziektekiemen met wilde eenden en trekvogels omdat die gewoon tussen de gehouden dieren kunnen gaan zitten. Vanuit het risico op insleep van nieuwe pathogenen zou je zeggen: maak stallen potdicht. Maar vanuit dierenwelzijn kom je op hele andere stalsystemen. Dat blijft een spanningsveld.”
Heederik vertelt dat Nederland 'best bijzonder en vrij uniek' omgaat met zijn veehouderij in een bijzondere context: veel mensen en dieren op een kleine oppervlakte en toch met een hoge mate van biosecurity. Dat het evenwicht precair is, moet ontkent hij niet. Hij wist zelfs op de grote gevaren van een onverhoopte uitbraak: "Als een virus uitbreekt in een miljoenstad, zijn er binnen de kortste keren duizenden of tienduizenden mensen besmet. Dat geeft wel aan hoe kwetsbaar onze huidige samenleving is." Toch ziet hij ruimte om te waarschuwen voor overdreven zorgen: "We moeten niet de angst hebben dat het op korte termijn weer gebeurt. Maar deze uitbraak stemt tot nadenken over dierbewegingen, mensenbewegingen en urbanisatie."
'Geen goede onderbouwing'
Over de theorie dat fijnstof vanuit de Brabantse dierhouderij de oorzaak zou zijn voor de concentratie van het aantal Covid-19 gevallen in Brabant is Heederik stellig. “Er is op dit moment geen goede onderbouwing voor de suggestie die hier gedaan wordt. Het belangrijkste is hoe het virus is geïntroduceerd in de regio en het verspreidt erg via mens- menscontacten. Het kan best dat luchtverontreiniging dat versnelt en ook de prognose van patiënten verslechtert. Je weet dat je door luchtverontreiniging wat makkelijker een longontsteking kan krijgen. Longen zijn waarschijnlijk al gevoeliger. Maar het virus is niet in Brabant gekomen vanwege de veehouderij. Dat heeft echt te maken met de eerdere introductie van het virus door reisbewegingen van mensen en de mens- menscontacten. In de Verenigde Staten zijn ook wel waarnemingen dat er meer gevallen zijn op plaatsen met luchtverontreiniging. Wil je dat goed onderzoeken, dan heb je best complex onderzoek nodig en dat is er nog niet.”
Op Foodlog constateerden we recent dat zelfs complex onderzoek vermoedelijk niet tot antwoorden zal komen, maar genuanceerde interpretaties zal vragen tussen het ene enerzijds en het andere anderzijds.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
En dan lees ik zomaar dat Dr. Bing Liu — de onderzoeker die er bijna achter was hoe het onderliggend cellulair mechanisme van een SARS-CoV-2 infectie met de cellulaire complicaties ervan precies in elkaar zitten — is vermoord en dat de dader zelfmoord pleegde. Als hij om zijn ontdekking vermoord zou zijn zal dit wel wat vragen oproepen.
#13 het is nog steeds niet bewezen dat de oorzaak op die markt ligt, die markt kan ook gewoon een rol als drukbezocht evenement een rol in de verspreiding gespeeld hebben.
Voor de hand liggend is iets anders als bewezen.
Sneaky, dat is het goede woord, Frank Eric!! Dit virus verspreidt zich grotendeels onder de radar.
Je zou bijna bewondering krijgen voor dit wezentje.
Maar het kan altijd nog erger: nog besmettelijker, nog langere incubatietijd en daarna nog dodelijker. Dat zou kunnen gebeuren via mutatie, net als destijds bij de golven van de Spaanse griep. Coronavirussen schijnen niet zo snel snel te muteren dan influenzavirussen, maar toch....
Ben benieuwd of ze er achter komen waar die Franse stam vandaan komt: welk dier? welk land? En welke besmettingsroute: alleen via de lucht of ook via contact? Is er een relatie met vleesconsumptie? En is dit virus alleen in Frankrijk gevonden of ook elders?
Corona trakteert ons elke dag op verrassingen.
#15, vlees en vliegtuigen en dodelijkheid. Zet daar ook nog maar bij 'besmettelijkheid' en of het meerdere soorten kan besmetten.
SARS was te dodelijk, en kwam daardoor niet verder: viel teveel op, en dragers bereikten het vliegtuig niet, waren te ziek. SARS-Cov2 is veel sneakier. Het virus opereert met een aantal stammen, en veel overdrachten gaan gepaard met weinig symptomen tot geen, vallen niet op, waardoor het zich kon verspreiden.
In Frankrijk ontstaat nu het beeld van een aantal introducties, ergens in december 2019. Zo is een geval bekend geworden, dat ziek is geworden, "omdat" zijn vrouw bij vliegveld 'Charles de Gaule' bij Parijs, werkte. Zij werd niet ziek. Kinderen werden ook ziek. Ergens begin december. Heb de link niet daarvan.
Vervolgens bleek de stam G, die vnl in Frankrijk circuleerde, waarschijnlijk niet afkomstig van China, of Italie. Achterhaald met phylogenetica.
Het is dus een slim virus.
Vraag me dus af met zo'n slim virus, of dat dan ook zou lukken via de (intensieve) veeteelt.
Voor SARS (2002) is die relatie onomstreden, Jos. Ging om civetkatten, die het virus van vleermuizen hadden opgepikt.
Voor Covid19 is de relatie inderdaad nog niet goed bewezen, daar heb je gelijk in. Vooralsnog denken onderzoekers aan de hoefijzerneusvleermuis, met een schubdier als tussengastheer. Beide dieren worden voor hun vlees verkocht, en het schubdier ook voor zijn schubben. We mogen verwachten dat daar binnenkort meer duidelijkheid over komt.
Dan is er ook nog de hypothese dat het virus uit het virologisch lab in Wuhan komt, waar o.a. aan vleermuisvirussen wordt gewerkt. Dan is het niet waarschijnlijk dat er een relatie is met vleesconsumptie. Wel kwam ik ergens de bewering tegen dat afgedankte vleermuizen op de markt zouden zijn verkocht.