'Dioxinecrisis veroorzaakte 20.000 kankergevallen'

Over de dioxinecrisis die België in 1999 op zijn grondvesten deed trillen schrijft Wikipedia (op dit moment nog):

De Dioxinecrisis was een schandaal dat losbrak in België in het voorjaar van 1999, waarbij bleek dat de giftige stof dioxine in de voedselketen was geraakt. Hoewel de hoeveelheid dioxine die in de voedselketen terecht was gekomen extreem laag was (minder dan 100 mg), en er feitelijk nooit een gevaar was voor de volksgezondheid, reageerden de pers en de politiek heel heftig op het schandaal. De crisis werd vooral politiek uitgespeeld, aangezien ze viel in de verkiezingscampagne voor de Belgische verkiezingen van 1999. Grote hoeveelheden kippen en zuivelproducten werden preventief uit de rekken genomen, de aanvoer van kippen-, varkens- en rundvlees werd stilgelegd, en de productie van vleeswaren, koekjes en pralines werd stopgezet. Voor korte tijd werd de consument geconfronteerd met lege winkelrekken.

Uiteindelijk bleek dat het dioxine via de vetsmelterij Verkest rond 18-19 januari in een opslagtank was terechtgekomen, omdat transformatorolie bij de andere vetten terecht was gekomen. Tot het einde van de maand werd met PCB's gecontamineerd veevoeder geleverd aan verschillende veevoederbedrijven. Begin maart werden sterfte en verminderde leg vastgesteld bij kippen. Verder onderzoek bracht uiteindelijk de dioxineverontreiniging aan het licht. De resultaten werden pas eind april bekend. Eind mei besloot Marcel Colla, de minister van Volksgezondheid, de handel in kippen en eieren van Belgische oorsprong stop te zetten, nadat het schandaal was uitgebracht in het VRT-journaal. Daarna werden grootschalige maatregelen genomen, waarbij 7 miljoen kippen en 60.000 varkens geslacht werden, en bijna 2000 landbouwbedrijven maanden geblokkeerd werden.

'Weinig aan de hand'
Er was dus weinig aan de hand, volgens de kennis die we tot nu toe hadden.

Kankerdeskundige en hoogleraar Nik van Larebeke, werkzaam aan de Universiteit van Gent en de Vrije Universiteit van Brussel, bracht daar gisteren verandering in door uitspraken op de Belgische TV in het programma TerZake. Volgens hem had de voercrisis aanmerkelijk zwaardere gevolgen voor de volksgezondheid. “Er is sprake van 20.000 extra kankergevallen bij vrouwen, 22.000 meer gevallen van diabetes en 24.000 bijkomende gevallen van hoge bloeddruk.”

'Ernst onder tafel geborsteld'
Van Larebeke concludeert dat op basis van nieuwe onderzoeken. Hij maakte indertijd zelf drie weken deel uit van het crisisteam dat het schandaal begeleidde. “We schatten toen dat de dioxinevervuiling 40 tot 8.000 extra kankergevallen zou opleveren. Dat blijkt een onderschatting. “De ernst van de zaak is door sommigen een beetje onder tafel geborsteld, door een aantal politici althans”, zegt hij.

Op dit ogenblik is het onmogelijk die cijfers echt precies te berekenen en hard te maken, maar het is mijn inziens evident dat de dioxinecrisis duizenden gevallen van ernstige ziekten heeft veroorzaakt

Van Larebeke is woordvoerder van het steunpunt Milieu en Gezondheid. Dat nam in 2004 bij 970 volwassenen tussen 50 en 65 jaar bloedmonsters om te bepalen welke concentratie van verontreinigde stoffen ze in het bloed hadden. Daaruit bleek dat tien procent van de mensen 2,4 keer meer dioxines in het bloed had dan de groep mensen met de kleinste concentratie. Eind 2011 werd die mensen gevraagd naar hun gezondheidstoestand. “Door extrapolaties en vergelijkingen met de gemiddelde hoeveelheid dioxines die Belgen in het bloed hebben, blijkt dat de dioxinecrisis bij vrouwen twee procent meer kankergevallen veroorzaakte, bij mannen en vrouwen 2,5 procent meer diabetes en 0,9 procent meer hoge bloeddruk”, zegt Van Larebeke, die specialist is in de ontstaansmechanismen van kankers.

Oorzakelijk verband niet vast te stellen
“Dat lijken misschien kleine percentages, maar in absolute aantallen worden er toch veel mensen door deze ziektes getroffen”, zegt Van Larebeke. “Door de dioxinecrisis kregen liefst 20.000 vrouwen kanker.” De kankerspecialist maakt nog wel een kanttekening bij zijn zware cijfers. Het is immers moeilijk hard te maken dat er een oorzakelijk verband is tussen de vastgestelde kankergevallen en de dioxinecrisis. "Op dit ogenblik is het onmogelijk die cijfers echt precies te berekenen en hard te maken, maar het is mijn inziens evident dat de dioxinecrisis duizenden gevallen van ernstige ziekten heeft veroorzaakt", houdt hij echter vol.

Fotocredits: still, VRT