Biologische akkerbouwer Huib Rijk kijkt met wat afstand naar de heftige onenigheid en het ongeduld waarmee over de perfecte landbouw van de (nabije) toekomst wordt gedebatteerd. Hij komt tot de verrassende conclusie dat het prima gaat met de landbouw.
In de lijn over Fresco en die over Aalt Dijkhuizen is veel gediscussieerd over de koersdie de landbouw op moet en, in aansluiting daarop, in welke richting het landbouwonderwijs en –onderzoek zou moeten wijzen. Moet de focus liggen op één manier van landbouwen of moet er juist een veel breder perspectief zijn?
Een kleine systeemanalyse
Het lijkt me zinvol de vragen vanuit een systeembenadering aan te pakken.
Het biologische systeem verschilt fundamenteel van het sociaal-culturele. Het biologische is alleen te analyseren door van afstamming in de rechte lijn uit te gaan. Alle organismen zijn onderdeel van een stamboom. Dit betreft zowel de lijn vanaf het verleden als die naar de toekomst. Sociaal-culturele systemen zijn juist niet te analyseren volgens dat schema. Zo zijn muziekstromingen geen stamboom maar een netwerk. Natuurlijk zijn er wel afstammingen. Punk komt voort uit de rock& roll, die voortkomt uit de soul die op zijn beurt voortkomt uit de blues van de negro-spirituals. Naast de rechtlijnige zijn er echter ook kruisverbanden. Veelvuldig wordt inspiratie gevonden – rockmuziek met invloeden van klassieke muziek of country & western, en nog veel meer. Sociaal-culturele systemen worden met name gekenmerkt door deze zijdelingse beïnvloeding.
Onenigheid
Is landbouw als de biologie of als de muziek?
Er zijn in de landbouw diverse systemen. Biologisch, BD, Ot & Sien, gangbaar, high-tech en intensief bestaan net als rock, heavy metal en neo-Gregoriaans naast elkaar. De boodschap van zowel Dijkhuizen als Fresco was (in eerste instantie) dat alleen intensieve landbouwvormen voldoende in staat zijn om oplossingen te creëren.
Dat ontlokte veel commentaar van mensen die het daarmee oneens zijn. Zowel Dijkhuizen als Fresco nuanceerden hun mening vervolgens. Interessant is te zien waarin die nuancering bestond. Fresco (in “Fresco zegt sorry tegen bio”):
“Biologisch heeft ook goede kanten, net als verwante stromingen als Slow Food: zoals de aandacht voor bestrijdingsmiddelen, voor het centraal stellen van de hele voedselketen, voor het op de maatschappelijke agenda zetten van het thema voedsel.”
Daarmee zegt zij dat bio en alle andere alternatieven volwaardig mee mogen discussiëren. Kortom dat ze aan de wieg mogen staan van ons toekomstige voedselsysteem. Vervolgens zegt Fresco nog iets bijzonders:
“Maar ik wil niet dat we in een patstelling terechtkomen.”
Uit deze discussie moet kennelijk een nieuw systeem ontstaan dat mogelijke oplossingen niet uit- maar insluit. Kortom: ja, biologisch en de andere landbouwstijlen mogen volwaardig mede vormgeven aan de toekomst. Maar pas op, zegt Fresco, uiteindelijk moeten we samensmelten.
Waarom deze gevoelde noodzaak?
Ik lees in veel meningen op Foodlog en daarbuiten dat er gigantische problemen op de mensheid afkomen. Daarom moeten we met grote inzet “de Landbouw van de Toekomst” ontwikkelen. Maar waarom zou die maar één vorm hebben?
Ongeduld
Als we landbouw eens gingen denken als een sociaal-maatschappelijk netwerksysteem? Manieren van denken en doen hoeven niet te versmelten, maar kunnen elkaar prima beïnvloeden. De biologie van de stambonen leert ons bovendien dat systemen door diversiteit systemen stabieler worden. Ook door sommigen als ‘sub-optimaal’ beschouwde landbouw moet dan in stand worden gehouden om de ‘optimale’ optimaal te kunnen laten worden.
Daarom is het eigenaardig dat over dit onderwerp zo heftig gediscussieerd wordt. In alle bescheidenheid denk ik dat daar een psychologische reden voor is. Niet onenigheid – over de uitgangspunten – maar ongeduld bepaalt de discussie. Dit ongeduld zie ik bij veel betrokkenen. Fresco: “Ik wil niet dat we in een patstelling terechtkomen.” Er is helemaal geen patstelling. Ik zie juist een levendige discussie die gelukkig helemaal niet tot consensus leidt.
Het ongeduld is begrijpelijk, maar het leidt zelden tot een beter proces. Waarom zouden we trouwens zo ongeduldig zijn? Het einde der tijden is uitgesteld, we hebben weer zeeën van tijd. Ja, er komen grote problemen op ons af in rap tempo. Juist daarom moeten we daar geduldig mee om gaan en onderwijl ons stinkende best doen om te laten zien dat we het beter, leuker en overtuigender doen dan een ander. Die ander pikt er heus wel uit wat hem goeddunkt en wat werkt. Ook sociaal-Darwinistisch hebben we een uitstekend functionerend landbouwsysteem. Nu al.
Huib Rijk is biologisch akkerbouwer te Biddinghuizen
Fotocredits: yooperann
Dit artikel afdrukken
Een kleine systeemanalyse
Het lijkt me zinvol de vragen vanuit een systeembenadering aan te pakken.
Het biologische systeem verschilt fundamenteel van het sociaal-culturele. Het biologische is alleen te analyseren door van afstamming in de rechte lijn uit te gaan. Alle organismen zijn onderdeel van een stamboom. Dit betreft zowel de lijn vanaf het verleden als die naar de toekomst. Sociaal-culturele systemen zijn juist niet te analyseren volgens dat schema. Zo zijn muziekstromingen geen stamboom maar een netwerk. Natuurlijk zijn er wel afstammingen. Punk komt voort uit de rock& roll, die voortkomt uit de soul die op zijn beurt voortkomt uit de blues van de negro-spirituals. Naast de rechtlijnige zijn er echter ook kruisverbanden. Veelvuldig wordt inspiratie gevonden – rockmuziek met invloeden van klassieke muziek of country & western, en nog veel meer. Sociaal-culturele systemen worden met name gekenmerkt door deze zijdelingse beïnvloeding.
Onenigheid
Is landbouw als de biologie of als de muziek?
Er zijn in de landbouw diverse systemen. Biologisch, BD, Ot & Sien, gangbaar, high-tech en intensief bestaan net als rock, heavy metal en neo-Gregoriaans naast elkaar. De boodschap van zowel Dijkhuizen als Fresco was (in eerste instantie) dat alleen intensieve landbouwvormen voldoende in staat zijn om oplossingen te creëren.
Dat ontlokte veel commentaar van mensen die het daarmee oneens zijn. Zowel Dijkhuizen als Fresco nuanceerden hun mening vervolgens. Interessant is te zien waarin die nuancering bestond. Fresco (in “Fresco zegt sorry tegen bio”):
“Biologisch heeft ook goede kanten, net als verwante stromingen als Slow Food: zoals de aandacht voor bestrijdingsmiddelen, voor het centraal stellen van de hele voedselketen, voor het op de maatschappelijke agenda zetten van het thema voedsel.”
Daarmee zegt zij dat bio en alle andere alternatieven volwaardig mee mogen discussiëren. Kortom dat ze aan de wieg mogen staan van ons toekomstige voedselsysteem. Vervolgens zegt Fresco nog iets bijzonders:
“Maar ik wil niet dat we in een patstelling terechtkomen.”
Uit deze discussie moet kennelijk een nieuw systeem ontstaan dat mogelijke oplossingen niet uit- maar insluit. Kortom: ja, biologisch en de andere landbouwstijlen mogen volwaardig mede vormgeven aan de toekomst. Maar pas op, zegt Fresco, uiteindelijk moeten we samensmelten.
Waarom deze gevoelde noodzaak?
Ik lees in veel meningen op Foodlog en daarbuiten dat er gigantische problemen op de mensheid afkomen. Daarom moeten we met grote inzet “de Landbouw van de Toekomst” ontwikkelen. Maar waarom zou die maar één vorm hebben?
Ongeduld
Als we landbouw eens gingen denken als een sociaal-maatschappelijk netwerksysteem? Manieren van denken en doen hoeven niet te versmelten, maar kunnen elkaar prima beïnvloeden. De biologie van de stambonen leert ons bovendien dat systemen door diversiteit systemen stabieler worden. Ook door sommigen als ‘sub-optimaal’ beschouwde landbouw moet dan in stand worden gehouden om de ‘optimale’ optimaal te kunnen laten worden.
Daarom is het eigenaardig dat over dit onderwerp zo heftig gediscussieerd wordt. In alle bescheidenheid denk ik dat daar een psychologische reden voor is. Niet onenigheid – over de uitgangspunten – maar ongeduld bepaalt de discussie. Dit ongeduld zie ik bij veel betrokkenen. Fresco: “Ik wil niet dat we in een patstelling terechtkomen.” Er is helemaal geen patstelling. Ik zie juist een levendige discussie die gelukkig helemaal niet tot consensus leidt.
Het ongeduld is begrijpelijk, maar het leidt zelden tot een beter proces. Waarom zouden we trouwens zo ongeduldig zijn? Het einde der tijden is uitgesteld, we hebben weer zeeën van tijd. Ja, er komen grote problemen op ons af in rap tempo. Juist daarom moeten we daar geduldig mee om gaan en onderwijl ons stinkende best doen om te laten zien dat we het beter, leuker en overtuigender doen dan een ander. Die ander pikt er heus wel uit wat hem goeddunkt en wat werkt. Ook sociaal-Darwinistisch hebben we een uitstekend functionerend landbouwsysteem. Nu al.
Huib Rijk is biologisch akkerbouwer te Biddinghuizen
Fotocredits: yooperann
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Bertus, je wilt de discussie "puur" voeren. Is dat dan al niet shaky ground? En op zich een uiting van een bepaald type cultuur? Of een uiting van een bepaald mensbeeld? En is een argumentum ad hominem (Fresco) ook niet cultuurlijk bepaald? Je kunt welke verschijningsvorm dan ook van agricultuur echt niet los zien van ons menselijk tekort. En probeer eens je voorgaande post opnieuw te schrijven zonder het voorvoegsel "oer-); dat zou zomaar een bevrijdend gevoel opleveren.
Huib, mooie song van Bruce Springsteen citeerde je en ook treffend dat je deze een metafoor noemde voor: '... een richting op gaan en dan maar in die richting blijven doorgaan, ook al is die verkeerd'.
Hendrik, natuurlijk kan ik de (oer-) landbouw geen culturele achtergrond of impact ontzeggen. Maar als je het goed leest, heb ik het over de hedendaagse landbouwproductiemethoden. Daarbij gaat het mij - naar aanleiding van de recente uitlatingen van prof. Fresco - vooral om welke van die methoden het beste zou / zouden kunnen bijdragen aan een duurzame wereldvoedselvoorziening.
"Bertus, je stelling uiterst is uiterst interessant: landbouw staat los van ons culturele orientatie en behoort een natuurlijke noodzaak te volgen."
En zo krijg je een heleboel boze mensen na een groene revolutie.....
"landbouw staat los van ons culturele orientatie" Daar is Hendrik het niet mee eens en ik ook niet.
Hendrik, muziek is iets wat inspiratie en fantasie geeft - zoals culturele zaken behoren te doen. Troost ook.
Mijn favoriet (Bruce Springsteen - Hungry heart)
[ I've got a wife and and kid in Baltimore, Jack
I went out for a ride and I never came back]
Like a river that don't know where it's flowing,
I took a wrong turn and I just kept going.
(dit zie ik als metafoor voor de mensheid, op toevallige wijze een richting op gaan en dan maar in die richring blijven doorgaan, ook al is die verkeerd)
Maar ik denk dat ook Bertus niet zal vinden dat landbouw niets met cultuur van doen heeft.
Andere poging dan.
Landbouwsystemen hebben diverse opdrachten:
efficiënte voedselproductie; aanvaardbare effecten op ecosystemen; zinvol omgaan met energie en mineralen; sociale gevolgenincl werkgelegenheid.
Als je welke productievorm dan ook rapportcijfers zou geven dan zal blijken dat ieder systemen zijn zwakke punten heeft.
Belangrijk puny hierbij is (uiteraard) dat iedereen die rapportcijfers anders zou maken. Je zou kunnen zeggen dat alle betrokkenen van hun eigen systeem vooral de pluspunten goed onderkent. En tegelijk van de concurrerende systemen de minpunten heel scherp ziet. Maar dat is een cliché (dus niet onwaar).
Wel is het (voor mij) duidelijk dat er geen optimaal systeem is dat beter is op alle aspecten (inclusief economisch rendement). Voor iedereen die meent dat zijn (Dijkhuizen?) of haar (Fresco?) systeem daar wel aan voldoet is er reden voor onbekommerde vrolijkheid: met name dat economisch rendement zal zorgen dat de toekomst stralend is.
Voor alle anderen: wat is het optimum aan systemen?
Volgens mij niet het syssteem met het beste gemiddeld rapportcijfer.
Je zou het in een computerprogramma kunnen stoppen.
Als je alle aspecten een wegingsfactor meegeeft kun je een optimale mix berekenen. Bijv 80% high-tech, 10 % kleinschalig (incl zorgboerderijen, streek + info etc etc), 4 % EKO, 3 % BD, 3% Pura Natura.
Als altijd bepalen de uitgangswaarden dee uitkomsten. Die kunnen dus radicaal verschillende mix-resultaten geven.
Landbouw IS onze culturele oriëntatie. Nu en oorspronkelijk. Zonder landbouw geen schrift bijvoorbeeld, geen geschreven taal, geen moderne maatschappij die gebaseerd is op uitbuiting van alle ingezette productiemiddelen. De moderne landbouw afwijzen betekent automatisch het afwijzen van de moderne maatschappij! Ik vind het best.
Als er al een overeenkomst met muziek is dan stel ik voor met het nummer Flakes van F. Zappa:
I'M A MORON 'N THIS IS MY WIFE
SHE'S FROSTING A CAKE
WITH A PAPER KNIFE
ALL WHAT WE GOT HERE'S
AMERICAN MADE
IT'S A LITTLE BIT CHEESEY,
BUT IT'S NICELY DISPLAYED
WELL WE DON'T GET EXCITED WHEN IT
CRUMBLES 'N' BREAKS
WE JUST GET ON THE PHONE
AND CALL UP SOME FLAKES
THEY RUSH ON OVER
'N' WRECK IT SOME MORE
'N' WE ARE SO DUMB
THEY'RE LININ' UP AT OUR DOOR
WELL, THE TOILET WENT CRAZY
YESTERDAY AFTERNOON
THE PLUMBER HE SAYS
"NEVER FLUSH A TAMPOON!"
THIS GREAT INFORMATION
COST ME HALF A WEEK'S PAY
AND THE TOILET BLEW UP
LATER ON THE NEXT DAY AY-EEE-AY
BLEW UP THE NEXT DAY
WOOO-OOO
WE ARE MILLIONS 'N' MILLIONS
WE'RE COMING TO GET YOU
WE'RE PROTECTED BY UNIONS
SO DON'T LET IT UPSET YOU
CAN'T ESCAPE THE CONCLUSION
IT'S PROBABLY GOD'S WILL
THAT CIVILIZATION
WILL GRIND TO A STANDSTILL
AND WE ARE THE PEOPLE
WHO WILL MAKE IT ALL HAPPEN
WHILE YER CHILDREN IS SLEEPIN',
YER PUPPY IS CRAPPIN'
YOU MIGHT CALL US FLAKES
OR SOMETHING ELSE YOU MIGHT COIN US
BUT WE KNOW YOU'RE SO GREEDY
THAT YOU'LL PROBABLY JOIN US
WE'RE COMIN' TO GET YOU, WE'RE COMIN' TO GET YOU
WE'RE COMIN' TO GET YOU, WE'RE COMIN' TO GET YOU
WE'RE COMIN' TO GET YOU, WE'RE COMIN' TO GET YOU
WE'RE COMIN' TO GET YOU, WE'RE COMIN' TO GET YOU
Flakes, zoek op flakes. Aren't we all flakes?