4 min
Een overheid heeft altijd gelijk, zelfs als ze het niet heeft. Dat laatste gaat zeker op als ze haar gezicht dreigt te verliezen. Om die reden klopt beleid altijd.
Staatssecretaris Martijn van Dam (Economische Zaken) staat pal achter zijn ammoniakbeleid. Dat laat hij weten in een brief aan de Tweede Kamer in antwoord op kritiek van drie onderzoekers.
Het drietal concludeerde enkele weken geleden dat het beleid op aannames en onzekerheden is gebaseerd. Daar kwamen ze achter door de statistiek te controleren waarmee Nederland bepaalt of koeienmest natuurgebieden aantast. Ze ontdekten dat de berekende uitstoot van ammoniak die vrijkomt uit koeienmest gebaseerd is op modelmatige berekeningen die geen empirische basis hebben. Dat hoeft niet te betekenen dat ze flauwekul zijn, maar wel dat onbekend is of ze waar zijn of niet.
Er zwaait wat
Beleidsmakers kunnen daar niets mee en hebben jarenlang gedaan alsof het model wel een robuuste empirische basis heeft. Dat kon niet anders. Ze bouwden er in de loop der jaren allerlei regelgeving voor Nederlandse boeren en afspraken met Brussel op en hadden daar een basis voor nodig. Als de waarheid onverhoopt niet klopt, dan zwaait er wat. Brussel zal vinden dat Nederland afspraken niet nakomt en legt boetes op. Boeren zeggen dat ze voor €2 miljard aan zinloze investeringen hebben gedaan en komen met claims. Om die reden moet het beleid kloppen.
Redenen voor handhaven mist
Op Foodlog is veel over de zaak geschreven. Omdat de discussie technisch is, kan door experts gemakkelijk veel mist worden gecreëerd. Om te snappen hoe eenvoudig het is moet je wiskundig onderlegd zijn en het dossier voldoende kennen. Zulke mensen zijn er maar weinig. En daarom blijft er maar gevraagd worden om meer onderzoek en meer partijen die onderzoek moeten doen, terwijl de kern heel eenvoudig is: Nederland werkt al meer dan dertig jaar met een ammoniakbeleid dat gebaseerd is op aannames. Harde bewijzen dat het waarachtig is, ontbreken. Om diezelfde reden ontbreken bewijzen hoe effectief het is. Kennelijk zijn er goede redenen voor het handhaven van de mist.
In een tweet zegt onderzoeker Bastiaan Meerburg, eindverantwoordelijk voor ammoniakonderzoek aan de Wageningse Universiteit, dat onder de discussie een doos van Pandora schuilgaat. Hij zegt dat in antwoord op Jan Cees Vogelaar die al jaren pleit voor openheid over de basis van het beleid.
Het is een ramp om Pandora's ammoniakdoos te openen. Tegelijk is het een fout geweest om er al minstens 20 jaar niet eens grondig in te hebben gekeken. Rustig bijsturen was een optie geweest. Nu explodeert het onvermijdelijke conflict om de eenvoudige reden dat de boeren bloed ruiken: het beleid is immers gebaseerd op aannames. Boeren denken echter dat ze er beter van worden door het gehele gebouw op te blazen. De toekomst die lonkt om de hoek van de puinhopen, is echter allerminst zeker. Niet ondenkbaar is, dat een beter geijkt ammoniakbeleid tot een nog forsere reductie van de veestapel leidt dan boeren nu al lief is.
Wat is het echte vraagstuk onder dit dossier? Nederlandse dierwetenschappers, stallenbouwers, de overheid en boeren hebben gekozen voor een stalsysteem waarin urine en vaste mest bij elkaar komen. Dat maakte efficiënt en goedkoop melk produceren makkelijker, maar had een consequentie. De meest elementaire scheikundige kennis leert dat poep en pies samengevoegd onnodig veel ammoniakuitstoot veroorzaken. Daar moest iets aan gedaan worden. Hoewel een verstandiger stalkeuze wijzer zou zijn geweest, koos ons land voor regels die de uitstoot van ammoniak uit zo'n stal tegen moesten gaan vanuit een aantal schijnbaar logische veronderstellingen. Daarmee begon het gelazer. Het is immers beslist denkbaar dat ze minder effectief waren dan beleidsmakers hadden gewild. Ook is denkbaar dat ze niet gezond waren voor de bodem.
Het staltype was een beetje domme keuze vanuit milieuperspectief. Nieuwe staltypen zouden boer, dier en milieu een stuk vooruit helpen en kunnen veel onnodige strijd voorkomen. Daar komt nog eens bij dat permanente meting van real time uitstoot met sensoren anno 2017 betaalbaar is geworden en heel Nederland kan afdekken. Modelmatige benaderingen zijn daardoor de facto irrelevant geworden. Toch kiezen zowel ministerie en wetenschappers enerzijds en hun critici en tegenwetenschappers anderzijds voor de controverse. Boeren vinden dat ze genept zijn door de overheid met verplichte, dure maatregelen tegen ammoniakuitstoot die geen in de praktijk vaststelbaar effect hebben gehad. De overheid houdt voet bij stuk en zegt dat de boeren onzin uitkramen omdat ze kostbare maatregelen heeft opgelegd waar boeren schadevergoeding voor kunnen eisen.
Nederlands ammoniakbeleid is een soap waarin de regering per definitie gelijk heeft. Je kunt beter naar de toekomst kijken. Helaas is dat niet zo makkelijk omdat 20 jaar geleden besloten is dat de regering toen al gelijk had en Pandora's doos maar beter dicht kon blijven; het gebouw van regels en afspraken is sindsdien alleen maar groter geworden. En tel maar na: het geld van de boeren is op. Ze kunnen helemaal geen nieuwe stallen meer bouwen.
Dit artikel afdrukken
Het drietal concludeerde enkele weken geleden dat het beleid op aannames en onzekerheden is gebaseerd. Daar kwamen ze achter door de statistiek te controleren waarmee Nederland bepaalt of koeienmest natuurgebieden aantast. Ze ontdekten dat de berekende uitstoot van ammoniak die vrijkomt uit koeienmest gebaseerd is op modelmatige berekeningen die geen empirische basis hebben. Dat hoeft niet te betekenen dat ze flauwekul zijn, maar wel dat onbekend is of ze waar zijn of niet.
Er zwaait wat
Beleidsmakers kunnen daar niets mee en hebben jarenlang gedaan alsof het model wel een robuuste empirische basis heeft. Dat kon niet anders. Ze bouwden er in de loop der jaren allerlei regelgeving voor Nederlandse boeren en afspraken met Brussel op en hadden daar een basis voor nodig. Als de waarheid onverhoopt niet klopt, dan zwaait er wat. Brussel zal vinden dat Nederland afspraken niet nakomt en legt boetes op. Boeren zeggen dat ze voor €2 miljard aan zinloze investeringen hebben gedaan en komen met claims. Om die reden moet het beleid kloppen.
Nederland werkt al meer dan dertig jaar met een ammoniakbeleid dat gebaseerd is op aannames. Harde bewijzen dat het waarachtig is, ontbreken. Om diezelfde reden ontbreken bewijzen hoe effectief het isVolgens Van Dam verwerpen onderzoekers van de Wageningse Universiteit en het RIVM de op louter statistische audits gebaseerde kritiek van de drie onderzoekers. Wat hun argumenten precies zijn, vermeldt hij niet. Dat geeft een vervelende indruk, omdat hun gelijk naar beleid riekt. Vanmiddag kwam in een hoorzitting in de Tweede Kamer dat nare beeld opnieuw naar boven.
Redenen voor handhaven mist
Op Foodlog is veel over de zaak geschreven. Omdat de discussie technisch is, kan door experts gemakkelijk veel mist worden gecreëerd. Om te snappen hoe eenvoudig het is moet je wiskundig onderlegd zijn en het dossier voldoende kennen. Zulke mensen zijn er maar weinig. En daarom blijft er maar gevraagd worden om meer onderzoek en meer partijen die onderzoek moeten doen, terwijl de kern heel eenvoudig is: Nederland werkt al meer dan dertig jaar met een ammoniakbeleid dat gebaseerd is op aannames. Harde bewijzen dat het waarachtig is, ontbreken. Om diezelfde reden ontbreken bewijzen hoe effectief het is. Kennelijk zijn er goede redenen voor het handhaven van de mist.
In een tweet zegt onderzoeker Bastiaan Meerburg, eindverantwoordelijk voor ammoniakonderzoek aan de Wageningse Universiteit, dat onder de discussie een doos van Pandora schuilgaat. Hij zegt dat in antwoord op Jan Cees Vogelaar die al jaren pleit voor openheid over de basis van het beleid.
@JanCeesVogelaar @simonvink Onbezonnen is het om Pandora's doos te openen, zonder te weten wat inhoud is. Boemerang terug naar de sector?
— Bastiaan Meerburg (@bgmeerburg) February 21, 2017
De toekomst die lonkt om de hoek van de puinhopen, is echter allerminst zekerMeerburg heeft gelijk. Wie het beleid onderuit haalt, haalt het hele gebouw van regelingen en afspraken onderuit. Het is niet ondenkbaar dat de schade voor boeren en overheid in de miljarden loopt. Daarom klopt het beleid per definitie. En daarom veronderstellen de wetenschappers dat waar is, wat de modellen onder het beleid berekenen. Dat klinkt grappig, maar zo werkt het in de praktijk daadwerkelijk.
Het is een ramp om Pandora's ammoniakdoos te openen. Tegelijk is het een fout geweest om er al minstens 20 jaar niet eens grondig in te hebben gekeken. Rustig bijsturen was een optie geweest. Nu explodeert het onvermijdelijke conflict om de eenvoudige reden dat de boeren bloed ruiken: het beleid is immers gebaseerd op aannames. Boeren denken echter dat ze er beter van worden door het gehele gebouw op te blazen. De toekomst die lonkt om de hoek van de puinhopen, is echter allerminst zeker. Niet ondenkbaar is, dat een beter geijkt ammoniakbeleid tot een nog forsere reductie van de veestapel leidt dan boeren nu al lief is.
Het staltype was een beetje domme keuze vanuit milieuperspectiefVerkeerd gekozen staltype
Wat is het echte vraagstuk onder dit dossier? Nederlandse dierwetenschappers, stallenbouwers, de overheid en boeren hebben gekozen voor een stalsysteem waarin urine en vaste mest bij elkaar komen. Dat maakte efficiënt en goedkoop melk produceren makkelijker, maar had een consequentie. De meest elementaire scheikundige kennis leert dat poep en pies samengevoegd onnodig veel ammoniakuitstoot veroorzaken. Daar moest iets aan gedaan worden. Hoewel een verstandiger stalkeuze wijzer zou zijn geweest, koos ons land voor regels die de uitstoot van ammoniak uit zo'n stal tegen moesten gaan vanuit een aantal schijnbaar logische veronderstellingen. Daarmee begon het gelazer. Het is immers beslist denkbaar dat ze minder effectief waren dan beleidsmakers hadden gewild. Ook is denkbaar dat ze niet gezond waren voor de bodem.
Het staltype was een beetje domme keuze vanuit milieuperspectief. Nieuwe staltypen zouden boer, dier en milieu een stuk vooruit helpen en kunnen veel onnodige strijd voorkomen. Daar komt nog eens bij dat permanente meting van real time uitstoot met sensoren anno 2017 betaalbaar is geworden en heel Nederland kan afdekken. Modelmatige benaderingen zijn daardoor de facto irrelevant geworden. Toch kiezen zowel ministerie en wetenschappers enerzijds en hun critici en tegenwetenschappers anderzijds voor de controverse. Boeren vinden dat ze genept zijn door de overheid met verplichte, dure maatregelen tegen ammoniakuitstoot die geen in de praktijk vaststelbaar effect hebben gehad. De overheid houdt voet bij stuk en zegt dat de boeren onzin uitkramen omdat ze kostbare maatregelen heeft opgelegd waar boeren schadevergoeding voor kunnen eisen.
Nederlands ammoniakbeleid is een soap waarin de regering per definitie gelijk heeft. Je kunt beter naar de toekomst kijken. Helaas is dat niet zo makkelijk omdat 20 jaar geleden besloten is dat de regering toen al gelijk had en Pandora's doos maar beter dicht kon blijven; het gebouw van regels en afspraken is sindsdien alleen maar groter geworden. En tel maar na: het geld van de boeren is op. Ze kunnen helemaal geen nieuwe stallen meer bouwen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Mijn bijdrage #7 nog eens herlezend moet ik nog een nuance aanbrengen. Dick stelt in zijn bijdrage dat de overheid op stallen had moeten ingezetten waar poep en pies gescheiden wordt. Ik schreef hieronder al dat melkveeboeren lange tijd niets hebben hoeven doen op stalniveau. En, ik schreef ook dat bij zowel kippen en varkens dit evenmin gebeurt, maar wel al decennia aan emissiereductieplichten zijn gebonden.
Bij kippen en varkens is staltechnisch en diergedragtechnisch reuze lastig om poep en pies te scheiden. Dus: je kan dat wel willen, maar het moet ook uitvoerbaar zijn. En dat is het in de IV nauwelijks. De emissiereductie in de IV richt zich op drogen mest, minimaliseren verdampend oppervlak, luchtwassers en/of mest koelen. Met tuurlijk weer een uitzondering zoals de nertsen, waarbij vast mest en pies wel redelijk kunnen worden gescheiden, maar kippen en varkens zijn de grootste emittenten, de nertsen hebben landelijk relatief een ondergeschikte emissiebijdrage.
Samenvattend: melkveeboeren hebben lange tijd weinig hoeven doen op stalniveau en bij de meeste IV-boeren is scheiden lastig. En: in de melkveesector, waar de stalemissisiereductie nu -eindelijk- in beweging komt, wordt onder meer ingezet op het wel scheiden van poep en pies.
Dus, Dick, voor zover mogelijk wordt je op je wenken bedient. Probleem op dit onderdeeltje is niet in de eerste plaats dat er in het verleden verkeerde staltechnieken zijn gekozen, maar dat melkveeboeren lange tijd niets hebben hoeven doen. Dáárom moet de overheid een pak voor haar broek krijgen.
En, vooruit, dan toch nog een punt van kritiek op staltechniek: de luchtwassers.
De meeste politici liepen er mee weg. Hosanna! Maar: de luchtwassers werken vooralsnog in hoofdzaak enkel bij varkensbedrijven. En; de varkens veroorzaken slechts ca. 10 % van de totale ammoniakemissies. (overzicht totale landbouw ammoniakemissies heel grofweg: bemesten, beweiden en mestopslag: 50 % - stalemissies andere 50%, waarvan 25 % melkveestalemissies, 10% pluimveestalemissies, 10 % varkensstalemissies en 5% overige landbouwhuisdieren). Alleen voor de grote varkensbedrijven zijn luchtwassers uitvoerbaar. Met de luchtwassers heb je slechts een bereik over enkel procenten van de totale emisies. Bovendien doet het niets aan het stalklimaat, aangezien de lucht pas wordt 'gewassen' als de lucht de stal verlaat. De dieren zitten dus in heel slechte lucht. Tel daar bovendien bij op dat veel luchtwassers met hoge subsidies (vaak: 1/3 deel van de kosten) zijn geplaatst, én te veel boeren het gebruik en onderhoud niet serieus nemen, dan moet de de hosanna over luchtwassers geweldig misplaatst heten.
Valentijn
Hallo Dick,
Je schrijft:
--------------
- de mest uit stallen waar poep en pies niet gescheiden worden, zorgt niet alleen voor stalemissies maar ook voor aanwendingsemissies; daar werd het ammoniakbeleid voor gemaakt en dat probeerde ik hierboven zo eenvoudig mogelijk voor iedere Nederlander die het wil kunnen begrijpen uit te leggen.
- omdat ik je 1. niet helemaal kan volgen: wil je je opmerking nader uitleggen?
Slotvraag: ik kreeg voor dit stuk complimenten van spelers uit beide kampen in het conflict. Moet ik me nu zorgen maken?
---------------------------
1.
Over je eerste opmerking:
Goed, je beperkt je tot het melkvee. Dan is het reuze simpel.
Tot voor kort gold er nauwelijks een plicht voor melkvee om emissiearme stallen te bouwen. Die wettelijke plicht voor het bouwen van emissiearme stallen beperkte zich tot de varkens en kippen. Schandalig, maar waar: melkveeboeren zijn decennia de hand boven het hoofd gehouden wat betreft emissiereductieplichten op stalniveau, en mochten in de meeste gevallen gewoon doorgaan met het bouwen van stallen zonder emissietechnieken. Achtergrond: de politiek (lees: VVD, CDA en SGP, soms ook wel CU, andere partijen hebben domweg onvoldoende aan expertiseontwikkeling gedaan, of hielden dit dossier als politiek ruilthema (PvdA!) en staan merendeels buiten spel) wilden melkveehouderij niet gelijkstellen met IV. En: melkveestallen zijn minder een gesloten doos dan IV-stallen en dan is emissiebeheersing lastiger (maar zeker niet onmogelijk, bijv. door tijdige scheiding pies en poep, en/of zsm mest aan buitenlucht onttrekken en/of koelen).
Maar ook werden in de politieke arena prachtige verhalen opgehangen over het ureumgehalte in de melk waarmee ook de ammoniakemissies onder de duim gekregen zouden kunnen worden, wat uiteindelijk weinig heeft opgeleverd (hoe lager de ureum, hoe minder ammoniakemisie). Dit mag je allemaal vergeten: hoofdpunt is dat de meeste melkveehouderij op stalniveau tot voor kort niet aan de bak hoefden. Dus die hebben niets te klagen! Dat waren de facto free-riders...
Inmiddels worden -eindelijk- wel ook geleidelijk meer emissie-eisen aan melkveestallen gesteld, en terecht ! De melkvee-emissies zijn namelijk veel groter dan die van de varkens en kippenveestapel samen.
En, ja natuurlijk levert pies en poep samen hogere emissies, ook bij uitrijden. En daarom ook het idee om de mest te moeten onderwerken, want dan is het minder lang aan de lucht blootgesteld. En, tuurlijk zal de emissiereductie vanwege het onderwerken niet in één simpel rekenmodel zijn te vatten. Te veel verschillende bodemsoorten, verschillende soorten mest, meteo-omstandigheden enz. Wel kan je een meer algemeen model maken, waarbij je de variabelen middelt, maar dan gaat Boer Kok uiteraard piepen. Want hij wil niet afgerekend worden op de schade veroorzaakt door de megaboeren. Hoe dan ook, dit heeft niet direct met stalemissies te maken, maar met mestuitrijregels. In principe twee verschillende verhalen. Trouwens: varkensmest en kippenmest wordt op stalniveau ook zelden of nooit gescheiden in poep en pies. Wel wordt kippenmest vaak gedroogd, met als doel emissiereductie. Kort en goed, elke diersoort heeft een weer wat eigen mest- en emissieverhaal.
De V-Focus-actie richt zich niet op de stalemisies, maar op de verspreiding en neerslag van de ammoniakemissies regionaal en nationaal, ongeacht de herkomst (mestopslag, mestaanwenden, stalemissies). Je moet ook weten dat ammoniakemissies tientallen kilometers ver reiken, en alle emissies samen een ammoniakdeken over NL legt. V-Focus probeert de monitoring van de dikte van die ammoniakdeken en de aannames inzake het verspreidingsgedrag in discrediet te brengen.
Dus niet de bron, maar het verspreidingsgedrag van de emissies.
De ultieme opzet van V-Focus is om het hele ammoniakbeleid in discrediet te brengen, zodat het niet meer over de kern gaat, te weten 'hoe krijg je de ammoniakconcentraties omlaag'.
Maar: het depositiereductiebeleid hoort centraal te staan, en niet of de meet- en rekenmodellen wellicht voor verbetering vatbaar zijn. Natuurlijk moet er aandacht zijn voor missers in de modellen, maar dat is beleidsmatig uiteindelijk bijzaak, geen hoofdzaak. En, kapitale missers heeft V-Focus niet kunnen aanwijzen. Het is een statistieken-argument wat ze aanvoeren, en wel een zwak statistieken-argument. En dan nog wat gemopper dat oude datasets niet meer beschikbaar zijn. Allemaal prima, maar daarmee heb je geen harde onjuistheid aangetoond.
Hoofdzaak is wel dat de ammoniakdeposities veel te hoog zijn, en dat staat wetenschappelijk ruim voldoende vast. Natuurlijk mag ondertussen discussie gevoerd worden dat de verspeidingsmodellen voor verbetering vatbaar zijn, maar dan wel graag constructief en niet met politiek oogmerk.
2.
Ik bedoelde enkel te zeggen dat ook ik geen goed woord over heb voor het optreden van de overheid. Maar wel om een heel andere reden. Namelijk dat ze geen regie nemen. Het is totale anarchie in het mestdossier. Een grote kruiwagen met kikkers, die naar believen er op en er af springen. Er worden geen beslissingen genomen. De PAS (stikstofdepositieprogramma) lijkt reuze stoer, maar heeft nader bekeken een amitieniveau van een Luiaard.
Voor toelichting, zie website www.mobilisation.nl pagina over IV.
Niet de expertise is het heikele punt, maar geen beslissingen nemen.
En voor beslissingen is regie nodig.
3.
Complimenten uit het veld?
In hoofdzaak gaat je stuk over het wanbeleid van de overheid. En daar zijn velen het al gauw mee eens.
Maar, je schrijft het bovendien zo dat - oppervlakkig gelezen - iedereen wel wat in je stuk kan herkennen. Zowel de mensen die vinden dat er te veel gedaan wordt alsook de mensen die zeggen dat er te weinig gedaan wordt, alsook de mensen die hopen dat het beleid integraal op de helling gaat. Maar de kern mis je naar mijn mening met bovenstaand stuk.
En sluit af met de hoop hiermee een werkbare bijdrage te hebben geleverd voor een constructieve analyse van een onderwerp wat veel minder ingewikkeld is dan het wordt voorgesteld.
En, als het ingewikkeld is dan enkel vanwege het de sociaal-maatschappelijke verhoudingen (ultiem gebrek aan samenwerking en regie) en veel minder een technisch probleem (er zijn al boekenkasten vol geschreven).
Valentijn
Valentijn, dank voor je kritische noten. Van jou kan ik ze meer dan prima hebben omdat ik weet dat je vanuit kennis spreekt.
Toch een kleine opmerking en een vraag:
- de mest uit stallen waar poep en pies niet gescheiden worden, zorgt niet alleen voor stalemissies maar ook voor aanwendingsemissies; daar werd het ammoniakbeleid voor gemaakt en dat probeerde ik hierboven zo eenvoudig mogelijk voor iedere Nederlander die het wil kunnen begrijpen uit te leggen.
- omdat ik je 1. niet helemaal kan volgen: wil je je opmerking nader uitleggen?
Slotvraag: ik kreeg voor dit stuk complimenten van spelers uit beide kampen in het conflict. Moet ik me nu zorgen maken?
Beste Dick,
Oef!
Waar te beginnen?
Met alle respect, maar je draagt met je stuk hierboven stevig bij aan verdere verrommeling in plaats van verheldering.
1. Ja, de overheid voert wanbeleid, maar in essentie niet om de redenen die jij noemt.
Ik ga de overheid niet verdedigen, dat weet je.
2. Je haalt nu de stalemissies erbij. Dat is NIET waar V-focus over schrijft. Die schrijven in hoofdzaak over het landelijk meetnet ammoniak (MAN), en over onderzoek over emissies vanwege mest uitrijden. Over de emissies op stalniveau zeggen ze niet veel. Dus koppel dat niet...
Overigens: dat V-Focus rapport is flinterdun: een beetje statisticus rekent er snel mee af. Ik zeg hiermee niet dat er niets nuttigs in staat. Maar hun hoofdclaim is erg zwak onderbouwd.
3. Van de stalemissie staat wetenschappelijk voldoende vast dat scheiden vaste en vloeibare mest emissiereductie geeft. En, laten we het svp niet ingewikkeld maken: minder emissie geeft altijd minder depositie. Je bent hier onduidelijk over in je stuk.
In welke mate emissiereductie optreedt per stalsysteem (de lijst is lang, zie de Regeling Ammoniak en Veehouderij) wordt protocolair beoordeeld. Hierin geldt dat uiteraard een emissiereductie wordt vastgesteld bij correct gebruik.
4. Stel dat veel veehouders een luchtwasser neerzetten, maar laten die uitstaan of onderhouden die slecht waardoor de emissiereductie niet wordt gerealiseerd. Overige emissiearme stalsystemen idem.
En stel de overheid rekent in zijn rekenmodellen enkel met ondernemers die zich keurig aan de regels houden. (Want de overheid wil niet toegeven dat ze de handhaving niet op orde hebben.)
Vindt je het gek dat er dan ruis in de cijfers zit?
Idem, emissies vanwege mest uitrijden.
Het is een publiek geheim dat veel mest zoek is.
Wat is daarmee gebeurd?
Daarvan is voldoende duidelijk dat die voor een belangrijk deel boven de norm op het land worden uitgereden. De handhaving van de mestuitrijnormen is een lachertje.
Maar dat gaat de overheid niet toegeven.
Dus rekenen ze alsof de boeren zich keurig aan de regels houden. Er wordt met een te lage feitelijke emissie gerekend.
5. Maar, hoe dit ook moge wezen:
Bestuurlijk is dit verhaal krankzinnig simpel.
Er lopen veel te veel dikke darmen rond in NL.
NL heeft de hoogste concentratie dikke darmen van Europa en ver daarbuiten.
De reëel uitvoerbare emissiereductiewinst met milieutechniek is inmiddels in de afgelopen 30 jaar goeddels wel gerealiseerd. Daar is geen grote winst meer in te halen.
Dan blijft er nog maar 1 optie over: vermindering van het aantal dikke darmen, krimp van de veestapel.
Dat dát debat uit de weg wordt gegaan, is het wanbeleid van de overheid.
6. Het opzetje van V-Focus is leuk bedacht.
Maar een achterhoedegevecht.
Essentie is hoe de stikstofdeposities, waaronder die van ammoniak, te reduceren.
En, willen we het simpel houden? Prima: minder beesten.
Als je idioot veel auto's in een grote stad wil laten rondrijden, dan heb je erg veel regels én goede handhaving nodig om dat in goede banen te leiden.
Als je idioot veel beesten op het platteland wil houden dan zijn erg veel regels én goede handhaving nodig om dat in goede banen te leiden.
Als de handhaving een rommeltje is, dan helpt geen enkele goede regel.
Als je minder regels wil, dan moet je zorgen dat er minder regels nodig zijn.
Lees: minder landbouwhuisdieren.
7. Ten slotte, onderzoekers zijn wellicht deskundig, maar hebben ook een belang: opdrachten.
Te vaak is het voor onderzoekers verleidelijk om de zaken ingewikkelder voor te stellen, om daarmee een opdrachtkans te vergroten. Zeker als je ze tegenover politici neerzet.
Laten we dit - uiterst menselijke - mechanisme ook niet uit het oog verliezen.
Dit moest ik even aan je kwijt.
Valentijn
#3 Twee weken geleden mocht ik met oa Jan Willem Erisman in de Eerste Kamer deelnemen aan een deskundigen bijeenkomst over fosfaatwetgeving en grondgebondenheid. Toen waren wij, en anderen met ons, het snel eens dat het mest- en ammoniakbeleid verworden is tot een mêlee aan regels waarbij het doel totaal uit het oog is verloren. Op deze weg doorgaan is een mogelijkheid, maar vroeg of laat lopen we echt helemaal klem. Na een grondige evaluatie van hetgeen we nu hebben in combinatie met een goede discussie over waar we naartoe willen, is een heel erg veel eenvoudiger beleid mogelijk. Die beleidstransitie is een stevige klus en hebben 'we' (meerderheid van NLse wetenschap, overheid, politiek) al decennia voor ons uit geschoven. Verder uitstel is mogelijk, maar 'dodelijk' voor een duurzame, toekomstgerichte, maatschappelijk gewaardeerde voedselproductie in Nederland.