Ik kreeg een bijval van een voedingsdeskundige. Twitteraar @LotsofPhotos, die na die jaren geboren werd, was zo geïntrigeerd dat ze het haar ouders vroeg en schreef me het onderstaande.
Als je die tijd zelf nog hebt meegemaakt, zou je dan eens in je geheugen willen graven: wat at en dronk je toen anders dan nu (bijv. nu geen Saroma meer, maar wel Cola Light)?
En hoe at en dronk je toen anders dan nu (bijv. niet op straat, maar één kroket in de maand in plaats van nu 3 per week in het bedrijfsrestaurant)?
Als je die tijd niet hebt meegemaakt: wil je die vraag dan eens stellen aan mensen in je omgeving die 'm wel hebben meegemaakt?
En er dan hier over rapporteren natuurlijk.
@LotsofPhotos schreef mee:
Je verhaal heb ik mijn ouders voorgelegd. Ik vertelde erbij dat ik er in eerste instantie wel wat in vind zitten, maar dat ik verwacht dat het voornamelijk komt door de soberheid en het 'aardappelen, vlees, groente' idee.
Hun reactie was als volgt.
Het was inderdaad vooral aardappelen , groente vlees en stamppotten. Soms ook macaroni ham-kaas al waren er kennelijk ook voldoende mensen die het niet aten of het bereidden als dessert. (Zo heeft mijn schoonmoeder ook nog steeds een hekel aan pasta zonder (voldoende) saus, omdat de pasta die ze als kind kreeg helemaal doorgekookt was en 'droog' geserveerd werd ipv de aardappelen).
Mijn ouders vertelden er wel bij dat zij elke dag vlees te eten kregen terwijl dat bij de minder welvarende gezinnen vaak beperkt bleek tot een (zondag) of twee (woensdag gehaktdag) dagen en als er nog minder geld was er echt voornamelijk aardappelen gegeten werden.
Maar ze vertelden bijvoorbeeld ook dat er veel meer brood gegeten werd. Hele stapels.
Bij mijn ouders altijd belegd met wat ze maar zouden willen, kaas, vlees, pindakaas, hagelslag etc., maar dat er ook vele gezinnen waren waarbij dan bijvoorbeeld de regel was: 1boterham belegd, een zonder, weer een boterham met beleg, een zonder etc. Of dat beleg bijvoorbeeld bestond uit een soort mengsel van varkensvet en stroop.
Mijn ouders (allebei van net na de oorlog) hebben in die tijd ook dikke mensen gekend en hebben wat hun eigen omgeving niet het idee dat het zo erg is toegenomen. Zo vertelde mijn moeder dat haar oma ook haar hele leven steeds dieeten heeft uitgeprobeerd. Zo heb ik mijn oma ook lang gekend en zo ken ik mijn moeder en een hoop tantes nu ook. Ook vonden mijn ouders dat veel mensen wel degelijk meer bewogen toen. Minder mensen hadden een auto en juist meer mensen deden fysiek zwaar werk.
Het kwam er uiteindelijk dus op neer dat ze het niet me je eens waren.
Mensen bewogen over het algemeen meer en mensen die met name wel een normaal gewicht gehad zullen hebben aten vaak door gebrek aan geld heel sober. Het idee van mijn ouders was toch dat wanneer mensen wel voldoende te besteden hadden er ook toen al een bepaald soort van overvloed was aan eten, dat er alleen nog minder invloeden waren uit het buitenland en het eten van de chinees toch voornamelijk het goedkope (voor studenten daarom ook aantrekkelijke) nasi rames, bami rames etc.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
wat ik me vooral herinner is: we kregen frisdrank (7UP) en zoutjes (van die stengels), maar dan precies één keer per week; op vrijdagavond. En met de feestdagen, kerst en pasen, dan mochten we de hele dag zo veel eten als we wilden.
Als ik aan de jaren '60 denk, denk ik meteen aan "Tarvo"brood. Die de bakker, aan huis, kwam brengen. Ik woonde toen in Hilversum. Een keer per week werd brood gehaald. Wat ik mij goed herinner is dat ik een keer een draai om de oren heb gehad omdat ik mijn brood niet wilde eten "De arme kindertjes in Afrika hebben niets te eten, doe niet zo verwend"! Toen mijn vader een hap nam, spuugde hij het meteen uit. Hij draaide mijn boterham om. De onderkant van het brood was groen. Schimmel. Jeugdtrauma hè hahaha!
Elke zaterdag kliekjesdag. Niets maar dan ook niets werd weggegooid.
Frambozen aanlenglimonade, alleen op zondag. Door de weeks dronk ik als kind water en melk. Gekookte Andijvie met van die waterige papjes. Bloemkool met Maizenasaus en als we geluk hadden, maizenapap. Lammetjespap: Brood in warme melk.
Ik moest tot mijn 15e elke ochtend Brinta eten. Ik griezel er nog van.
Patat? Kenden we niet. Ik weet dat we één keer, het was een uitzondering, patat met kroket hebben gehad. Mensen die bij ons op visite waren hebben het gehaald. Wat een feestmaal! (Omstreeks 1975-1977 kocht ik wel eens met 5 vriendinnen een bakje patat vlakbij school. Voor mayonaise hadden we geen geld. Maar wat was dat lekker! Ook de koek/stroopwafelkruimels van de markt. Ook met een groepje gekocht, want een grote zak kostte 20 cent toen. Als je geluk had zat er nog een restje stroop tussen).
Op school kreeg je als iemand jarig was, 9 van de 10 keer ontbijtkoek, besmeerd met roomboter. Héérlijk! Of stukjes appel. Peertjes/frambozenzuurtjes die pijn deden aan je gehemelte, of van die kaneelsnoepjes die eruit zagen als kussentjes met rode streepjes erover. Belgakauwgom! van een heel klein kruideniertje op de Cornelis Drebbelstraat in Hilverum 2 1/2 cent per stuk. Halve centen had je niet meer in die tijd dus als het kon kocht je er twee maar vijf cent was wel heel veel geld. Ik wilde altijd de zwarte.
Mijn ouders hadden een oorlogstic overgehouden. Hoe vaak ik uren aan tafel zat, achter 3 spruitjes die moest ik opeten anders mocht ik niet van tafel. Hoofd vasthouden, neus dichthouden, lepel in mond, mond dichthouden, slikken of stikken jaja. Waren die spruitjes toen veel bitterder? Tuinbonen wel. Die werden zo groot mogelijk geoogst. Dan had je meer. Vreselijk die bittere smaak.
Wat ik me ook nog goed herinner is de rabarbermoes,soms met rozijntjes uit zo'n klein rood doosje die we ook als snoep kregen. Die zure rabarbermoes werd aangelengd met kalk(?). Dat knarstte soms tussen je tanden.
Aardappelen moest je zo dun mogelijk schillen. Mijn vader nam wel eens een schilletje in zijn handen en boog die dubbel. Als die dan knakte keek hij me aan en zei "te dik"!
Macaroni? een feestmaal. Een plak ham, in blokjes gesneden. Heinz tomatenketchup roerde je door de macaroni en dan voegde je die blokjes ham erbij. Ach, ja..
Als ik bij mijn oma kwam was dat een feest. Echte 7-up kregen we te drinken! Echte, met bubbeltjes! En limonade gazeuze maar die flessen konden exploderen, geloof ik. Soms sinas. Haar soep was zo dik dat je je lepel er rechtop kon inzetten. Koninginnesoep noemde ze dat. Een soort kippensoep maar dan als enige vulling "sliertjes".
"Mensenvlees"! Zo noemden we dat. Ook een feestmaal. Ik heb het over Draadjesvlees Suddervlees met een stuk ontbijtkoek erin. Ik zie me nog staan, naast het gasfornuis. Ik kon net niet in de pan kijken.
Gehakt altijd op woensdag en op zaterdag, karbonades met stukjes scherp bot. Af en toe een lekkerbek, meegenomen van de markt.
Stoofpaling aten we toen ook wel eens. En van die beetje glazige oranje glibberblokjes waar ik zo'n hekel aan had. In stoofvlees. Het was het lievelingseten van mijn vader. "Oorlogseten" noemde mijn tante het wel eens.
Wat het nu was... >>>wie weet het toevallig<<<?
Het heeft niet zoveel met eten te maken maar wat je ook dagelijk moest slikken: Phenerga "Hoestdrank". Daarna kreeg je een honingraatsnoepje.
Ik heb net nog even naar een oude schoolfoto gekeken. Geen enkel dik kind ertussen!
Phenerga moet zijn Phenergan (bovenstaande wat snel getypt)
Schoolfoto uit 1972: 6e klas lagere school http://bit.ly/ehyQn8 Dat schuchtere meisje op de eerste rij ben ik :-)
Eind jaren 60 moest ik op zaterdag het volgende halen: anderhalf pond varkensvlees en 350 g gehakt. Dat was dan voor mijn ouders, broer en mij, voor zondag t/m woensdag. Daarbij ging over het algemeen gekookte aardappelen en groentes. Begin van de week soep met balletjes vooraf, bak*je* vla na. Donderdag zelfgebakken friet met een ei en sla, vrijdag macaroni met Smac, of nasi van Conimex of kapot gekookte kabeljauw uit de diepvries. Zaterdag alleen brood.
Op brood ging een plakje vlees, plakje kaas of zoetigheid.
Frisdrank, en zoutjes waren voor feesten, en dan in kleine hoeveelheden.
We dronken water, melk, koffie of thee, en in mijn geheugen zondermeer veel minder dan nu. Koekje bij de koffie, een dropje in de middag.
Maar ook toen al klaagde mijn moeder dat ik te dik was, ook al zouden we daar nu anders over oordelen.
Mijn moeder is volgens dit ritme blijven koken (ze zijn nu in de 80), maar leuken het van tijd tot tijd op met pakjes en zakjes. Mijn vader drinkt inmiddels wel elke avond 1 flesje bier, met een handje pinda's. Mijn moeder houdt hun gewicht nog steeds angstvallig in de gaten. Zijn misschien ook wel daarom nog opvallend fit en actief en letterlijk in beweging.
Ik heb onlangs achttien mensen van boven de zeventig geïnterviewd, hier in de buurt. Wat hun lievelingsgerecht was? 'Wij lustten alles,' zeiden ze meestal. Aardappels, groenten en vlees, maar heel weinig vlees en niet elke dag. Smout met stroop op brood. Velen begonnen over 'die heerlijke cornedbeef' die ze van de Engelsen kregen bij de bevrijding. Kennelijk hadden ze echt honger.