2 min
Inmiddels vijftig jaar oud, het hoofd in de handen, aan de keukentafel in een huurhuis, ver weg van de boerderij waar hij geboren, getogen en later zelf boer is geworden. Hij begint zijn verhaal. Hij groeide op in een gezin met 5 kinderen.
Zijn vader was een bekend gezicht in het dorp, had vele bestuursfuncties en werd geroemd vanwege zijn inzet voor zowel de agrarische sector als het dorp. Moeder was altijd thuis en hield zo goed als mogelijk het varkensbedrijf en het gezin in de benen. Gelukkig was er financieel geen vuiltje aan de lucht. Dat was ook te zien aan de buitenkant van het bedrijf. Het was een plaatje.
Op een dag wilde zijn vader met hem in gesprek, zonder moeder en de andere kinderen er bij.
De bank was geweest. Ze hadden de mooie villa voor de ouders, naast de boerderij, niet mogen bouwen. Het geld dat ze daar in hadden gestoken, had gebruikt moeten worden voor de aflossing van de veel te hoog opgelopen rekening courant. Nu moesten ze kiezen. Of de villa verkopen of het hele bedrijf te koop zetten.
De eer redden
Vader schaamde zich diep tegenover het dorp. Moeder mocht het niet weten. Iedereen wist immers hoe goed ze er financieel bij zaten. Het plaatje van hun succes was tot nu toe ongeschonden. Ze waren één van de eerste met personeel, één van de weinige boeren die in die tijd op vakantie gingen en ze reden standaard in een flinke auto.
De eer van de familie moest gered worden. Op verzoek van vader gingen ze met z’n tweeën in gesprek met de bank. Wat was er nog mogelijk? Als hij het bedrijf overnam van zijn ouders, inclusief de schulden bij de voerleverancier en de schuld op de rekening courant, durfde de bank het aan om het bedrijf met zo’n jonge sterke vent voort te laten bestaan.
De bank kwam opnieuw
Keihard heeft hij gewerkt, ieder dubbeltje omgedraaid, nooit een cent geïnvesteerd in de oude boerderij waar hij met zijn gezin kwam te wonen. Groeien was niet mogelijk. Te groot voor het servet, te klein voor het tafellaken, schraapte hij iedere cent bij elkaar om de toko in de benen te houden en de schuldenlast te verlagen. Tot de dag dat de bank opnieuw weer kwam. Het geduld was op. Hij had tonnen afgelost, maar het bedrijf stond nog steeds onder water. De financiering werd opgezegd.
Woest, verkwanseld
En dan komt het verdriet er uit. Zijn broers en zussen, die onlangs het geld van de villa van de ouders hadden mogen verdelen, zijn woest op hem. Hoe is het mogelijk. Zij hebben 20 jaar geleden hem gegund dat hij het mooie bedrijf van hun ouders kon overnemen. Alle geld van de ouders hebben zij in het bedrijf laten zitten, zodat hij kon boeren. Hij kwam in een gespreid bedje terecht, had onderhand wel miljonair kunnen zijn. Hij heeft de ouderlijke boerderij verkwanseld. Hoe is het mogelijk. Waar is al dat geld van die hardwerkende ouders gebleven?
Vader zou het destijds de andere kinderen wel uitleggen, helaas is dat nooit gebeurd.
Paulien Hogenkamp coacht agrarisch ondernemers. Zij vertelt over wat zij meemaakt onder boeren die zij bijstaat in hun gang naar de 21e eeuw.
Dit artikel afdrukken
Op een dag wilde zijn vader met hem in gesprek, zonder moeder en de andere kinderen er bij.
De bank was geweest. Ze hadden de mooie villa voor de ouders, naast de boerderij, niet mogen bouwen. Het geld dat ze daar in hadden gestoken, had gebruikt moeten worden voor de aflossing van de veel te hoog opgelopen rekening courant. Nu moesten ze kiezen. Of de villa verkopen of het hele bedrijf te koop zetten.
De eer redden
Vader schaamde zich diep tegenover het dorp. Moeder mocht het niet weten. Iedereen wist immers hoe goed ze er financieel bij zaten. Het plaatje van hun succes was tot nu toe ongeschonden. Ze waren één van de eerste met personeel, één van de weinige boeren die in die tijd op vakantie gingen en ze reden standaard in een flinke auto.
De eer van de familie moest gered worden. Op verzoek van vader gingen ze met z’n tweeën in gesprek met de bank. Wat was er nog mogelijk? Als hij het bedrijf overnam van zijn ouders, inclusief de schulden bij de voerleverancier en de schuld op de rekening courant, durfde de bank het aan om het bedrijf met zo’n jonge sterke vent voort te laten bestaan.
Vader zou het destijds de andere kinderen wel uitleggen, helaas is dat nooit gebeurdHet gedateerde bedrijf, dat financieel zwaar onder water stond, kwam inclusief de verhoogde hypotheek, op zijn naam te staan. Ook tekende hij ervoor om zijn ouders financieel te onderhouden. De villa kwam op naam van de ouders. Niet ondertekend, maar vanuit een grote vorm van loyaliteit, kwam niemand ooit te weten dat hij de naam van zijn ouders had gered, door de enorme schuldenlast over te nemen.
De bank kwam opnieuw
Keihard heeft hij gewerkt, ieder dubbeltje omgedraaid, nooit een cent geïnvesteerd in de oude boerderij waar hij met zijn gezin kwam te wonen. Groeien was niet mogelijk. Te groot voor het servet, te klein voor het tafellaken, schraapte hij iedere cent bij elkaar om de toko in de benen te houden en de schuldenlast te verlagen. Tot de dag dat de bank opnieuw weer kwam. Het geduld was op. Hij had tonnen afgelost, maar het bedrijf stond nog steeds onder water. De financiering werd opgezegd.
Woest, verkwanseld
En dan komt het verdriet er uit. Zijn broers en zussen, die onlangs het geld van de villa van de ouders hadden mogen verdelen, zijn woest op hem. Hoe is het mogelijk. Zij hebben 20 jaar geleden hem gegund dat hij het mooie bedrijf van hun ouders kon overnemen. Alle geld van de ouders hebben zij in het bedrijf laten zitten, zodat hij kon boeren. Hij kwam in een gespreid bedje terecht, had onderhand wel miljonair kunnen zijn. Hij heeft de ouderlijke boerderij verkwanseld. Hoe is het mogelijk. Waar is al dat geld van die hardwerkende ouders gebleven?
Vader zou het destijds de andere kinderen wel uitleggen, helaas is dat nooit gebeurd.
Paulien Hogenkamp coacht agrarisch ondernemers. Zij vertelt over wat zij meemaakt onder boeren die zij bijstaat in hun gang naar de 21e eeuw.
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Willem van den Akker,
Als je de draad vanaf het begin leest dan zie je dat de Foodlog redactie de kop boven het stuk heeft gemaakt met de suggestie van de bank als (geheime) boosdoener (bij alle boeren). Pauliens titel doet meer recht aan deze situatie nml. een pa die anderen voor de gevolgen van zijn gedrag liet opdraaien.
Dat banken structureel iedere boer van een te hoge uitzichtloze financiering hebben voorzien dat lijkt mij ongeloofwaardig, banken zijn zelfs aansprakelijk wanneer zij (bij overname) een te hoge financiering zouden afsluiten t.o.v. de casflow/inkomsten.
Dat er mensen, bedrijven, boeren toch in financiele problemen (waarom eigenlijk niet? waarom zouden boeren uitgezonderd zijn van financiele tekorten?) komen dat ontkent helemaal niemand. Overigens in de problemen door heel diverse oorzaken zoals (dier)ziekte, slechte technische resultaten, leaseproducten van machines/installaties e.d., te royale prive uitgave in tijden dat het (te) goed gaat etc.
Marco en Henric, #1 en #2 als jullie het een onwaarschijnlijk verhaal vinden leven jullie waarschijnlijk in een andere wereld. Ik ken er meerdere vergelijkbaren. Het is een voorbeeld van hoe van lieverlee een bedrijf in de problemen kan komen, het zakt gewoon langzaam weg en de bank zakt mee. Vooral in het verleden probeerde de bank vaak nog wat mee te modderen.
En, het verhaal van de schone schijn, het oog van het kerkvolk is een niet te onderschatten factor.
Ik heb daar zelf nooit geen moeite mee gehad, mijn vader was een arbeider die er wat varkens bij had om wat bij te verdienen, ik kon op de landbouwschool weinig indruk maken. Ik had niks te verliezen toen ik begon te boeren. En nu, na 30 jaar heb ik er verschillende, die een veel luxere startpositie hadden dan ik (en op school een grotere mond) , financieel naar de klote zien gaan. Deze mensen hebben het nu moeilijk.
En dat is het verhaal van Paulien hier.
tegenwoordig wordt je toch eerder terug gestuurd naar de tekentafel als je een net niet haalbaar plan hebt waarna je samen met je adviseur weer verder kan gaan rekenen.
Bij bedrijfsovername worden meestal (bedrijfs)adviseurs ingeschakeld. Als het financieel-economische plaatje na bedrijfsovername echt niet rond te rekenen is dan volgt het advies om het niet te over te nemen. Als het gemakkelijk rond te rekenen dan volgt een positief advies over bedrijfsovername. Maar wat doe je in geval van twijfel, het kan net wel of het kan net niet. Mijn ervaring is dat heel veel bedrijfsadviseurs (en spreek uit eigen ervaring) het de voordeel van de twijfel geven. Ook omdat de boer ofwel de klant graag een positief advies over overname richting familie/klant en bank zien. Ben je als adviseur een type van wat sneller twijfels dan heb je voor je weet een naam als "van die moet je niet hebben want die is wel wat negatief". Dus in geval van twijfel altijd inhalen is te vaak de praktijk om later te merken dat als het wat tegen zit er problemen ontstaan. Soms terugkijkend als het later mis of moeilijk gaat, zie je/ziet men dat achteraf er te gemakkelijk over overname gedacht is of met te positieve verwachtingen gerekend is.
Per adviseur verschilt het wel hoe sterk een overname financieel-economisch en juridisch een overname bekeken wordt. Soms wordt er te weinig naar andere soms wat softere aspecten als ondernemersvaardigheden, sociale aspecten, familieverhoudingen, etc. etc. gekeken. Maar er wordt steeds meer er wel sterk op gelet en ook zijn er zelfs adviseurs/coaches die juist op dit soort aspecten boerenfamilies begeleiden in het overgangstraject.
Dit zijn gewoon feiten waarop je het gesprek aan kan gaan met de familie om inzichtelijk te maken wat er mis is gegaan. Als je als boer weet waar je staat kan je er ook mee naar financiers stappen om het toch de benodigde investeringen eerst te doen voordat er maximaal afgelost wordt of op zoek gaat naar een alternatieve bron van vermogen. In deze casus komen veel dingen aan bod waar iedereen die actief is in of rondom een agrarisch bedrijf veel van kan leren.