Ons voedselsysteem draagt bij aan de huidige crises rond klimaat, biodiversiteit en chronische welvaartsziekten, en bovendien aan de vertrouwenscrisis bij de boeren. Die crises moeten we niet apart, maar in combinatie aanpakken onder de noemer “Gezondheid in Drievoud”. Dat vindt de Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding.
In het vandaag verschenen rapport Gezondheid in Drievoud - Naar een gezond voedselsysteem voor planeet, consument en boer ontvouwt de Raad een plan van bevlogen mensen die het beste met de samenleving voor hebben.
Het rapport verschijnt in de context van de kabinetsformatie, boerenprotesten, de Farm to Fork strategie van de Europese Commissie en de VN-top over voedselsystemen. Volgens de Raad is er nog te veel denken en doen in hokjes. Departementen, belangenorganisaties en onderzoeksinstellingen werken niet samen vanuit één perspectief. Volgens professor emeritus Edith Lammerts van Bueren, voorzitter van de Raad, zijn samenhang en samenwerking nodig maar niet louter top-down of via het klassieke poldermodel. Lammerts: "er is meer inbreng uit de samenleving nodig. Wij denken aan een Burgerberaad Landbouw en Voedsel, waarin gesprekken plaatsvinden tussen boeren, burgers, bedrijven, supermarkten, mensen uit de gezondheidssector, NGO’s en andere betrokkenen. Dat kan het best op regionaal niveau, maar kan ook landelijk. Daar zullen het rijk en provincies middelen voor vrij moeten maken.”
De Raad doet aanbevelingen aan de hoofdrolspelers in het voedselsysteem. Aan de overheid: voer heffingen in op toegevoegde suiker en zout en op rood vlees, maar maak groenten en fruit goedkoper. Verbied alle kindermarketing, ook op sociale media, voor ongezond en onduurzaam voedsel. En ga weer ruimtelijk ordenen om de stikstofproblemen voor natuurgebieden op te lossen. Aan de voedselindustrie: stop met ultrabewerkt voedsel en kies voor drievoudig gezond. Aan de supermarkten: maak voor consumenten de gezonde keuze de makkelijke keuze. En betaal een hogere prijs aan boeren die goed scoren op drievoudige gezondheid. Aan NGO’s: maak een gezamenlijk triple health-beoordelingssysteem voor supermarkten. En aan het hoger onderwijs: geef voedingskunde een volwaardige plaats in de opleiding van artsen en zorgverleners.
Opvallend: hoewel het woord boeren 160 maal in het rapport voorkomt, bevat het geen nadrukkelijk advies aan boeren, terwijl op het boerenerf de belangrijkste winst voor de planeet te maken valt. Het lijkt erop dat boeren eerder als een resulterende dan bepalende factor van het voedselsysteem gelden. De markteconomie - en daarmee hun afnemers in de verwerkende industrie en detailhandel - vraagt echter juist om hun ondernemerschap.
In het vandaag verschenen rapport Gezondheid in Drievoud - Naar een gezond voedselsysteem voor planeet, consument en boer ontvouwt de Raad een plan van bevlogen mensen die het beste met de samenleving voor hebben.
Het rapport verschijnt in de context van de kabinetsformatie, boerenprotesten, de Farm to Fork strategie van de Europese Commissie en de VN-top over voedselsystemen. Volgens de Raad is er nog te veel denken en doen in hokjes. Departementen, belangenorganisaties en onderzoeksinstellingen werken niet samen vanuit één perspectief. Volgens professor emeritus Edith Lammerts van Bueren, voorzitter van de Raad, zijn samenhang en samenwerking nodig maar niet louter top-down of via het klassieke poldermodel. Lammerts: "er is meer inbreng uit de samenleving nodig. Wij denken aan een Burgerberaad Landbouw en Voedsel, waarin gesprekken plaatsvinden tussen boeren, burgers, bedrijven, supermarkten, mensen uit de gezondheidssector, NGO’s en andere betrokkenen. Dat kan het best op regionaal niveau, maar kan ook landelijk. Daar zullen het rijk en provincies middelen voor vrij moeten maken.”
De Raad doet aanbevelingen aan de hoofdrolspelers in het voedselsysteem. Aan de overheid: voer heffingen in op toegevoegde suiker en zout en op rood vlees, maar maak groenten en fruit goedkoper. Verbied alle kindermarketing, ook op sociale media, voor ongezond en onduurzaam voedsel. En ga weer ruimtelijk ordenen om de stikstofproblemen voor natuurgebieden op te lossen. Aan de voedselindustrie: stop met ultrabewerkt voedsel en kies voor drievoudig gezond. Aan de supermarkten: maak voor consumenten de gezonde keuze de makkelijke keuze. En betaal een hogere prijs aan boeren die goed scoren op drievoudige gezondheid. Aan NGO’s: maak een gezamenlijk triple health-beoordelingssysteem voor supermarkten. En aan het hoger onderwijs: geef voedingskunde een volwaardige plaats in de opleiding van artsen en zorgverleners.
Opvallend: hoewel het woord boeren 160 maal in het rapport voorkomt, bevat het geen nadrukkelijk advies aan boeren, terwijl op het boerenerf de belangrijkste winst voor de planeet te maken valt. Het lijkt erop dat boeren eerder als een resulterende dan bepalende factor van het voedselsysteem gelden. De markteconomie - en daarmee hun afnemers in de verwerkende industrie en detailhandel - vraagt echter juist om hun ondernemerschap.
Deze beta gelooft dat al die gesprekken alleen zin heeft als we de rationeel onderliggende getallen kennen, en uitleggen. En als de gesprekspartners erkennen (geloven), dat de getallen kloppen. Dan alleen daarna kan je “what if” gesprekken houden. De menukaart aan oplossingen moet immers een benefit (reductie in CO2 bijvoorbeeld), en een cost (hoeveel en wie gaat de rekening betalen).
Ronde tafels of debatten die deze manier niet oppakken, blijven hangen op kennis uitwisselen of te wel een amusante middag of avond. De moderne kroeg 2.0 zeg maar.
Zulke vormen zijn inderdaad voorbeelden, Wouter. Wij als Foodlog zijn er op onze manier aan de business-kant van de markt ook mee begonnen nadat Covid de congressenmarkt heeft geveld.
Ik zapte gisteravond toevallig langs Boerderij van Dorst op NPO3 en bleef geboeid kijken. Mooi hoe ze daar met elkaar omgingen en praatten. De een stemt PVV, de ander PvdD en de derde was Caroline van der Plas, maar er was wederzijds respect en humor. Intussen plantten ze groenten, kochten ze kippen voor een zelfgebouwd kippenhok en kookte Caroline.
Mooie mix ook van persoonlijk en politiek. Een miniatuur Burgerberaad.
Vanmorgen een interview in de Telegraaf met RUG-hoogleraar Economie en Bedrijfskunde Sjoerd Beugelsdijk die een sociologisch en politicologisch boek schreef: De verdeelde Nederlanden.
Citaat: Beugelsdijk, hoogleraar aan de faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen, schreef De verdeelde Nederlanden, waarin hij probeert te verklaren hoe ons land terecht is gekomen in een ’perfecte storm’. „Het wij-zij-denken, dat ik eerder in de Verenigde Staten waarnam toen ik daar werkte, trof ik ook hier aan. Voor een onderzoek sprak ik met Nederlanders, groepsgesprekken onder meer in een museum in Assen. Die mensen hadden het niet over de privatisering van de NS, dat is oud nieuws. Hét thema is: identiteit. Wie hoort erbij en wie hoort er niet bij?”
Beugelsdijk vraagt zich af: gaat Nederland de kant op van de VS, die van een ’totaal gepolariseerde samenleving’? „Het gaat wel heel rap nu. Wat ik er eng aan vind: je ziet dat ook de politiek zich ingraaft. Van alle kanten worden andere opvattingen niet langer gezien als legitiem.”
Ondanks de naam van zijn functie, moet opgemerkt worden dat hij het boek als wetenschapper schreef. Zie zijn profiel.
Die 'quote 500' mensen weten waarschijnlijk heel goed over het 'hoe'. Edoch, het is heel Nederlands om dat te wantrouwen en te fileren en daarom zijn er weinig publieke figuren uit die categorie. POLDEREN blijft het.