Martijn Katan is een krokettenman. Kroketten zijn gezonder dan een appel die volgens de hoogleraar in de medische gevolgen van voeding en voedsel alleen maar gezond is om wat er niet in zit. Teveel appels zijn zelfs ongezond omdat er net zoveel suiker in zit als in frisdrank. Katan maakte het volk dat begin 2007 duidelijk in de Volkskrant. De krokettenfabrikanten waren blij met Martijn. De schoolgruiters en andere 'fruit is gezond'-verkopers niet. Ondergetekende verweet Katan destijds effectzoekerij.

Dat en erger verweet hij dit weekend de recente afleveringen van de Keuringsdienst van Waarde over cornflakes met ijzer. De Keuringsdienst maakte twee afleveringen over 'gemalen fietsjes' in je Cornflakes. De volgende dagen stond het land op z'n kop. Foei. Afval van de sloop in je Kellogg's en geen echt voedingsijzer! Nederland was te klein. Zonder de aflevering te hebben gezien verklaarde Katan op TV dat het een broodje aap zou zijn. Zijn Wageningse collega Van Boekel was evenwel van zijn stoel gevallen vanwege dat ijzer. Niet omdat ijzer gevaar zou betekenen of van de sloop kwam, maar juist omdat ijzerpoeder in Cornflakes geen fluit voor ons doet. Echt ijzer nemen we nl. moeilijk op en nog veel moeilijker als we melk over de Cornflakes doen.
De vraag van de Keuringsdienst was waarom het erin zit als het niets doet en wie besluit dat het erin mag. Wie weet tenslotte wat er nog meer wordt besloten.

Aflevering 1 van de Keuringsdienst vloog als een Kataanse kroket uit de appelbocht. Te veel aandacht voor gemalen fietsen, terwijl het publiek niet begreep wat het moest begrijpen - ijzerpoeder of wat het in ons eten doet als het niets doet. Dat had een voordeel. Het volk was in rep en roer. De fabrikant werd boos. Ook onze VWA voelde zich genoodzaakt tot een persbericht. Daarin bleek onze waakhond een beetje te liegen. Binnen de wet, maar buiten de moraliteit. Om bestwil, maar WAAROM? Dat was de grote vraag die uitging als een nachtkaars. Desgevraagd zei ondergetekende er nog iets over in Distrifood, maar daarna viel het stil.

Tot dit weekend. In NRC Handelsblad vertelt Katan dat hij zich heeft gestoord aan de beide uitzendingen van de Keuringsdienst. IJzerpoeder is in de Derde Wereld al een halve eeuw een gebruikelijke toevoeging aan graan om bloedarmoede op te lossen. Dat had de KvW weleens mogen vertellen. Klopt. Wat morrend geeft hij toe dat het niet veel doet en al helemaal niet met melk. Er is wel duurder ijzer, maar dat gebruikt Kellogg's niet. Inderdaad. En de KvW beweerde nooit het tegengestelde.

Daarna komt een fraaie beschouwing over etenswarenmakers in de vrije markt. Daarin kan de overheid niet alles controleren en maken fabrikanten nogal eens een potje kul van hun gezondheidsclaims."Een gewetensvolle producent", zegt Katan in zijn stukje, "zou failliet gaan als hij honderden miljoenen uitgaf aan research naar beter opneembare ijzersoorten, want de concurrent roept even hard dat zijn product gezond is."
Dat punt maakt de KvW nogal duidelijk in zijn tweede uitzending. Een product met een extra schep suiker dat überhaupt niet gezond is wordt gezond genept met goedkoop ijzer dat gelukkig toch niks doet. Dat is de reden dat de Deense VWA het niet in Cornflakes wil: Kellogg's korenvlokken zijn ongezonde ontbijtproducten vanwege hun schep suiker. Ze worden ijzersterk gezond genept.

Klaarblijkelijk interesseert dat Katan niet. Hij vind dat de KvW in zijn zucht om de kijkcijfers de grote fabrikant steevast als booswicht neerzet en de ambachtsman als held. En dat allemaal terwijl, volgens Katan, de eerbare fabrikant in de vrije markt 'mensen geeft wat ze willen: veel lekker eten voor weinig geld en vrij van bacteriën en schadelijke stoffen.' Als de fabrikant het wel goed doet, gelooft niemand dat bedrijf. Katan zegt: 'Het heeft geen zin als hij protesteert want niemand gelooft hem. Consumentenprogramma's zoals Keuringsdienst van Waarden krijgen weinig tegenspel. Dat geeft ze macht, en macht maakt hooghartig.'
Dat laatste komt zeker voor. Maar nu concreet. Waarom loog de VWA en waarom wou de ijzersterke gezondheidsnepper na herhaaldelijk aandringen niet reageren? Omdat ze bang waren toch gelynched te worden, terwijl ze niks te verbergen hadden?!? In de Nederlandse medicijnenwereld zijn vriend en vijand het erover eens - ik meen ook supplementen- en gezondheidsnepbestrijder Katan - dat je ijzertekorten in ons deel van de wereld toch echt met staalpillen moet bestrijden en niet, zoals hij blijkens zijn tekst heel goed blijkt te weten, met zogenaamde 'functional foods'. Al helemaal niet met extra gesuikerde.

Volgens Katan verandert de vrije markt dat lekkere, schone en goedkope eten in gezond genepte producten. Onder druk van kijkcijfers leidt het tot effect- in plaats van informatiegerichte consumentenprogramma's. Te constateren valt dat het ook al niet tot scherpzinnige columns van eetprofessoren leidt.
Rond zulke serieuze zaken kun je de daderprofielen maar beter niet door elkaar halen.


Hieronder wat stills uit de tweede aflevering. De Deense VWA vertelt waarom ze tegen verrijken zijn. In de uitzending werd ook getoond dathet nut van ijzerverrijking volgens de rechtsvoorgangers van de EFSA dubieus is omdat twijfel bestond aan het effect. Het laatste beeld staat hierboven.


image

image

image
Dit artikel afdrukken