'Glas koemelk goed voor 8 glazen havermelk en dus duurzaam'

Koeien zullen nooit helemaal klimaatneutraal worden. Dat zegt de baas van Royal FrieslandCampina, Hein Schumacher, in het Financieele Dagblad. Dat komt omdat het dier blijft eten, poepen, piesen en methaan oprispen. Maar het grote beest levert voedzame melk die per liter 8 acht keer zo rijk is als havermelk. Daarmee kost havermelk veel meer goed bouwland dan een liter koeienmelk en is de melkkoe toch duurzaam, zegt de baas van de melkfabriek.

De koe maakt melk van gras op stukken land waar je geen haver of tarwe op kunt verbouwen. Toch lijkt Schumacher te zeggen dat hij uiteindelijk van de koeien af wil omdat ook bacteriën echte melk helemaal kunnen namaken. Een glas echte melk van bacteriën is dan even goed als een glas koemelk. Dat gebeurt straks in een mooi schoon RVS reactorvat in de fabriek; al die melktankauto's kunnen dan van de weg verdwijnen. Biotechnologen krijgen dat proces inmiddels behoorlijk goed onder de knie, zodat de eveneens heel voedzame bacteriemelk al binnen een jaar 5 commercieel in de winkel worden gebracht, schat Schumacher in. Bedrijven zoals bijvoorbeeld DSM zien veel toekomst in de zogeheten cellulaire landbouw waarin piepkleine organismen het equivalent van vis, vlees, eieren en melk maken. Veel efficiënter dan de echte dieren, maar met een nagenoeg perfecte kopie van de voedingswaarde.

Wazige redenering
Maar als die koe nou toch gras eet van grond waar geen haver wil groeien, waarom houd je die koe dan ook niet in de wei? Schumachers redenering is op dat punt een beetje wazig. Koeien heb je vanwege het gras. En als dat gras niet meer gegeten wordt en gewoon vergaat, stoot het ook klimaatonvriendelijke gassen uit. Het maakt namelijk niet uit of het via de koe of op een andere manier wordt verteerd. Ergens klopt er niets in de biochemische redenering van de financiële en marketingman Schumacher. Het is van tweeën één: of de koemelk is net zo duurzaam als die van bacteriën, of die bacteriën is toch echt een stuk handiger - efficiënter - gemaakt dan die van koeien. We gaan er in de toekomst vast nog veel meer over horen.

In de krant komt de aap alvast een beetje uit de mouw. FrieslandCampina verdient niet genoeg om te kunnen investeren in nieuwe technologie omdat het zijn boeren te veel moet betalen om te kunnen blijven melken. Het bedrijf kwakkelt al jaren. Het maakte vorig jaar een nettowinst van €172 miljoen. Om dat te kunnen verdienen had het zo'n €10 miljard aan kosten. Door de oorlog en de naweeën van Covid zit het dit jaar met zo'n €3 miljard aan hogere kosten. Zoveel meer kosten staan in geen verhouding tot het verdienvermogen van het bedrijf. Omdat de boeren van FrieslandCampina geen riant inkomen hebben en de markt die hogere kosten niet gaat dragen, is het voor bruintje lastig om de duurzame kar te trekken.

Als bacteriën efficiënter zijn, laat de toekomst zich raden: bedrijven als Unilever en Nestlé gaan de melk van de 21e eeuw maken met technologie van DSM.