In België doet een ongekend aantal Vlamingen mee met de vastenactie 'Dagen zonder vlees'. Doel van deze actie is de Belgen minder vlees te laten eten, zodat ze hun ecologische voetafdruk kunnen verkleinen. België blijkt namelijk op bijzonder grote voet te leven. In de 7 dagen dat de actie nu loopt, hebben 45.000 Belgen bijvoorbeeld al meer dan 840.000 ligbaden vol water bespaard. Vlees kost immers nogal wat water om te produceren.
Nationale stoofvlees-frietdag niet te rijmen met Dagen zonder Vlees
Temidden van al die verantwoord minder-vlees-etende Belgen voert echter een ander Vlaams icoon, televisiekok Jeroen Meus, een andere 'echt-Vlaamse' campagne. Meus is met zijn televisiekijkers op zoek gegaan naar 'dé' Vlaamse klassieker in de keuken. Dat blijkt Stoofvlees met friet te zijn. Reden voor Meus om 1 maart aanstaande uit te roepen tot de Nationale Stoofvlees met friet-dag. Dat vindt De Standaard-redacteur Maarten Byttebier moeilijk te verkroppen. Hij schrijft Jeroen Meus een open brief.
Beste Jeroen Meus,
Ik kan geen keuken binnenkomen of ik zie jouw kookboeken staan. Ik kan naar geen etentje gaan of ik krijg een van je gerechten voorgeschoteld. Bij de maaltijd spreekt de gastvrouw geheid over jou alsof ze je persoonlijk kent, terwijl ze natuurlijk ook maar je gerechten namaakt zoals ze je die heeft zien bereiden op televisie. Maar ik beschouw vrienden van mijn vrienden graag als vrienden, dus ja, ik vind het fantastisch hoe jij je volk leert koken. [..]
Maar moest je nu echt zondag 1 maart uitroepen tot nationale stoofvlees-frietdag? Je kijkers oproepen om zo veel mogelijk stoofvlees te maken? Met een Facebookactie erbij, en een kaart op je website zodat West-Vlaanderen en Limburg elkaar opstoken om nóg meer stoofvlees te maken dan Antwerpen?
Het bakfietscliché
Dat je in De Morgen vegetariërs ‘een hoogopgeleide, goed verdienende elite’ noemt, die ‘rondrijdt met bakfietsen en er heel hip uitziet’, tot daar aan toe. Maar moet je daarom die andere Vlamingen aanzetten om zo veel mogelijk ‘stoverij’ te eten? En vooral: moet dat pal in de Dagen Zonder Vlees-campagne, die ook niet-vegetariërs veertig dagen lang bewuster wil laten eten? Een kok verdenken we niet graag van slechte smaak, maar dit is toch op zijn minst slechte timing.
Maar zie, ook een icoon kan zich al eens verbranden – zeker in de keuken. Dat je in de nieuwsbrief van Dagen Zonder Vlees enkele smakelijke vegetarische recepten aanraadt, is alvast een mooie geste. Je krijgt er ineens die hippe bakfietsers mee aan je kant en eet zo van twee walletjes, maar hé: dat past helemaal in de geest van Dagen Zonder Vlees. Het initiatief wil mensen namelijk zo veel mogelijk vegetarisch laten eten, zonder dat ze vlees helemaal moeten afzweren. Eet je twee dagen geen vlees: prima. Eet je twintig dagen geen vlees: nog beter.
Vegetarisch stoofvlees
Maar om te bewijzen dat het je menens is, mag het wel een beetje meer zijn. Het hoeft je niet eens zoveel moeite te kosten. Wist je dat vegetarisch stoofvlees echt lekker kan zijn? Op je site staat een boodschappenlijstje voor stoofvlees-friet. Waarom kan daar geen lijstje voor veggie-stoofvlees met seitan naast? Laat op televisie misschien eens vallen dat dat nog zo goed is voor het milieu. En ga zondag, als je langsgaat bij je kijkers, behalve vlees ook seitan proeven. Dan word je niet alleen de populairste kok vandaag, maar ineens de man van de dagelijkse kost van morgen.
Met smakelijke groeten,
Maarten Byttebier
Fotocredits: still, Dagelijkse Kost
Dit artikel afdrukken
Nationale stoofvlees-frietdag niet te rijmen met Dagen zonder Vlees
Temidden van al die verantwoord minder-vlees-etende Belgen voert echter een ander Vlaams icoon, televisiekok Jeroen Meus, een andere 'echt-Vlaamse' campagne. Meus is met zijn televisiekijkers op zoek gegaan naar 'dé' Vlaamse klassieker in de keuken. Dat blijkt Stoofvlees met friet te zijn. Reden voor Meus om 1 maart aanstaande uit te roepen tot de Nationale Stoofvlees met friet-dag. Dat vindt De Standaard-redacteur Maarten Byttebier moeilijk te verkroppen. Hij schrijft Jeroen Meus een open brief.
Beste Jeroen Meus,
Ik kan geen keuken binnenkomen of ik zie jouw kookboeken staan. Ik kan naar geen etentje gaan of ik krijg een van je gerechten voorgeschoteld. Bij de maaltijd spreekt de gastvrouw geheid over jou alsof ze je persoonlijk kent, terwijl ze natuurlijk ook maar je gerechten namaakt zoals ze je die heeft zien bereiden op televisie. Maar ik beschouw vrienden van mijn vrienden graag als vrienden, dus ja, ik vind het fantastisch hoe jij je volk leert koken. [..]
Maar moest je nu echt zondag 1 maart uitroepen tot nationale stoofvlees-frietdag? Je kijkers oproepen om zo veel mogelijk stoofvlees te maken? Met een Facebookactie erbij, en een kaart op je website zodat West-Vlaanderen en Limburg elkaar opstoken om nóg meer stoofvlees te maken dan Antwerpen?
Het bakfietscliché
Dat je in De Morgen vegetariërs ‘een hoogopgeleide, goed verdienende elite’ noemt, die ‘rondrijdt met bakfietsen en er heel hip uitziet’, tot daar aan toe. Maar moet je daarom die andere Vlamingen aanzetten om zo veel mogelijk ‘stoverij’ te eten? En vooral: moet dat pal in de Dagen Zonder Vlees-campagne, die ook niet-vegetariërs veertig dagen lang bewuster wil laten eten? Een kok verdenken we niet graag van slechte smaak, maar dit is toch op zijn minst slechte timing.
Maar zie, ook een icoon kan zich al eens verbranden – zeker in de keuken. Dat je in de nieuwsbrief van Dagen Zonder Vlees enkele smakelijke vegetarische recepten aanraadt, is alvast een mooie geste. Je krijgt er ineens die hippe bakfietsers mee aan je kant en eet zo van twee walletjes, maar hé: dat past helemaal in de geest van Dagen Zonder Vlees. Het initiatief wil mensen namelijk zo veel mogelijk vegetarisch laten eten, zonder dat ze vlees helemaal moeten afzweren. Eet je twee dagen geen vlees: prima. Eet je twintig dagen geen vlees: nog beter.
Vegetarisch stoofvlees
Maar om te bewijzen dat het je menens is, mag het wel een beetje meer zijn. Het hoeft je niet eens zoveel moeite te kosten. Wist je dat vegetarisch stoofvlees echt lekker kan zijn? Op je site staat een boodschappenlijstje voor stoofvlees-friet. Waarom kan daar geen lijstje voor veggie-stoofvlees met seitan naast? Laat op televisie misschien eens vallen dat dat nog zo goed is voor het milieu. En ga zondag, als je langsgaat bij je kijkers, behalve vlees ook seitan proeven. Dan word je niet alleen de populairste kok vandaag, maar ineens de man van de dagelijkse kost van morgen.
Met smakelijke groeten,
Maarten Byttebier
Fotocredits: still, Dagelijkse Kost
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
We hebben toch wat bereikt Marc, meer diepgang in de discussie en we hebben elkaar nog ergens in gevonden ook ;)
Ik deel je meningen. Geloof ook dat er oplossingen bestaan voor de voedselproblematiek die voor ons ligt (al heb ik ze niet), maar ben er daarbij van overtuigd dat we kritisch naar onze (over)consumptie van dierlijke voedingsstoffen moeten kijken (vlees, vis, ei, zuivel).
Aart,
Ook ik ben niet van het moeten. Laat iedereen zelf zijn keuzes maken.
Het echt grote vraagstuk blijft in mijn ogen hoe we voorzien in de voedselbehoefte van die groeiende wereldbevolking. Dat gaat niet lukken met back yard "Ot en Sien"-productie.
Dank voor je reactie, Marc. Mijn reactie bij #10 was impulsief en niet Foodlog-waardig. Je wees me terecht, terecht. Bij #12 heb ik duidelijk gemaakt waar de frustratie vandaan kwam. Lijkt me vrij helder.
Wat ik niet vat is waar dat woord 'moet' toch steeds vandaan komt. In de vragen bij je eerste reactie lees ik almaar 'moet' en nu lees ik weer dat er vanalles moet. Vlees móet worden vervangen en wel door iets dat móet lijken op vlees, lees ik. Maar wie vindt dan eigenlijk dat dat moet, volgens jou? Ik niet in ieder geval en ik eet geregeld vegetarisch, zonder vleesvervanger. Dat vleesvervangers bestaan toont naar mijn idee niet aan dat mensen die geen of minder vlees willen eten dit ook altijd willen vervangen. (En zo vasthouden aan een 7/7 'vlees'-patroon.)
Over mijn kijk op de functie van een vleesvervanger heb ik bij #12 alles wel gezegd. Volgens mij hebben ze bestaansrecht als gemaksproduct en kunnen ze een (mijns inziens noodzakelijke) vermindering van de vleesconsumptie in ons Westerse eetpatroon toegankelijker maken.
Maar we komen elkaar wel ergens tegen. Ik begrijp dat je de vlees 7/7 norm ook niet toejuicht. Toch?
Zou het niet mooi zijn als we vlees weer gaan waarderen als luxe, zodat we afraken van inferieure slavinken en triestige doelpaalfrikandellen. En dat we daarnaast weer leren hoe we zonder vlees een smaakvolle, voedzame maaltijd in elkaar kunnen zetten?
Als in de toekomst de vraag naar betaalbaar vlees zonder fratsen toeneemt, is het volgens mij alleen maar goed dat wij ons in het rijke Westen al verdiept hebben in alternatieven, zodat eenieder zijn stukje vlees kan hebben zonder dat we onze planeet uitputten.
Voor wat betreft de prijs van vleesvervangers, ik heb het gevoel dat er heel aantrekkelijke marges op gedraaid worden. Ik geloof dan ook dat ze best een stukje goedkoper kunnen worden en daarmee betaalbaar voor eenieder. (Inzichten op dit vlak zijn welkom.)
Aart,
weet je, het mooie van Foodlog is dat we het niet eens hoeven zijn, dat standpunten en visies haaks op elkaar kunnen en mogen staan. Zonder wrijving geen warmte. Het is een platform waarop meningen en visies bijeenkomen. Soms lichtvoetig, soms zwaar op de hand, maar Dick Veerman heeft met zijn Foodlog wél betekenis. Ik wil daar graag aan bijdragen en kan het niet nalaten om met humor zaken aan te snijden of te relativeren. Jij slaat aan op de inhoud en kwalificeert dat als oppervlakkige stompzinnigheid. Dat is inkomen op de vrouw/man en niet op de bal. Probeer je punt fair te maken Aart. Dat stimuleert de dialoog op Foodlog.
Terug naar de inhoud.
“Marc is me helemaal kwijt bij zijn "vlees de week rond"-analyse. Het bestaan van vleesvervangers bevestigt dat zeven dagen per week vlees eten de norm is? Leg uit.”
Als een product een vlees-vervanger heet, daarmee dus de plek van vlees op het bord invult, vervangt het vlees. Kortom, als we dus een keer geen vlees nemen, “moet” het worden vervangen. Hoezo, waar is dat voor nodig? We kunnen gemakkelijk een dag zonder vlees/dierlijk eiwit in onze consumptie.
Maar als je vlees eruit haalt, moet er blijkbaar een alternatief voor in de plaats dat qua voedingswaarde, smaak, mondgevoel, sappigheid, vet vergelijkbaar is. Oftewel vlees van het bord, brengt met zich mee dat er iets anders voor moet terugkomen. Terwijl dat nergens voor nodig is, voedingskundig gezien. Missen we dan toch wat zonder vlees/dierlijk eiwit waarvoor we dus compensatie zoeken? Is daarmee dus vlees 7/7 een norm/normaal?
“Marc gaat er nog even overheen door terug te pakken op het nieuws dat Nederlandse kinderen (van hoogopgeleide mensen) ondervoed zouden raken door het dieet van hun ouders. Hoewel hij nergens expliciet de link legt met een vegetarisch dieet, wordt deze hier wel impliciet gelegd”.
Nee Aart, hier zit je echt mis. Dit schreef ik:
"#6 Frank weet je wat het echt spannend maakt? Dat in Nederland de alarmbel is geluid dat er hoogopgeleide welbewust etende ouders zijn die hun kinderen niet goed te eten geven met alle gevolgen van dien. De keuze voor een bepaald consumptiepatroon moet ieder voor zich maken. Maar de verantwoordelijkheid om kinderen letterlijk goed op te voeden ligt écht bij de ouders. Later - als ze groot zijn- kunnen ze hun eigen plan trekken".
Je zult mij nooit horen zeggen dat mensen niet zonder vlees kunnen. Maar vriend en vijand zijn het eens met elkaar dat vlees een rijke bron is van voedingsstoffen, vitamines en mineralen. Je kunt het niet zonder consequenties schrappen van je menu. Compensatie van wat je dan mist aan essentiële voedingstoffen is noodzakelijk.
In het laatste deel van je reactie worden je echte drijfveren zichtbaar. Prima dat je daarvoor aandacht vraagt. En natuurlijk kunnen alternatieven voor vlees bijdragen. Maar leg dat als weldoorvoede Westerling maar eens uit aan een deel van de wereldbevolking dat tot nu toe is aangewezen op primair plantaardige producten omdat dierlijk niet binnen hun vermogen ligt. En niet toevallig zijn het ook die delen in de wereld met én de grootste bevolkingstoename én economische groei. Dus die vraag naar vlees zet onherroepelijk door.
Hoe daarmee om te gaan is de hamvraag. Daar zit een kneiter van een spanningsveld tussen betaalbaar, beschikbaar, dierwaardig en duurzaam. Voor de planeet is grootschalige en efficiënte productie beter. Voor de opkomende vleeseters idem (betaalbaarheid). Voor het dier kán extensief beter zijn.
Het vraagstuk is een feit, evenzeer de wereldbevolking die naar 9 miljard gaat in 2050. Die moeten te eten hebben. En gaan vlees op hun menu claimen. Graag betaalbaar en zonder fratsen. En jij weet dat vegetarische producten gemiddeld genomen duurder zijn dan vlees.
Dit, Aart is zo’n beetje mijn niveau van denken als een van de vele Foodloggers.
Tot slot: over je vegetarische stoverij zonder vlees. Dat eet ik met enige regelmaat. Wij noemen dat ratatouille.
Precies Marc. Ik moest het kwijt.
Maar ik zal mijn frustratie nader proberen te verklaren. Niet als creatieve marketeer overigens, want ik ben meer dan het vak dat ik beoefen.
De behoefte om te categoriseren en generaliseren zie ik ook terug in de typering van 'de vegetariër' hieronder.
In zijn eerste reactie stelt Marc vragen:
- waarom moeten vegetarische vleesvervangers smaken naar vlees?
- waarom moeten ze eruit zien als vlees?
- waarom moeten ze dichtbij het echte vlees in het schap liggen?
- waarom moeten ze een vleesnaam hebben?
Vleesvervangers móeten niks. Verdiep je gerust eens in het aanbod, Marc, en ontdek dat een substantieel deel van de vleesvervangers niet naar vlees probeert te smaken, er niet uit probeert te zien als vlees en geen vleesnaam heeft. In supermarkten liggen ze steeds vaker tussen convenience-producten. Een prima plek, want het zijn gemaksproducten. Wie namelijk graag een volwaardige maaltijd zonder vlees wil bereiden, maar even weinig tijd heeft of niet goed weet hoe een volwaardige maaltijd zonder vlees te bereiden is een vleesvervanger een prima oplossing. Behalve op gebied van smaak, kunnen vleesvervangers ook op gebied van voedingsstoffen namelijk een functie vervullen in een maaltijd.
Op de vraag waarom er vleesvervangers zijn die vlees nadoen geeft Otto al duidelijk antwoord. Dat er producenten zijn die er een sport van maken de smaak van vleesvervangers zo dicht mogelijk bij die van echt vlees te krijgen zegt wat mij betreft vooral iets over de innovativiteit van de markt, niet over de behoeften van 'de consument' en ook niet over de behoeften van 'de vegetariër'.
Ik begrijp overigens totaal niet waar de verontwaardiging over vleesvervangers die vlees nadoen vandaan komt. Over imitatie-bont en imitatie-leer hoor ik zelden dit soort geluiden. (Hooguit smaakdiscussies, die hoe zinloos ook, altijd gevoerd mogen worden.) Als iemand om wat voor reden dan ook geen vlees eet, maar wel behoefte heeft aan iets dat daar qua smaak bij in de buurt komt en daarvoor naar alternatieven zoekt, wat is dan precies het probleem?
Marc is me helemaal kwijt bij zijn "vlees de week rond"-analyse. Het bestaan van vleesvervangers bevestigt dat zeven dagen per week vlees eten de norm is? Leg uit.
Dan volgt nog een onsamenhangende en niet onderbouwde verhandeling door Gonneke over waarom seitan geen 'ecologisch verantwoorde vervanger voor vlees is'.
Frank herhaalt nog even de eerste vraag van Marc en gaat er gemakshalve ook weer van uit dat 'de vegetariër' geen vlees wil eten, maar wel wil dat wat hij eet op vlees moet lijken en het liefst zo smaken. Om vervolgens in te stemmen met de typering van deze vegetariër als 'een hoogopgeleide, goed verdienende elite’ die 'rondrijdt met bakfietsen en er heel hip uitziet’.
Marc gaat er nog even overheen door terug te pakken op het nieuws dat Nederlandse kinderen (van hoogopgeleide mensen) ondervoed zouden raken door het dieet van hun ouders. Hoewel hij nergens expliciet de link legt met een vegetarisch dieet, wordt deze hier wel impliciet gelegd.
En daar zat mijn frustratie. Die ik nu overigens wel kwijt ben.
Als ons nu nog niet duidelijk is dat we bewust om moeten gaan met onze consumptie van dierlijke voedingsstoffen, steken we onze koppen beangstigend diep in het zand. Alternatieven voor vlees kunnen een deel van de oplossing vormen voor de uitdagingen waar we voor staan op gebied van onze voeding. Innovatie op dat vlak is alleen maar toe te juichen, of dat nou op het gebied van smaak is - zoals De Vegetarische Slager doet - of op gebied van duurzamere productie - zoals Vivera dat met de lupine-lijn doet.
De bewustwordingsactie Dagen zonder vlees van de Vlamingen valt te prijzen. Het zet mensen aan het denken over wat ze eten en wat dat voor effect heeft op de wereld waarin we leven. Niemand kan verwachten dat dit denken direct op het niveau van veel Foodloggers zit.
Dat Jeroen Meus zijn medewerking aan dit initiatief verleend om er vervolgens doorheen te ploegen met een initiatief dat hier haaks op staat is lomp. Of er een etenswaardig vegetarisch alternatief voor stoofvlees te maken is, is vooral een interessante culinaire uitdaging. Mocht het iemand lukken, dan noemen we het vegetarische stoverij en is de discussie over of iets wat geen vlees bevat wel vlees in de naam mag hebben meteen klaar. (Heb ik toch nog wat creativiteit in mijn reactie zitten, Marc.)
Fijne avond.