Lees ook
Aan de HAS in Den Bosch spraken 200 mensen over de dilemma's, onzekerheden en conflicten die in Brabant rond de varkenshouderij zijn ontstaan. Boeren schaalden de afgelopen 20 jaar flink op om de markt bij te houden. De buren waren er niet blij mee omdat ze een 'stinkende fabriek' naast zich kregen. Volgens de boeren kan dat niet anders. Ze moesten groter worden om geld te blijven verdienen. Dat werd hen toegestaan, maar ze gingen er juist minder door verdienen omdat dat overal in Europa gebeurde en het overaanbod steeg. Nieuwe prognoses laten zien dat die trend zich voortzet.

Boeren kiezen daarom nieuwe richtingen. Omroep Brabant bracht het tastbaar in beeld op de boerderijen van Mario Berkers en Marijke Koenen:



Vandaar de vraag die in de Brabantse politiek ook alweer vele jaren op de agenda staat: hoe verder?

Rentabiliteit uitgangspunt
De vraag lijkt ingewikkeld, maar is in de grond van de zaak ook heel simpel: als een industrie niet rendabel is, voor overlast zorgt en dat al jarenlang, waarom zou je die dan proberen te faciliteren?

Om die reden lag het accent op de economische kant van de kwestie: is er in Brabant een rendabel varken te maken? Als dat niet kan, hoeft er immers niet langer gepraat te worden over normen op het gebied van volksgezondheid (fijnstof, ammoniakuitstoot, zoönosen en bacteriële besmettingen), milieubelasting (met name ammoniakuitstoot, fosfaatoverschotten en verstoring van minerale balansen) en diervriendelijkheid. Het kan immers niet zo zijn, dat een provincie ruimte moet maken voor een varkenshouderij waarvan de toekomst al jaren discutabel is.

Daarom sprak gedeputeerde Anne-Marie Spierings de woorden uit de Omroep Brabant noteerde.

Tijdens de sessie werd gepleit voor 'premium volume' en 'premium bulk' door varkenshouder Martin Houben. Volgens Bert Urlings, directeur kwaliteit van Vion, is die prima te verkopen in China, ook al hebben we nu een varkenscrisis. Die bulk zou ook nodig zijn omdat we maar een kwart tot een derde van ieder in Nederland geslacht varken opeten, zei ook Hans Verhoeven van de Keten Duurzaam Varkensvlees. De rest bestaat uit onderdelen die we in ons land niet blieven. Zo zijn de pootjes in ons land niet te verkopen, terwijl Chinezen er graag goed geld voor neertellen, meer zelfs dan wij voor een karbonade.



Ach onzin, zeiden anderen. Je moet er gewoon voor zorgen dat je het varken niet in allemaal stukjes over de hele wereld hoeft te verschepen ('verwaarden' heet dat in vaktaal), maar dat je het hele varken zelf verkoopt. 'Kan niet', zegt de eerstgenoemde groep dan terug.

Innovatief verwaarden, hét punt van aandacht
Supermarkt Jumbo kwam vertellen dat het best kan, in ieder geval veel meer. Anne-Corine Vlaardingerbroek van de Veghelse super vertelde dat haar bedrijf zoekt naar boeren en verwerkers om samen tot nagenoeg complete verwaardingen en meerwaardes te komen, waar consumenten graag voor omfietsen.

Er lijkt ruimte te zijn om te verdienen aan varkens, zonder de last van de enorme export die de prijzen en het welzijn op het Brabantse platteland drukt
Hoewel ze er in het openbaar niet graag over spreken, is er nog een motief waarom supermarkten graag meer grip op een 'eigen' varken hebben. Er zijn al zoveel vleesschandalen die voor zoveel wantrouwen onder consumenten zorgen, dat ze die het liefste willen vermijden. Dat mag wat kosten, want het is iets waard in klantentrouw. Zolang varkens in zoveel delen door de wereld gaan, weet je het nooit helemaal zeker wat voor vlees je in de kuip hebt. Varkenshoudster Annechien ten Have liet tijdens de avond vlees proeven van haar varkens die door slager Jan Willem Tol nagenoeg in hun geheel worden verwerkt. Innovatieve verwaarding in 1 hand kan dus wel en niet alleen bij super Jumbo.

Stinkt het in Brabant omdat slachters en vleesverwerkers denken dat ze het varken niet kunnen verwaarden? Die vraag is opeens een punt van aandacht geworden.

Ten Have bewijst dat het wél kan en ook Jumbo gelooft erin. Als dat zo is, is er geen argument meer voor de nog steeds uitdijende varkenshouderij. Die moet zijn geld verdienen aan de export naar steeds verder weg gelegen oorden, maar slaagt daar al een decennium niet in. Dat was vanuit ecologische en ethische perspectieven al problematisch, maar blijkt nu wellicht ook economisch niet langer nodig. Er is een nieuw perspectief voor een echt Nederlands varken waarvan veel minder naar die verre oorden hoeft te worden verscheept.

Er lijkt ruimte te zijn om te verdienen aan varkens, zonder de last van de enorme export die de prijzen en het welzijn op het Brabantse platteland drukt. Dat zorgt voor een uitweg uit de stank en voor inkomen voor de boer.

Foodlog nam het gehele debat op. Ik kom komende week met mijn analyse daarvan én van de reacties die er direct op volgden en nadieselden.

Fotocredits: Anne-Marie Spierings (gedeputeerde, D66) , Hans Huijbers (voorzitter boerenorganisatie ZLTO), Bas Uterwijk/Foodlog Media
Dit artikel afdrukken