De laatste jaren neemt de luchtvervuiling door het verkeer af dankzij succesvolle maatregelen. Nu blijkt een andere categorie schadelijke stoffen steeds belangrijker te worden als bron van luchtvervuiling: vluchtige organische stoffen (VOS) in huishoudelijke producten als verf, printerinkt, cosmetica en schoonmaakmiddelen. Dat ontdekten Amerikaanse wetenschappers die de luchtkwaliteit in 33 Amerikaanse steden onder de loep namen.

Waar gaat het om? Vluchtige organische stoffen (VOS) zitten in allerlei producten op aardoliebasis zoals benzine en diesel, maar ook in verf of pesticiden. Ze komen ook in de natuur voor. Denk aan de aromatische stoffen in kruiden of bloemen. Onder invloed van zonlicht breken VOS af en gaan ze chemische reacties aan waarbij fijnstof ontstaat. Tot op heden is onderschat in welke mate VOS bijdragen aan de totale luchtvervuiling, zeggen de onderzoekers, en werd de vervuilende werking van het verkeer overschat. Nu auto's en verbrandingsmotoren zoveel schoner zijn geworden, is de bijdrage van niet-verkeersgebonden VOS aan de totale luchtvervuiling ongeveer even groot als die van het verkeer, schatten ze.

De niveaus aan VOS kunnen binnenshuis wel 10 keer zo hoog zijn als in de (stadse) buitenlucht
De constatering mag op zijn minst verrassend heten, maar is ook verontrustend. Er komen ineens talloze bronnen van luchtvervuiling-veroorzakende VOS bij, waardoor het lastig is beperkende maatregelen te nemen of beleid op te stellen. Zolang er sprake was van één bron - de uitstoot van het verkeer - was dat veel eenvoudiger.

Nog ingewikkelder wordt het doordat de niet-verkeersgebonden VOS vooral binnenshuis en zelfs op ons lichaam gebruikt worden. "We slaan benzine op in gesloten, hopelijk luchtdichte, vaten en verbranden de VOS in benzine voor energie," zegt onderzoeker Jessica Gilman in The Independent. "Maar VOS die gebruikt worden in gewone oplosmiddelen en persoonlijke verzorgingsproducten zijn letterlijk ontworpen om te verdampen. Je draagt parfum of gebruikt geurende producten om van het aroma te (laten) genieten. Dat doe je niet met benzine."

De VOS uit huishoudproducten zijn, niet verrassend, vooral binnenshuis een probleem. De niveaus aan VOS kunnen binnenshuis wel 10 keer zo hoog zijn als in de (stadse) buitenlucht. De belangrijkste vluchtige stoffen in huis zijn bijvoorbeeld formaldehyde (uit spaanplaat), terpenen (vanwege de aangename geurtjes die gebruikt wordt in luchtverfrissers en schoonmaakmiddelen) en vlamvertragers en weekmakers.
Dit artikel afdrukken