De nieuwe waarheid van Herman Wijffels
In zijn lezing opende econoom Herman Wijffels frontaal de aanval op alles waarvoor hij voorheen stond als bestuurder van Rabobank. Onder zijn bezielende leiding moesten boeren ondernemers worden, rendement maken en vooral groeien. De bank groeide mee en werd van een facilitair bedrijf een louche zakenbank van fraude en bedrog.
Huidige landbouw is 'georganiseerd onverantwoordelijk'
Nu moet de landbouw van Wijffels in cirkels gaan denken, ofwel: circulair gaan produceren. Mijn grootvader zaliger produceerde al in kringlopen, zonder dat hij zich daarvan bewust was. Circulair produceren bleef de norm totdat de Rabobank voorbij kwam en volgens Wijffels 'de rooflandbouw' presenteerde. De landbouw van nu is volgens de econoom 'georganiseerd onverantwoordelijk geworden'. De nadruk op specialisatie, efficiëntie en kwantiteit heeft de sector doen ontsporen. Opa's kinderen en kleinkinderen moeten nu gaan samenwerken, kringlopen sluiten en verantwoordelijk boeren net als vroeger.
De arrogantie waarmee Wijffels zijn eigen bankverleden bagatelliseert en met een nieuwe waarheid op de proppen komt, is tenenkrommend. Het is alsof Lance Armstrong de nieuwe generatie wielrenners gaat vertellen zich van doping te onthouden'Te veel schakels in de keten, niemand voelt zich verantwoordelijk'
Natuurlijk, je kon er op wachten, de pluimveesector krijgt weer onder uit de zak. Volgens Wijffels zijn er te veel schakels in de pluimveeketen, niemand is meer verantwoordelijk voor het eindproduct. Onverantwoordelijk, heer Wijffels? Nog nooit zijn er zo veel uitstekende pluimveevleesproducten beschikbaar geweest, geproduceerd met de laagste CO2-footprint ooit. Nog nooit was de controle op ons vlees zo goed en was het zo traceerbaar als vandaag de dag. Wie tegenwoordig fraudeert in de vleessector ligt eruit, ging dat in de bankwereld ook maar zo. Noem dat maar onverantwoordelijk.
Tenenkrommende arrogantie van voormalig Rabobank-bestuurder
De arrogantie waarmee Wijffels zijn eigen bankverleden bagatelliseert en met een nieuwe waarheid op de proppen komt, is tenenkrommend en ronduit beledigend voor zijn vroegere Rabobank-klanten. Het is alsof Lance Armstrong de nieuwe generatie wielrenners gaat vertellen zich van doping te onthouden.
Wijffels noemt ook Unilever en DSM als voorbeeldbedrijven van circulaire waardecreatie. De multinationals gaan- God verhoede - ons geweten vormen en kneden. Voor een mooie marge natuurlijk. Vergeven en vergeten zijn de verfschandalen (DSM) en de voedselschandalen (Unilever) op de weg naar nieuwe megawinsten en bonussen.
Een miljard mensen heeft honger, en dan toch circulair produceren?
Wij moeten, zegt Wijffels, naar een fundamenteel nieuwe houding die ons gezamenlijk verantwoordelijk maakt.
En die miljard mensen die honger hebben, mogen die ook meedoen in de kringlopen?Wijffels denkt dat inmiddels een kwart tot een derde van onze samenleving bereid is om zo te leven en te consumeren. Ik vraag me dan gelijk af waar hij die wijsheid vandaan heeft. In welke kringen heeft hij rondgevraagd om tot die conclusie te komen, bij zijn bonusjagende vrinden uit de bankierswereld? Toch zeker niet bij die 75 procent van de Nederlandse bevolking die eerst in de portemonnee moet kijken voordat er boodschappen worden gedaan? En die miljard mensen die honger hebben, mogen die ook meedoen in de kringlopen?
Voedsel wordt duurder, ook voor mensen in Afrika
Wijffels zou eens in de slums van een grote Afrikaanse stad als Lusaka of Lagos moeten gaan kijken. Gewoon wat rondneuzen, eens zien wat die kinderen daar dagelijks te eten krijgen. Laat Wijffels en co de mensen daar eens uitleggen dat wij hier in Europa zo veel goedkoop voedsel hebben dat we met onze overschotten geen raad weten. En dat wij daarom minder gaan produceren, maar wel verantwoordelijk in kringlopen. Anders gezegd: het wordt wel duurder, ook voor jullie in Afrika, maar dat maakt ons niet uit.
Deze opinie verscheen oorspronkelijk op Boerderij onder de titel De nieuwe waarheid van Herman Wijffels. Bert Vogel prefereert de titel die boven deze versie staat. We hebben zijn voorkeur gehonoreerd. We nemen zijn tekst hier over omdat de toegang voor niet-abonnees tot Boerderij beperkt is.
Fotocredits: Hoofdkantoor Rabobank, gezien vanaf Utrecht CS, Foodlog Media
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Het blijft natuurlijk wel een analogie Hendrik, het geheel is meer dan (en vooral geen optelsom van) de delen, sterker nog, hoe harder het individu of de ketens hun best doen, hoe verder je van het doel af raakt, net zoals in Alice in Wonderland dus, maar daar is het fictie. In de bio-industrie is het realiteit! Ik twijfel er trouwens niet aan dat een en ander toch gewoon goed komt, richting Wijffels, door een overheid, of commissies vanuit een onderheid, doet er niet toe. Alleen zal ik dat niet meer meemaken, hoeft ook niet, de mensheid heeft nog eeuwen te gaan!
Martin #10, je hebt gelijk er is dan geen landbouw! We zijn nog nooit zo ver van gesloten kringlopen verwijdert geweest dan nu. Alle landbouwsystemen die ik heb bestudeerd hebben geen gesloten kringlopen. Je zou het denk ik zo kunnen zien, de wijze waarop wij ons export verdienmodel en nutriënten jatterij hebben georganiseerd is vergelijkbaar met een zware roker die met zijn gedrag een leeftijd van 60 jaar nastreeft en dan sterft. De gezegende leeftijd van 80 jaar is ook haalbaar, de vraag alleen is willen we dat? Met ons huidig export/jatten verdienmodel lijkt het er niet heel erg op.
Dirk: "Toch heeft men in Europese steden (alhoewel heel laat, 19de eeuw of zo) de riolering en de stadsvuilophaaldiensten ingevoerd, er is dus nog hoop!"
Beetje raar voorbeeld in dit verband van jou!
Voor een betere waardering van onze nutriënten moeten we evenals van die exportlandbouw ook van ons spoel toilet af. Scheiding poep en pies. Ook geen farmacie meer in het toilet. Alles moet terug naar het land. Aangezien wij al in al die troep zwelgen hebben wij gewoonweg pech. Het huidige economische model is zo niet langer te handhaven. Weer terug naar periodieke onthouding, meer enge ziektes, etc. zo komt de bevolkingsdichtheid waar hij wezen moet. Waar moet hij eigenlijk wezen met meer kindertjes vanwege gebrek aan farmacie en meer doden als gevolg van het ontbreken van dezelfde farmacie in de poep en pies. Kortom hoe los je deze dilemma's op. Niet?
MEN = OVERHEDEN!!!!!!!!!!!! Vergeet dat niet! Ik zie ook in Jopie's voorbeeld het individu dit nog niet goed regelen. Sterke overheid in plaats van deze afbreken misschien?
Op zoek naar de oorsprong van de term georganiseerde onverantwoordelijkheid stuitte ik op de Belg Dirk Holemans in het blad Oikos (50,3, 2009) die daar schreef, over complexe systemen als de olieindustrie en de banken: hoe meer men daar aanstuurt op business as usual, hoe erger het wordt, hier past maar een term: georganiseerde onverantwoordelijkheid.Dus precies ook wat Jopie zegt over die nepalese huishoudens (de afzonderlijke ketens), des te schoner die zijn, des te viezer de stad, eigenlijk ook heel logisch. Toch heeft men in Europese steden (alhoewel heel laat, 19de eeuw of zo) de riolering en de stadsvuilophaaldiensten ingevoerd, er is dus nog hoop! Maar eist wel een andere aanpak dan ketenbeheer. En: Hoera, Onstuimig heeft gesleuteld, maar kan hem geen duimpje geven!
Beste Bert Vogel,
Het is heel simpel, op lange termijn is er landbouw met gesloten kringlopen of is er geen landbouw.
Herman Wijffels brengt dit terecht onder de aandacht en roept op om te werken aan een toekomst bestendige voedselvoorziening. Laten we daar mee beginnen.
Jarno, ik sta nergens als lobbyist op de loonlijst, ik reageer op persoonlijke titel en niet als vertegenwoordiger van wie of wat dan ook. De situatie binnen bio is misschien wel erger en de uitzending van VPRO Goudzoekers "Waarom is biologische kip zo duur?" is nog altijd het beste voorbeeld over hoeveel er fout kan gaan bij heel veel goede bedoelingen.
Om naar die prachtige woordenstrijd over (on)georganiseerde (on)verantwoordelijkheid terug te gaan: alle stappen zijn strak georganiseerd, en elke stap heeft de verantwoordelijkheid het eigen straatje zo schoon mogelijk te vegen. Het woord wat ontbreekt:onverschilligheid. Onverschilligheid van alle ketenpartijen voor het totaal. En ook wat dat betreft is geen enkel verschil tussen bio en gangbaar.
Een analogie? Ik heb drie jaar in Kathmandu, Nepal gewoond. Nepalezen zijn extreem schoon op hun eigen lichaam en heel schoon op hun eigen, ommuurde erf. En het vuil van je eigen erf gooi je vervolgens gewoon over de schutting. Waarmee in Kathmandu heel veel schone mensen in heel veel schone huizen samen in een hele vieze stad wonen.
Wijffels ziet het vieze Kathmandu en Bert Vogel zijn schone straatje.