Verbaasd
Chris Laumans, Stefan Roest en Arne Kaas hebben een pan ontwikkeld die (door een dubbele wand) de warmte die langs de zijkant van de pan opstijgt, beter benut. De drie master-studenten Sustainable Energy Technology kwamen op het idee tijdens een vak dat ze samen volgden.
Stefan Roest: ‘We verbaasden ons erover dat pannen al sinds de Middeleeuwen grofweg hetzelfde zijn. Er is wel veel onderzoek gedaan naar de optimale vorm van pannen (zonder veel resultaat) maar ons basisidee van een dubbele wand is nooit serieus onderzocht.’
Cilinders
De studenten sloegen aan het experimenteren in het studentenhuis van Arne Kaas. In het begin gebeurde dit nog met blikken cilinders die over IKEA-pannen werden gezet. ‘Eerst dachten we dat er niet veel veranderde maar toen we wat gingen variëren met de afstand tussen binnen- en buitenwand bleek er ineens een enorme winst te liggen bij een hele specifieke afstand. Toen wisten we dat we beet hadden’, zegt Stefan Roest.
Met computersimulaties en metingen in het Multi Scale Physics laboratorium van de universiteit werd bevestigd dat ongeveer twintig procent op het gasverbruik kan worden bespaard. Een pannetje water kookt dus niet na tien minuten, maar al na acht.
Hoogwaardig
Inmiddels is het basisidee uitgemond in een hoogwaardig prototype met aandacht voor veiligheid, kosten en toepasbaarheid. Zo is er nu een buitenpan van roestvast staal met kijkgaatjes (voor de vlam) en loopt het geheel naar beneden taps toe, zodat het op 95 procent van de fornuizen past.
De pan bestond aanvankelijk uit twee onderdelen (de pan en een omhulsel) maar deze zijn nu samengevoegd. Wel is de pan nog deelbaar. ‘Omdat het omhulsel, de buitenpan, vrij warm wordt, is het verstandig om die niet op tafel te zetten. Je kunt daarom het binnendeel eruit tillen. Doordat de handvaten van de delen samenvallen, vóelt het echter wel als één geheel.’
Chris, Stefan en Arne staan zaterdagavond in de finale van ‘Het Beste Idee van Nederland’ (SBS6, 20.00 uur), met vijf andere kandidaten. Het publiek verkiest per sms de winnaar.
De drie denken dat ze ook in de finale ver kunnen komen. ‘Maar los van de uitslag zal zeker bekeken worden hoe deze pan op de markt gebracht kan worden. Binnen een jaar weten we daar meer over.’
De voortekenen lijken in ieder geval gunstig. De terugverdientijd van de HR-pan (hij zal wat duurder worden dan een standaard pan) ligt volgens de studenten ruim onder de levensduur. Er is dus, via een lager gasverbruik, geld mee te besparen. Bovendien is het milieu er bij gebaat en ziet de HR-pan er goed uit. ‘We hebben er, samen met het ontwerpbureau Flex, een gaaf, hip ding van gemaakt.’
Winst‘De experimentele bevindingen blijken heel goed overeen te komen met de natuurkundige theorie’, zegt professor Chris Kleijn van de afdeling Multi Scale Physics van de TU Delft. ‘Bij de HR-pan worden de hete gassen tussen de binnenpan en de buitenpan geleid, zodat ze gedwongen worden omhoog te stromen vlak langs de verticale wand van de binnenpan. Daarbij wordt veel extra warmte afgestaan aan de binnenpan.’
‘Een hete pan verliest door straling en convectie bovendien warmte aan de koude omgevingslucht. Door de isolerende werking van de dubbele wand worden ook deze verliezen gereduceerd.’
Volgens Kleijn is de pan waarschijnlijk nog verder te verbeteren. ‘Ik denk aan het verminderen van de stralingswarmteverliezen door een slimme materiaalkeuze van de buitenpan.’
Bron: persbericht TU Delft
Overweging van de knip-en-plakker: het is natuurlijk niet zo dat pannen sinds de Middeleeuwen altijd een beetje hetzelfde zijn gebleven. Lekker ongenuanceerd, maar ja, dat doet het beter in de pers.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
@ Wouter van der Land
“Is de easy clean knoflookpers afgevallen of is die ook nog niet uitgevonden?”
Ook deze bestaat ook al meer dan tachtig jaar.
Een geglazuurde aardewerken schoteltje of kommetje waar ze voor het bakken de klei scherp ingekerfd hebben. Waar een ander nog bezig het velletje uit de pers te peuteren, heeft de gebruiker in dezelfde tijd met hulp van een paar druppels olijfolie een hele bol fijngewreven. Na gebruik slechts afspoelen onder de kraan. En dat binnen vijf seconden.
In Spaans Catalonië verkrijgbaar bij o.a. die aardewerkbedrijfjes die je overal tegenkomt langs de provinciale wegen. Of aan de Franse zijde op markten en zelfs in de supermarkt.
En dat voor 1 tot 2 euro.
Of wat maakt die Trangia zo middeleeuws?
Middleeuwers hadden ongetwijfeld slimme low-techoplossingen voor hetzelfde probleem. Is een hooikist middeleeuws? In een keer koken voor de hele dag en een grote groep zal ook efficiënter zijn. Eten in de keuken scheelt je dat je een extra vertrek moet verwarmen. Bestaat er echt geen dubbelwandig middeleeuws keukengerei?
@Chris Laumans:
Leuk dat jullie reageren!
Jaren geleden toen ik nog een actieve bergbeklimmer was waren daar al oplossingen voor. In de bergen kan je namelijk maar beperkt brandstof meenemen waardoor je gedwongen bent zuinig om te gaan. Onder ander trangia, jetboil en andere merken brachten pannen (of kooksystemen)uit met isolatie en lucht geleiding langs de pan. Met als doel zo zuinig mogelijk met je brandstof om te gaan.
Waarom is jullie systeem zo fundamenteel anders?
HR-Panmannen, wat aardig dat jullie hier reageren. En nu willen wij natuurlijk graag een demonstratie voor foodloggers! Dan kunnen we het meteen even hebben over de evolutie in pannen sinds de middeleeuwen ;-).
Hallo iedereen,
We vinden het leuk dat in de kookwereld met ons meegeleefd wordt. Even een paar opmerkingen:
@peter jans
US Patent 7097064 is iets heel anders. Bij die patent gaat het om isolatie, niet om de warme lucht stroom. Bij de HR pan wordt warme lucht langs de pan geleid, zo heb je een grotere warmte overdracht naar de pan toe.
@wouter van der land
We zijn op de hoogte van de kosten van koken op gas en zijn ook overtuigd dat deze alleen maar zullen toenemen in de toekomst. Er zijn al veel maatregelen bedacht voor energie besparing in een huishouden, echter weinig op het gebeid van koken. Zo zijn we eigenlijk op het idee gekomen.
Mvg,
De HR Pan team
Chris Laumans, Arne Kaas, en Stefan Roest