Begin dit jaar bezorgde Milieudefensie een brandbrief bij 29 grote vervuilers met de oproep tot het nemen van serieuze klimaatmaatregelen. In de loop van het jaar liet de organisatie de klimaatplannen van 29 grote vervuilende bedrijven onderzoeken. Deze scoorden allen een onvoldoende. Ahold vervuilt door het gebruik van elektriciteit en energie voor bijvoorbeeld koelkasten in hun winkels. De meeste uitstoot veroorzaken ze bij het maken van de producten die ze verkopen zoals yoghurt, hamburgers, chips, kleding en elektronica. Het oordeel blijkt de start van een campagne tegen de multinational. De jeugd-afdeling van Milieudefensie vindt wat Albert Heijn verkoopt niet te verantwoorden naar kinderen en jong personeel.
Niet zo groen als ze zich voordoen
Milieudefensie beticht de moederorganisatie van greenwashing. Zo doet supermarktketen Albert Heijn zich graag voor als een duurzaam bedrijf. De milieuorganisatie erkent dat de winkels steeds meer duurzame en/of biologische producten verkoopt. Maar het grootste deel van de producten die te koop zijn, zijn producten die de klimaatcrisis verergeren. “Het duurzame imago is dus vooral reclame”, schrijft Milieudefensie. En hoewel Ahold zich uitspreekt tegen ontbossing, doet het bedrijf er volgens de organisatie nog steeds aan mee.
In april riep Milieudefensie Ahold Delhaize op tot het maken van ambitieuze klimaatplannen onder dreiging van het stappen naar de rechter. Afgelopen juli presenteerde de jongerentak van Milieudefensie, toen nog Jongeren Milieu Actief geheten, 4 eisen waar Ahold Delhaize aan moet voldoen voor een geloofwaardig klimaatplan. De multinational ging daar niet op in. De milieuorganisatie laat het er niet bij zitten en gaat weer de straat op. Mét nieuw onderzoek, over de scope-3-uitstoot van Ahold Delhaize. Uitgevoerd door Profundo.
Klimaatkillers zijn vlees en zuivel
Het onderzoeks- en adviesbureau berekende de totale klimaatschade veroorzaakt door het bedrijf: €119 miljard. In het onderzoek neemt Profundo de huidige prijs van één ton CO2-uitstoot als uitgangspunt. Op dit moment is dat €80 euro per ton. De onderzoekers berekenden de klimaatschade op basis het huidige klimaatplan van Ahold Delhaize vanaf 2015, het jaar van het klimaatakkoord van Parijs, tot 2050. In die jaren stoot Ahold Delhaize nog 1488 miljoen ton CO2 uit. De ambitie van Ahold Delhaize is om in 2050 een netto nul uitstoot te realiseren. Tot die tijd veroorzaakt het bedrijf dus nog ‘€119 miljard aan klimaatschade’, 4 keer de huidige marktwaarde van het bedrijf. Van deze schade komt 42% (27,9 miljoen ton CO2) voort uit de verkoop van vlees en zuivel.
‘Ahold Delhaize maakt de wereld kapot’
“Het wordt tijd dat Ahold Delhaize, als een van de grootste supermarktketens ter wereld, nú echt inzet op meer betaalbare plantaardige producten, want als klant wil je niet meewerken aan het verwoesten van onze planeet. 98% van de winst gaat nu naar aandeelhouders, investeer dat in verduurzaming”, reageert Winnie Oussoren, voorzitter van Milieudefensie Jong. Oussoren vindt dat de multinational internationale klimaatafspraken links laat liggen en door de grote hoeveelheid CO2 uitstoot de wereld kapot maakt.
Volgens haar draait de jongere generatie op voor de klimaatschade. “Mijn generatie wordt geraakt door gevaarlijke klimaatverandering en draait op voor de klimaatschade.” Ook benadrukken ze opnieuw dat Ahold Delhaize vooral slechts kleine dingen aanpakken, zoals minder plastic verpakkingen in hun winkels. “Dat materiaal zorgt voor iets meer dan 3% van hun uitstoot, maar de klimaatcrisis vraagt om veel grotere maatregelen”, aldus Oussoren.
Om het bedrijf sneller grotere stappen te laten zetten biedt Milieudefensie Jong opnieuw verbeterpunten voor Ahold Delhaize's klimaatplan aan. Zo zou in 2030 70% van de omzet plantaardig moeten zijn en de helft van de producten een lage klimaatimpact moeten hebben. Om de campagne kracht bij te zetten vraagt Milieudefensie Jong klanten en medewerkers door het hele land om de petitie te ondertekenen.
Albert Heijn was de eerste supermarkt die de zuivelketen verduurzaamde en de enige die de boer 5 in plaats van 2 cent meer per liter ging betalen. Het was de eerste super die de 1-ster kip als basis besloot te omarmen. Daar trok AH vervolgens de hele markt in mee. Op het gebied van groenten en fruit gaat AH als sinds 2018 door waar PlanetProof stopt. En de supermarktorganisatie heeft een uitgebreid schap met vlees- en zuivelvervangers. Maar toch schijnt het niet te deugen.
Zullen we het er eens goed over hebben: is de kritiek terecht? Motiveer je 'ja' of je 'nee' hieronder.
Op 5 april krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Ik ben het wel eens met Dennis en Dick dat modellen beperkingen hebben en niet zijn bedoeld om hard op af te rekenen. Volgens mij horen ze slechts gebruikt te worden om richting te geven waar het globaal heen moet. Zeker wanneer in de modellen wordt uitgegaan van globale gegevens en inschattingen zoals Profundo maar ook Ahold Delhaize (AD) zelf doet.
Toch worden ze gebruikt en ik vermoed dat ze in de toekomst nog veel vaker worden gebruikt. Wie het rapport van Profundo heeft doorgenomen, kan hierin ook een oproep zien tot standaardisatie. Iedereen doet maar wat, gebruikt verschillende datasets (met verschillende uitgangspunten en afbakeningen), doet schimmige aannames en inschattingen. Dus nee, natuurlijk kloppen de berekeningen niet.
Zo komen in het Profundo rapport de inspanningen van Albert Heijn niet tot uiting omdat van de Verenigde Staten tot Indonesië dezelfde emissiefactoren voor vlees en zuivel worden gehanteerd. Hierdoor kun je als Nederlandse Albert Heijn nog zo Planetproof of ontbossingsvrij zijn als je wilt, alleen de gegevens uit de Deense Big Climate Database worden gehanteerd waarbij tevens is gekozen het gemiddelde van alle vleeswaren per diercategorie te hanteren.
Ook de ingeschatte kilogrammen vlees- en zuivelverkoop vind ik twijfelachtig. In het Profundo rapport wordt bijvoorbeeld voor Nederland ingeschat dat via Ahold Delhaize (AD) 293,23 miljoen kg aan vlees wordt verkocht.
Volgens onderzoek van WUR/Wakker Dier werd in 2020 555,7 miljoen kg vlees via het retailkanaal verkocht (huishoudelijk volume). (Vleesconsumptie per hoofd van de bevolking in Nederland, 2005-2021)
Voor AD kom ik dan uit op 555,7x35,9%=199,5 miljoen kg.
Profundo komt op 1,5x zoveel.
(Of zit er in retailgewicht en huishoudelijk volume in kg een conversiefactor van 1,5?)
De keuze om vlees-en zuivel apart te berekenen maakt de eindconclusie al bepalend. Waarom werden niet dranken en tussendoortjes apart genomen? In rijke landen kan inmiddels circa 25% van de broeikasgasemissie veroorzaakt door voedsel worden toegekend aan dranken (Gall&Gall;, onderdeel van AD) en tussendoortjes. Hier is nauwelijks aandacht voor terwijl die tussendoortjes kunnen worden geminderd zonder vervanging en wellicht ook nog eens een gezondheidsvoordeel oplevert.
(In de gehanteerde Big Climate Database is bijvoorbeeld te zien dat 1 liter wijn zorgt voor 2 kg CO2eq emissie (halfvolle melk: 0,6 kg CO2eq), vruchtensap 2,58 kg CO2eq, 1 kg cashewnoten voor 4,02 kg CO2eq en kipdrumsticks voor 1,32 kg CO2eq.)
Maar goed het gaat om de richting. 42% van de klimaatschade uit scope 3 wordt veroorzaakt door vlees (80%) en zuivel (13%). In die 80% heeft rundvlees een aandeel van 79%. Ik heb geen puf meer om het over directe en indirecte emissies, korte- of lange cyclus of korte- of langlevende broeikasgasssen te hebben. Weg met de koe dus!
Gisteravond had ik tijd om het Franse journaal te kijken. Een reportage liet zien dat de 8 voetbalstadia voor het WK in Qatar gelukkig klimaatneutraal worden geklimatiseerd. Er wordt maar niets verteld over wat en wie er allemaal worden ingevlogen voor dit toernooi, de emissies van de hoeveelheden staal en beton die gebruikt zijn voor het bouwen van de stadia, het energieverbruik van de geklimatiseerde hotels voor voetballers en supporters, etc. Tussen het journaal en het weerbericht mocht ik reclames zien van zéro emissie SUV's en van een parfum dat 64% klimaatvriendelijker is. Het weerbericht bevestigde dat het die dag echt 20°C was, halverwege november. De wereld is af, niets meer aan doen. Modellen zijn hartstikke betrouwbaar zolang je maar genoeg buiten beschouwing laat.
Het komt vanzelf wel goed met alles. Iedereen bezit uiteindelijk niets meer en is evengoed dolgelukkig mede dankzij Holland spreekt een woordje mee.
Willem #17 en Frank Eric #21 : jullie conclusie dat een menswaardig bestaan voor iedereen op de hele wereld het klimaat nog sneller naar de barrebiesjes zou helpen is niet onontkoombaar. Er zijn twee kanttekeningen bij te maken.
a) Zoals Frank Eric ook aanstipt, is er sprake van grote ongelijkheid in de wereld, zowel tussen landen als tussen individuën. Als we het reduceren van die ongelijkheid nu eens niet interpreteren zoals de Tegenpartij dat deed ("geen gezeik, iedereen rijk!") maar als een kwestie van herverdeling (op individueel niveau omdat niemand miljarden op z'n rekening nodig heeft om een menswaardig bestaan te kunnen leiden, en op landenniveau door als rijke landen BNP per capita in te leveren en gunste van arme landen), dan kunnen alle wereldbewoners menswaardig leven. Kortom, het gaat er niet om Burundi te laten groeien tot het niveau van Qatar (want dat kan de planeet inderdaad niet aan) maar dat rijke landen en mensen inleveren. Hoe dat moet weet ik ook niet. SDG 10 streeft naar vermindering van beide soorten ongelijkheid maar heeft daar (1) geen goede indicatoren voor en (2) geen duidelijk actieplan. Maar dat is een kwestie van (toegegeven, ten enenmale ontbrekende) politieke wil.
b) De andere denkrichting is de ecomodernistische, met de stelling dat de technologie al onze klimaatproblemen gaat oplossen. Deze richting is minder sympathiek omdat hij niks zegt over de privileges en onmetelijke (en daarom obscene) rijkdom van de miljardairs op de wereld, en is bovendien volgens Wouter van Dieren onrealistisch omdat technologische oplossingen nooit in voldoende mate de gecombineerde impact van bevolkingsgroei en economische groei kunnen compenseren. Ik citeer:
"‘I(mpact) = P(opulatie) x (W)elvaart x T(echnologie)’. Hij (Van Dieren - JS) wijst naar de T. ‘Als iedereen als een Amerikaan gaat leven wordt dit enorm belast. In godsnaam, is er een oplossing? En nog een? En nog een? Dus je komt bij een inherente grens."
Die discussie (Van Dieren vs. ecomodernisten) zou een keer tot aan het gaatje moeten worden gevoerd.
Maar laten we het hoofd dus niet in de schoot leggen en denken dat welvaartsgroei in het Globale Zuiden per definitie funest is voor de klimaatdoelen.
#17 Willem, dat klopt wel....ongeveer: een-menswaardig-bestaan-voor-iedereen-heeft-voor-het-klimaat-een-hoge-prijs . Er staat ook dit: "De armste 33 procent van de wereld een minimum bestaan geven, belast de planeet net zoveel als de levenswijze van de rijkste 1 tot 4 procent. Dat laat nieuw onderzoek zien dat donderdag is verschenen in Nature Sustainability." 't Is maar hoe je het bekijkt: wij in 'het westen' belasten de planeet het allermeest, want we leven zelfs meer dan menswaardig?
"Er is een heel ongelijke verdeling van middelen".
Zo schat ik dat een kwart van Nl zich wel af en toe een vliegreis kan veroorloven, terwijl een gemiddelde paktistanais dat niet kan, jazelfs voor zijn bestaan moet vrezen.
#16 Dennis, ik ben het verder wel met je eens hoor, alleen niet met je uitspraak bij #10 laatste alinea, want die is mede door jouw eigen stelling dan veel te stellig. Het mes snijdt aan twee kanten.
#18 Dick, als je ziet dat hier bij dit geneuzel de Nl-samenleving al vast loopt, hoe kan je dan middelen vrij krijgen om de rest van de aardbol een menswaardiger bestaan te geven? Schande toch? Zeker als je bedenkt dat Nl een groot deel van zijn welvaart aan slavernij te danken heeft, en dat via het economische systeem nu nog steeds doet. En via zijn uitstoot van 10ton CO2 per persoon per jaar ook nog eens het klimaat verpest bij die tot slaaf gemaakte.
Niet elektrisch? Heb ik dat geschreven? Ik maak anders nooit onderscheid tussen e en fossiel aangedreven motoren. Alleen tussen meer of minder koolstof. Nul emissies zoals TNO en in navolging daarvan de fiscus rondbazuinden verfoei ik al helemaal. Trouwens gaat iedereen e-rijden dan hebben we weldra te maken met Jevons paradox!