4 min
Het zal de supermarktklant niet ontgaan zijn: geregeld waren de bosbessen in de aanbieding. Waar komen die opeens vandaan? Waarom moeten we ineens aan de bosbes? Een verklaring is: ze houden de hersenen fris. Maar is elke dag een handje bosbessen een afdoende preventieve strategie tegen dementie? We zullen het nooit weten. En dat geeft zakelijke en publicitaire ruimte.
We moeten het over bosbessen hebben. De hoogtij is nu zo’n beetje voorbij, maar de bosbes leek de afgelopen maanden wel de nieuwe lokbanaan van de supermarkt: grote bakken vol voor een prikkie. Iedereen is ineens aan de bosbes.
Waarom? “Blueberries kunnen de cognitieve prestaties binnen enkele uren na consumptie aanzienlijk verbeteren.” Dat soort teksten, clickbait-koppen boven kraaiende verhalen over de wonderbaarlijke eigenschappen van bepaalde voedingsmiddelen, worden door de enigszins health savvy consument wijselijk genegeerd. Maar als de bosbessen vooraan in de winkel staan, grijp je toch gemakkelijk zo’n bak mee.
Voedingsmiddelen zijn geen wondermiddelen die direct na inname al een bepaald effect op de gezondheid hebben, tenzij ze giftig of bedorven zijn. Dat is iets anders dan dat goede voeding de gezondheid beïnvloedt, daar is geen discussie over. Maar superfoods die werken als een medicijn bestaan niet.
NutritionFacts
De opmerkelijke bosbessenquote komt van de website NutritionFacts.org, een van de talloze sites en blogs over gezonde voeding. Het staat boven een artikel waarin studies naar de zegeningen van bosbessen langskomen. Neutraal bekeken: “We are a strictly non-commercial public service health charity.” Dus we zijn niet commercieel, maar liefdadig en dienstbaar, zegt de ‘over ons’ op de site.
Op zijn Wikipediapagina wordt wel vastgesteld dat hij een vegan agenda heeft en aan cherry picking of data doet. Bessen, kersenplukken… Dr. Greger zal nooit iets leuks over dierlijke voeding zeggen. Plant based is de toekomst. Als er ooit een veganistische staatsgreep zou komen (ook in ons land vrezen sommigen dat), dan zou Dr. Greger een goeie minister van volksgezondheid zijn. Hij heeft het veilige kamp gekozen, met veel zakelijke en publicitaire doorgroeimogelijkheden.
Dementie
Niet alleen is er in de voedingswetenschap veel te doen over voeding en lichamelijke gezondheid, ook de relatie tussen een gezonde leefstijl, goede voeding en het fris blijven van de hersenen krijgt veel aandacht. Dan gaat het altijd om voeding met anti-inflammatoire eigenschappen. Want inflammatie, de chronische, sudderende lage ontsteking als reactie van het immuunsysteem in het hele lichaam, is niet alleen een oorzaak van zogenaamde welvaartziekten als diabetes, obesitas en hartkwalen, maar ook van hersenziekten die tot dementie leiden.
Verslechterende cognitieve gezondheid op latere leeftijd is een grote zorg. Voor de betrokkenen, maar het is ook een ernstig maatschappelijk probleem. Naarmate de gemiddelde leeftijd stijgt, neemt de prevalentie van dementie toe. De medische wetenschap boekt teleurstellend weinig progressie in onder meer het alzheimeronderzoek. Een recent voorbeeld is de scepsis rond het nieuwe medicijn lecanemab. Dat is weliswaar goedgekeurd door de FDA in de Verenigde Staten en de producent is uiteraard enthousiast, maar onder behandelaren heerst ernstige twijfel, zoals de Volkskrant optekende.
Preventie
Hieruit volgt onvermijdelijk dat de noodzaak van preventie alleen maar dringender wordt. Ook omdat duidelijk is dat dementie zich vaak vanaf jonge leeftijd ontwikkelt, maar dan onopgemerkt blijft. Dat is een van de uitgangspunten van de op leefstijlverbetering gebaseerde aanpak. In 2019 publiceerden de Wageningse onderzoekers Annelien van den Brink, Elske Brouwer-Brolsma, Agnes Berendsen en Ondine van de Rest een uitgebreide studie naar ‘preventieve strategieën’ van verschillende diëten, het mediterrane dieet, het DASH-dieet en het MIND-dieet.
Dat laatste, het ‘Mediterranean-DASH Diet Intervention for Neurodegenerative Delay’ is een mix van de twee eerste en ook het strengste: volle granen, groene groente, noten, bonen, kip, vis, olijfolie en bessen toe. Dat rijtje is in één woord samen te vatten: antioxidanten. Met een beetje gezond eiwit en gezond vet. Eerder onderzoek zei het al: “De onderzoeksresultaten suggereren dat het MIND dieet de cognitieve achteruitgang met de jaren aanzienlijk vertraagt.”
Uit specifiek doelgroeponderzoek, een enkele keer met een lange follow up-periode, blijken dergelijk overwegend plantaardige diëten de cognitieve verslechtering niet altijd uit te stellen. Een recent gecontroleerd onderzoek onder een grote groep oudere, zwarte, obese Amerikaanse vrouwen, een RCT waarmee een causaal verband tussen de interventie en de uitkomsten vastgesteld kon worden, liet weliswaar gezondheidswinst en gewichtsverlies zien, maar geen aantoonbare verbetering of vertraagde verslechtering van cognitieve functies. Dat was jammer, schrijven de onderzoekers, die allerlei verklaringen in de onderzoeksopzet aanvoerden om het null-resultaat te verklaren.
Wat moeten we in dergelijk relativerend licht dan vinden van Greger met zijn uitlatingen over het accute effect van een portie blueberries? Hij zegt zelfs: “Het lijkt erop dat we blueberries aan het ontbijt moeten toevoegen, in het bijzonder op dagen dat onze kinderen examens hebben.” Is dat serieus te nemen?
Highbush
Greger baseert zijn stelligheid vooral op een heuse RCT, uitgevoerd door verouderingsdeskundigen van de Tufts University in Boston. “Deze bevindingen tonen aan dat de toevoeging van gemakkelijk bereikbare hoeveelheden bosbessen aan het dieet van oudere volwassenen sommige aspecten van de cognitie kan verbeteren.”
Hoofdonderzoeker Marshall G. Miller deed eerder onderzoek naar bessen en cognitie. Een klein beetje speuren levert een relatie met de U.S. Highbush Blueberry Council op. Onder het kopje ‘specifiek door de USHBC gefinancierd onderzoek’ staat dat onderzoek van Miller vermeld. Nogal cynisch is dat Greger in zijn bosbessenstuk uitvaart tegen onderzoek dat door de industrie bekostigd wordt.
Maar zijn ‘highbush blueberries’ wel dezelfde als onze blauwe bessen of onze bosbessen? Daar is enige verwarring over. De bosbes is het in iedere geval niet, dat is een andere soort. Het is ook niet de myrtille, die ook wel blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus) wordt genoemd. Het is de blauwe bes (Vaccinium corymbosum), ook wel Amerikaanse of trosbes geheten.
Ach, wat zullen we ons druk maken om Dr. Gerber. Gewoon meepakken die bak bessen. We zullen toch nooit weten of ze ons helpen.
Dit artikel afdrukken
Waarom? “Blueberries kunnen de cognitieve prestaties binnen enkele uren na consumptie aanzienlijk verbeteren.” Dat soort teksten, clickbait-koppen boven kraaiende verhalen over de wonderbaarlijke eigenschappen van bepaalde voedingsmiddelen, worden door de enigszins health savvy consument wijselijk genegeerd. Maar als de bosbessen vooraan in de winkel staan, grijp je toch gemakkelijk zo’n bak mee.
Voedingsmiddelen zijn geen wondermiddelen die direct na inname al een bepaald effect op de gezondheid hebben, tenzij ze giftig of bedorven zijn. Dat is iets anders dan dat goede voeding de gezondheid beïnvloedt, daar is geen discussie over. Maar superfoods die werken als een medicijn bestaan niet.
NutritionFacts
De opmerkelijke bosbessenquote komt van de website NutritionFacts.org, een van de talloze sites en blogs over gezonde voeding. Het staat boven een artikel waarin studies naar de zegeningen van bosbessen langskomen. Neutraal bekeken: “We are a strictly non-commercial public service health charity.” Dus we zijn niet commercieel, maar liefdadig en dienstbaar, zegt de ‘over ons’ op de site.
De oprichter (in 2011) van NutritionFacts.org is de arts Michael Greger, die naam kreeg als expert op het gebied van de gekke koeienziekte, veganist was geworden na een bezoek aan een vleeskoeienfarm, succesvolle boeken schreef en voor NutritionFacts gesponsord wordt door de Jesse & Julie Rasch Foundation, een particuliere goede doelen-instelling. In zijn werk benadrukt hij het belang van plantaardige voeding, en de nadelen van dierlijke. Hij baseert zich daarvoor op wetenschappelijk onderzoek.
Voedingsmiddelen zijn geen wondermiddelen die direct na inname al een bepaald effect op de gezondheid hebben, tenzij ze giftig of bedorven zijn
Op zijn Wikipediapagina wordt wel vastgesteld dat hij een vegan agenda heeft en aan cherry picking of data doet. Bessen, kersenplukken… Dr. Greger zal nooit iets leuks over dierlijke voeding zeggen. Plant based is de toekomst. Als er ooit een veganistische staatsgreep zou komen (ook in ons land vrezen sommigen dat), dan zou Dr. Greger een goeie minister van volksgezondheid zijn. Hij heeft het veilige kamp gekozen, met veel zakelijke en publicitaire doorgroeimogelijkheden.
Dementie
Niet alleen is er in de voedingswetenschap veel te doen over voeding en lichamelijke gezondheid, ook de relatie tussen een gezonde leefstijl, goede voeding en het fris blijven van de hersenen krijgt veel aandacht. Dan gaat het altijd om voeding met anti-inflammatoire eigenschappen. Want inflammatie, de chronische, sudderende lage ontsteking als reactie van het immuunsysteem in het hele lichaam, is niet alleen een oorzaak van zogenaamde welvaartziekten als diabetes, obesitas en hartkwalen, maar ook van hersenziekten die tot dementie leiden.
Verslechterende cognitieve gezondheid op latere leeftijd is een grote zorg. Voor de betrokkenen, maar het is ook een ernstig maatschappelijk probleem. Naarmate de gemiddelde leeftijd stijgt, neemt de prevalentie van dementie toe. De medische wetenschap boekt teleurstellend weinig progressie in onder meer het alzheimeronderzoek. Een recent voorbeeld is de scepsis rond het nieuwe medicijn lecanemab. Dat is weliswaar goedgekeurd door de FDA in de Verenigde Staten en de producent is uiteraard enthousiast, maar onder behandelaren heerst ernstige twijfel, zoals de Volkskrant optekende.
Preventie
Hieruit volgt onvermijdelijk dat de noodzaak van preventie alleen maar dringender wordt. Ook omdat duidelijk is dat dementie zich vaak vanaf jonge leeftijd ontwikkelt, maar dan onopgemerkt blijft. Dat is een van de uitgangspunten van de op leefstijlverbetering gebaseerde aanpak. In 2019 publiceerden de Wageningse onderzoekers Annelien van den Brink, Elske Brouwer-Brolsma, Agnes Berendsen en Ondine van de Rest een uitgebreide studie naar ‘preventieve strategieën’ van verschillende diëten, het mediterrane dieet, het DASH-dieet en het MIND-dieet.
Dat laatste, het ‘Mediterranean-DASH Diet Intervention for Neurodegenerative Delay’ is een mix van de twee eerste en ook het strengste: volle granen, groene groente, noten, bonen, kip, vis, olijfolie en bessen toe. Dat rijtje is in één woord samen te vatten: antioxidanten. Met een beetje gezond eiwit en gezond vet. Eerder onderzoek zei het al: “De onderzoeksresultaten suggereren dat het MIND dieet de cognitieve achteruitgang met de jaren aanzienlijk vertraagt.”
Gewoon meepakken die bak bessen. We zullen toch nooit weten of ze ons helpenCausaal
Uit specifiek doelgroeponderzoek, een enkele keer met een lange follow up-periode, blijken dergelijk overwegend plantaardige diëten de cognitieve verslechtering niet altijd uit te stellen. Een recent gecontroleerd onderzoek onder een grote groep oudere, zwarte, obese Amerikaanse vrouwen, een RCT waarmee een causaal verband tussen de interventie en de uitkomsten vastgesteld kon worden, liet weliswaar gezondheidswinst en gewichtsverlies zien, maar geen aantoonbare verbetering of vertraagde verslechtering van cognitieve functies. Dat was jammer, schrijven de onderzoekers, die allerlei verklaringen in de onderzoeksopzet aanvoerden om het null-resultaat te verklaren.
Wat moeten we in dergelijk relativerend licht dan vinden van Greger met zijn uitlatingen over het accute effect van een portie blueberries? Hij zegt zelfs: “Het lijkt erop dat we blueberries aan het ontbijt moeten toevoegen, in het bijzonder op dagen dat onze kinderen examens hebben.” Is dat serieus te nemen?
Highbush
Greger baseert zijn stelligheid vooral op een heuse RCT, uitgevoerd door verouderingsdeskundigen van de Tufts University in Boston. “Deze bevindingen tonen aan dat de toevoeging van gemakkelijk bereikbare hoeveelheden bosbessen aan het dieet van oudere volwassenen sommige aspecten van de cognitie kan verbeteren.”
Hoofdonderzoeker Marshall G. Miller deed eerder onderzoek naar bessen en cognitie. Een klein beetje speuren levert een relatie met de U.S. Highbush Blueberry Council op. Onder het kopje ‘specifiek door de USHBC gefinancierd onderzoek’ staat dat onderzoek van Miller vermeld. Nogal cynisch is dat Greger in zijn bosbessenstuk uitvaart tegen onderzoek dat door de industrie bekostigd wordt.
Maar zijn ‘highbush blueberries’ wel dezelfde als onze blauwe bessen of onze bosbessen? Daar is enige verwarring over. De bosbes is het in iedere geval niet, dat is een andere soort. Het is ook niet de myrtille, die ook wel blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus) wordt genoemd. Het is de blauwe bes (Vaccinium corymbosum), ook wel Amerikaanse of trosbes geheten.
Ach, wat zullen we ons druk maken om Dr. Gerber. Gewoon meepakken die bak bessen. We zullen toch nooit weten of ze ons helpen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Zie net de laatste comment van Gert. Zoals al opgemerkt, alleen als de weersomstandigheden zodanig zijn dat we vroeg meeldauw krijgen is altijd een lichte besproeiing met waterstof peroxide voldoende. Met onze kersen is dat wel anders, daar hebben we altijd last van de cherry fruit fly en later de spotted wing fruit fly. Tot dusver is het ons gelukt om met Malathion. Dat is een organophosphate maar in ieder geval een met weinig of geen residu. Het sproeien gaat om de kers, het groen er onder wordt eerst gemaaid zodat onze bestuivers er geen last van hebben.
We krijgen al jaren houtsnippers (haksels) wat we gebruiken als mulch onder de struiken.
De beste Nederlandse uitleg Huib vond ik in
https://www.proeftuin.eu/Nl/KLF/Haskap_kweken.pdf
Veel herken ik als ontleend aan het werk van Thompson en Bors.
Geen idee wat er momenteel in Nederland beschikbaar is maar de variëteiten die in de Pdf genoemd worden zijn al wat ouder. Wij hebben het meeste succes met de Aurora, waarvan er hier zo'n 1000 staan. De nieuwste lichtingen zijn o.a. Blizzard. Boreal Beast en Beauty.
We hadden al heel vroeg het idee dat bijv Aurora zelf bestuivend was.
En ik meen me te kunnen herinneren dat Tjitte Groothof ook Aurora er bij had staan.
De Russische variëteiten zijn het gevoeligst voor meeldauw maar is bij ons nooit een probleem geweest. Als het te vroeg komt is een lichte sproei met waterstof peroxide voldoende.
Ja vogels zijn de grootste pest. Hier is het hoofdzakelijk de Cedar Waxwing en de Robin (een merelachtige). Voor in de tuin zou ik een eenvoudig frame maken van latten met netting er op geniet.
Let wel de bessen zijn een week eerder blauw dan eetbaar en daar trekken de vogels zich niks van aan.
In het kort voor iedereen met wat tuin: een paar honingbessen planten zul je nooit spijt van hebben. Ja bosbessen zijn geweldig en gezond maar je vergeet nooit weer de eerste keer dat je een honingbes geproefd hebt. Niet voor niets noemden de Russische astronauten honingbes sap de koning der dranken.
Misschien een vooroordeel van mij, maar ik heb het idee dat er kwistig gespoten wordt op groente en fruit. James - jij als bessenman - weet jij hoe dat zit met bessen?
Heel goed idee James #12, een honingbesstruik planten. Welke soort moet ik hebben, ik zag er hier drie. Moet er een net over? Zal wel. Nog speciale eisen aan de grond ed.? Het lijken wel druiven, op de foto.
Honingbes, oftewel Lonicera caerulea, is iets voor de koele gematigde zone. Wij hebben bij ons net drie maanden met steeds 35 tot 40°C gehad, (echt zgn ongebruikelijk, maar met de 'climatic change' te verwachten)en het regent nu nog niet. We hebben wel 'een beetje tuin', veel meer dan je normaal in Nl kan hebben, maar die zal hier niet groeien. Jammer.