Drie studenten van de TU Delft strijden zaterdag in de finale van het televisieprogramma ‘Het Beste Idee van Nederland’. Ze ontwierpen een HR-pan waar je ongeveer twintig procent sneller en dus milieuvriendelijker mee kunt koken. ‘Pannen zijn al sinds de Middeleeuwen hetzelfde. Hoog tijd dat iemand dit onderwerp eens aanpakt.’

Verbaasd
Chris Laumans, Stefan Roest en Arne Kaas hebben een pan ontwikkeld die (door een dubbele wand) de warmte die langs de zijkant van de pan opstijgt, beter benut. De drie master-studenten Sustainable Energy Technology kwamen op het idee tijdens een vak dat ze samen volgden.
Stefan Roest: ‘We verbaasden ons erover dat pannen al sinds de Middeleeuwen grofweg hetzelfde zijn. Er is wel veel onderzoek gedaan naar de optimale vorm van pannen (zonder veel resultaat) maar ons basisidee van een dubbele wand is nooit serieus onderzocht.’

Cilinders
De studenten sloegen aan het experimenteren in het studentenhuis van Arne Kaas. In het begin gebeurde dit nog met blikken cilinders die over IKEA-pannen werden gezet. ‘Eerst dachten we dat er niet veel veranderde maar toen we wat gingen variëren met de afstand tussen binnen- en buitenwand bleek er ineens een enorme winst te liggen bij een hele specifieke afstand. Toen wisten we dat we beet hadden’, zegt Stefan Roest.
Met computersimulaties en metingen in het Multi Scale Physics laboratorium van de universiteit werd bevestigd dat ongeveer twintig procent op het gasverbruik kan worden bespaard. Een pannetje water kookt dus niet na tien minuten, maar al na acht.

Hoogwaardig
Inmiddels is het basisidee uitgemond in een hoogwaardig prototype met aandacht voor veiligheid, kosten en toepasbaarheid. Zo is er nu een buitenpan van roestvast staal met kijkgaatjes (voor de vlam) en loopt het geheel naar beneden taps toe, zodat het op 95 procent van de fornuizen past.
De pan bestond aanvankelijk uit twee onderdelen (de pan en een omhulsel) maar deze zijn nu samengevoegd. Wel is de pan nog deelbaar. ‘Omdat het omhulsel, de buitenpan, vrij warm wordt, is het verstandig om die niet op tafel te zetten. Je kunt daarom het binnendeel eruit tillen. Doordat de handvaten van de delen samenvallen, vóelt het echter wel als één geheel.’Zaterdag in de Finale
Chris, Stefan en Arne staan zaterdagavond in de finale van ‘Het Beste Idee van Nederland’ (SBS6, 20.00 uur), met vijf andere kandidaten. Het publiek verkiest per sms de winnaar.
De drie denken dat ze ook in de finale ver kunnen komen. ‘Maar los van de uitslag zal zeker bekeken worden hoe deze pan op de markt gebracht kan worden. Binnen een jaar weten we daar meer over.’

De voortekenen lijken in ieder geval gunstig. De terugverdientijd van de HR-pan (hij zal wat duurder worden dan een standaard pan) ligt volgens de studenten ruim onder de levensduur. Er is dus, via een lager gasverbruik, geld mee te besparen. Bovendien is het milieu er bij gebaat en ziet de HR-pan er goed uit. ‘We hebben er, samen met het ontwerpbureau Flex, een gaaf, hip ding van gemaakt.’

Winst‘De experimentele bevindingen blijken heel goed overeen te komen met de natuurkundige theorie’, zegt professor Chris Kleijn van de afdeling Multi Scale Physics van de TU Delft. ‘Bij de HR-pan worden de hete gassen tussen de binnenpan en de buitenpan geleid, zodat ze gedwongen worden omhoog te stromen vlak langs de verticale wand van de binnenpan. Daarbij wordt veel extra warmte afgestaan aan de binnenpan.’
‘Een hete pan verliest door straling en convectie bovendien warmte aan de koude omgevingslucht. Door de isolerende werking van de dubbele wand worden ook deze verliezen gereduceerd.’
Volgens Kleijn is de pan waarschijnlijk nog verder te verbeteren. ‘Ik denk aan het verminderen van de stralingswarmteverliezen door een slimme materiaalkeuze van de buitenpan.’


Bron: persbericht TU Delft
Overweging van de knip-en-plakker: het is natuurlijk niet zo dat pannen sinds de Middeleeuwen altijd een beetje hetzelfde zijn gebleven. Lekker ongenuanceerd, maar ja, dat doet het beter in de pers.
Dit artikel afdrukken