Hoeveel sigaretten er in een fles wijn zitten, hangt af van of je een man of vrouw bent

Dat is de achterliggende gedachte van het vergelijkende onderzoek door de medische faculteit van de universiteit van Southampton naar roken en drinken. Door de risico’s van de twee ongezonde gewoontes aan elkaar te koppelen en te vergelijken, werd een ‘sigaret-equivalent van schade door kanker voor de bevolking’ becijferd.

Het gevaar van alcohol voor de gezondheid wordt onderschat, ondanks dat wereldwijd jaarlijks 3,3 miljoen sterfgevallen (5,9% van het totaal) aan alcoholmisbruik zijn toe te schrijven. Zelfs matig alcoholgebruik, bijvoorbeeld 1 fles wijn per week - dat eerder als gunstig en gezellig dan als schadelijk wordt gezien - verhoogt de kans op kanker. En wel met 1,0% voor mannen en 1,4% voor vrouwen. Dat komt overeen met 5 sigaretten voor mannen en 10 voor vrouwen. Dat hogere risico voor vrouwen zit in de relatie tussen alcohol en borstkanker. Het gaat hier om het absolute risico over een heel leven gerekend.

“We moet eerst duidelijk stellen dat matig drinken in geen enkel opzicht met roken kan worden vergeleken. Deze studie gaat alleen over het geïsoleerde risico op kanker.”

Dosis-risico-relatie
Alcohol veroorzaakt kanker in het hele spijsverteringskanaal, van de mond tot de dikke darm. Er is ook een dosis-risico-relatie: hoe meer alcohol en hoe langer het gebruik, hoe groter het risico. Dat laatste geldt ook voor roken. Het drinken van 3 flessen wijn per week staat voor mannen gelijk aan 8 sigaretten en voor vrouwen aan 23, een heel pakje. Per week.

“We moet eerst duidelijk stellen dat matig drinken, in geen enkel opzicht met roken kan worden vergeleken,” zeggen de onderzoekers. Twee derde van de rokers gaat dood aan de gevolgen ervan en kanker is maar een van de ziekten die sigaretten veroorzaken. “Deze studie gaat alleen over het geïsoleerde risico op kanker.”

Reageerders
Dat is dan ook een punt van kritiek van andere experts, die op uitnodiging al konden reageren, voorafgaand aan de publicatie. De kans dat iemand in zijn leven enige vorm van kanker krijgt, is ongeveer 50%, zegt een van de reageerders. Die 1% extra door die ene fles maakt dan niet zoveel verschil. Bovendien is 1 fles per week misschien een realistisch, maar wel een laag ingeschat gemiddelde. Daar staat tegenover dat een beetje roker al gauw aan de 70 sigaretten per week komt.

Dit soort statistische rekenarij gaat altijd van een aantal aannames en generalisaties uit. Individuele risicofactoren, met name genetische aanleg, verdwijnen in de grote getallen

Een ander punt van kritiek is dat, aangezien het ontstaan van kanker zo complex is, dit soort statistische rekenarij altijd van een aantal aannames en generalisaties uitgaat. Individuele risicofactoren, met name genetische aanleg, verdwijnen in de grote getallen. Terwijl die juist bij sommige vormen van kanker bepalender zijn dan leefstijl of omgevingsfactoren, zoals roken en drinken.

Bedenkingen
Ondanks de bedenkingen waren de reacties positief, ook omdat het onderzoek goed is uitgevoerd. Het kan zeker geen kwaad om te wijzen op de risico’s van alcoholgebruik, was de algemene teneur van het commentaar. Dat is ook geheel in lijn met de sterk aan stoom winnende consensus dat alcohol in geen enkele dosis een gezondheidsvoordeel heeft.

Gelukkig blijkt het gemakkelijker om te stoppen met roken en drinken tegelijk dan met een van beide afzonderlijk. Daarover berichtte Foodlog eerder.