Ondertussen Zandzorgen, bijenzorgen, wandelende takken en elektrisch koken scheelt doden

In de Ondertussen van zaterdag 2 mei en zondag 3 meivallen mij deze berichten op:

- zand wordt net zo schaars als water, schrijft het Algemeen Dagblad, en dat leidt tot oorlog. Zand (silicium) is na water de meest gebruikte grondstof op aarde en er is, in tegenstelling tot wat je zou verwachten, geen eindeloze voorraad van. Maar er is toch zat woestijnzand? Dat is te glad en kleeft niet meer aan elkaar. Ongeschikt voor het maken van beton. Hoekig zand moet je hebben, en dat wordt gewonnen op het land en in rivierbeddingen. Volgens geologen is de voorraad aan hoekig zand al over enkele tientallen jaren op: jaarlijks komt er ongeveer 19 miljard ton bij, terwijl er 50 miljard ton wordt gewonnen. Dan zal de vraagprijs nog verder oplopen, met alle mogelijke geopolitieke spanning van dien. De oplossing? Als een haas op zoek naar alternatieven voor zand, en vooral, iedereen ervan overtuigen hoe weinig zand er is. Onderwijl doet de maffia de zee pijn.

- in Trouw legt paleontoloog Jelle Reumer dat je met een huisdier als de wandelende tak 'een half biologieboek' in huis haalt. Wat maakt de wandelende tak zo bijzonder? Het zijn nachtdieren, ze hebben de camouflagetechniek 'mimicry' geperfectioneerd en ze hebben het seksleven afgeschaft. Alle wandelende takken die je ziet, zijn vrouwtjes die eitjes leggen zonder dat daar een bevruchting aan te pas komt. Het zijn dus eigenlijk allemaal klonen. De eitjes zijn iets groter dan een maanzaadje en als ze uitkomen heb je ineens 'minuscule ieniemienietakjes' in je terrarium. Er zijn ook grote wandelende takken: de recordhouder werd in 2016 ontdekt. De Chinese Phryganistria chinensis wordt wel 64 centimeter lang. Met gestrekte poten, dat wel.

- een gasfornuis is slecht voor je gezondheid, aldus Treehugger. Bij koken op gas komt CO₂, koolstofmonoxide, stikstofoxide en stikstofdioxide vrij. Ook fijnstof overigens, maar dat komt vooral uit het gekookte voedsel en niet uit de verbranding van de fossiele brandstof. Over hoeveel hebben we het? Nou, een uurtje op gas koken drijft de vervuiling binnenshuis op tot de wettelijk toegestane limiet. Het onderzoek leverde op dat op gas koken in Californië in 2018 naar schatting tot 12.000 ton CO (koolmonoxide) en 15.900 ton NOx (stikstofoxide). Als heel Californië elektrisch zou gaan koken, dan zou dat jaarlijks 354 overlijdens, 596 acute bronchitisgevallen en 304 chronische bronchitispatiënten schelen.

Veel bijenzorgen dit weekend. In de Verenigde Staten is de Aziatische hoornaar gesignaleerd, en die bedreigt de honingbij. Bijenhouders en insectenkenners zijn in de noordwestelijke staat Washington koortsachtig op jacht naar de nesten van de agressieve exoot, die in ieder geval op twee plaatsen gevonden is. Geen makkelijke taak in de dunbevolkte staat (New York Times).
Bosbranden zijn prima voor wilde bijen, omdat ze tot meer biodiversiteit leiden. In monoculturen worden wilde bijen maar al te vaak weggeconcurreerd door... honingbijen. Die lusten namelijk alles (Eurekalert).
Ook verspreidt een - door een virus veroorzaakte - bijenziekte, het chronic bee paralysis virus, zich sinds een tiental jaren snel over Groot-Brittannië (ScienceDaily). De ziekte lijkt ook elders ter wereld in opmars. Dat blijkt onder meer uit een nieuwe bijendatabase. Maar om nu meteen met een beschuldigend vingertje te wijzen naar imkers die koninginnen uit het buitenland importeren, gaat de wetenschappers te ver (The Guardian).

Check Ondertussen dat onderwijl alweer verder is!