De grote voedingsmiddelenfabrikanten hanteren al jarenlang onderlinge afspraken over reclame-uitingen naar kinderen. Een systeem van zelfregulering dat redelijk werkt. De afgelopen jaren is de marketingmarkt echter drastisch veranderd. De opkomst van tablets en smartphones biedt ook(jonge) kinderen aantrekkelijke apps en toepassingen in de vorm van spelletjes die verkapte vormen van reclame zijn.
Seidell verwijst naar de tabel in het rapport 'A junk-free childhood 2012 - The 2012 report of the StanMark project on standards for marketing food and beverages to children in Europe', een overzichtsrapport van de International Association for the Study of Obesity. Uit die tabel (plaatje bovenaan het artikel) blijkt dat in de zeven onderzochte Europese landen de 'impact' van reclame gemiddeld met 29 procent gedaald is in de twee vergeleken periodes (jan-maart 2005 versus jan-maart 2011). Maar in Nederland blijkt die impact juist met 38 procent gestegen te zijn.
Ook Foodwatch heeft iets van deze trend meegekregen en zet in op tegenactie. De organisatie start vandaag een burgerinitiatief tegen ongezonde kinderproducten. Het initiatief moet leiden tot 'de eerste wet die de marketing van ongezonde producten verbiedt en een gezond aanbod stimuleert'. In het persbericht bij de actie schrijft Foodwatch:
Door de opmars van kindermarketing eten en drinken Nederlandse kinderen steeds ongezonder en worden meer kinderen te zwaar, constateert Foodwatch in het nieuwe rapport 'Kindermarketing: onverantwoord en ongereguleerd'. De grenzeloze marketing van te zoete, te zoute en te vette bewerkte producten kan al beginnen vanaf de leeftijd van zes maanden. Onderlinge afspraken van de bedrijven om kinderen jonger dan zeven jaar met rust te laten werken niet. De overheid moet kinderen en ouders in bescherming nemen tegen foute kindermarketing.
De actie komt voort uit het vandaag door Foodwatch gepubliceerde rapport: 'Kindermarketing: onverantwoord en ongereguleerd'. In dit rapport besteedt foodwatch aandacht aan de obesitasepidemie, de rol van de voedingsindustrie en de aantrekkelijke propositie die kinderen en hun budget (zowel in het huishoudboekje als in zakgeld) betekenen. Ook is Foodwatch zelf op onderzoek uitgegaan en heeft daarbij de onderzochte producten 'gescoord' op zout, vet en suiker. In het persbericht staat:
Hoe ongezond zijn kinderproducten?
Foodwatch ging na hoe ongezond het aanbod is en kocht tussen oktober 2012 en januari 2013 zeshonderd kinderproducten in twaalf supermarktketens. De producten kregen van foodwatch een verkeerslichtetiket met een rode, oranje of groene score voor gebruik van suiker, zout en (verzadigd) vet. Negentachtig procent van de speciaal voor kinderen gemaakte vaste producten scoorde een keer rood, meestal voor suiker. Een kwart scoorde twee keer rood en veertien procent scoorde onvoldoendes op zowel suiker, zout als vet. Sommige drankjes scoorden op papier groen als er kunstmatige zoetstoffen in zaten, maar houden wel de zoetverslaving van kinderen in stand.
Kindermarketing
Op kinderdagverblijven, op scholen, op tv, sociale media, in spelletjes en zelfs tijdens sportevenementen worden kinderen blootgesteld aan openlijke en verborgen verleiders. Marketeers schakelen kinderpsychologen in om de kinderen met behulp van kindprofielen te programmeren. Een doel is de 2,2 miljard euro die kinderen en jongeren zelf te besteden hebben. Snoep en snacks staan op nummer een in de toptien van zakgeldbestedingen. Kinderen hebben daarnaast ook invloed op twee miljard euro aan gezinsboodschappen.
TROS Radar besteedt vanavond aandacht aan het onderwerp.
Fotocredits: tabel met 'impact'-cijfers uit rapport A Junk-free Childhood 2012
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
FNLI, dank voor jullie reactie! Online is dus nog onbekend terrein voor wat betreft de bestedingen, maar vormt een kwantitatief aandachtspunt.
Ik denk dat Jaap reikhalzend uitkijkt naar jullie vordering op dat punt. Foodwatch watcht vast ook mee.
We reageren specifiek op de cijfers van TV-reclame, omdat juist deze (verkeerd geïnterpreteerde) cijfers gebruikt worden als argument tegen zelfregulering (zie ook bovenstaand artikel). Onze regels werden opgesteld op een moment dat het merendeel van de bestedingen voor radio, TV en print werden gemaakt. De cijfers laten zien dat de zelfregulereing heel goed heeft gewerkt, omdat de besteding voor kinderen tot 12 jaar tot een minimum is gereduceerd. Inderdaad verschuiven uitingen van radio en TV naar andere media. Voor de goede orde: dit is ook als reclame gelabelde communicatie. De Nederlandse Reclamecode - een uniek stuk zelfregulering van het bedrijfsleven - hanteert de volgende definitie: "Onder reclame wordt verstaan: iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden. Onder reclame wordt mede verstaan het vragen van diensten."
Wij hebben geen cijfers over de bestedingen aan andere vormen van reclame, omdat die maar moeilijk kunnen worden gemonitord. Uit onze eigen evaluatie blijkt dat er nog moeite is met de naleving van onze reclameregels op het gebied van online reclame. Die regels zijn onverkort van kracht op online reclame. Vandaar dat de FNLI momenteel kijkt naar mogelijke aanscherping van de zelfregulering op het gebied van online marketing en de nodige stappen onderneemt om bewustwording onder haar leden te creëren over de reikwijdte van de eigen regels en dus vooral ten aanzien van online- reclame.
FNLI, hebben jullie cijfers van communicatie met kinderen via games en apps? Meer in het algemeen: hoe reageren jullie op Jaaps stelling dat mogelijk een verschuiving heeft plaatsgevonden van als reclame gelabelde communicatie naar andere vormen van op kinderen gerichte communicatie?
De FNLI heeft vast gelijk als het om tv reclame gaat. Het IASO rapport beschrijft echter juist dat er een verschuiving van marketing heeft plaatsgevonden naar andere media (smartphone, internet) en er in andere settings zoals supermarkten weinig of geen vooruitgang is geboekt. De reclame op internet gaat dan over koekjes die alle leeftijden kunnen aanspreken. Jonge kinderen horen daar dan ook bij maar het heet dan geen 'kindermarketing' meer. Overigens is de tv marketing in totaal niet afgenomen maar verschoven naar andere tijden waarop ook veel kinderen (maar niet exclusief) naar kijken. En dat telt dan ook niet mee.
http://www.iaso.org/site_media/uploads/A_Junk-free_Childhood_2012.pdf
Er blijven wat mij betreft een aantal principële bezwaren tegen kindermarketing (overigens ook van gezondere producten) die ik eerder heb onderschreven in de Sydney Principles:
http://www.iaso.org/iotf/obesity/childhoodobesity/sydneyprinciples/
Daarnaast blijven er een aantal bezwaren kleven aan zelfregulatie. Citaat uit het IASO rapport:
Several concerns around selfregulation arise. Self-imposed rules may be:
• narrow and limited in what they cover
• poorly or inconsistently defined
• erratically or insufficiently monitored
• weakly or inconsistently enforced
Het is ons inderdaad gebleken dat verkeerd geïnterpreteerde cijfers over reclame gericht op kinderen een grote rol spelen in de discussie die plaatsvindt. foodwatch onderbouwt haar aanbevelingen met cijfers uit het 'A Junk-free Childhood'-rapport van de International Association for The Study of Obesity, waaruit zou blijken dat het aantal 'junkfood'-reclames gericht op kinderen gestegen is. Het betreft hier echter een verkeerde interpretatie van de het EU-pledge Monitoringreport 2011 waarin 19 multinationale levensmiddelenfabrikanten hun reclamebeleid uiteenzetten.
In het Monitoring Report over de EU Pledge komt men tot een andere conclusie voor de Nederlandse markt: de blootstelling aan reclame voor producten die niet voldoen aan de voedingskundige criteria van de bedrijven is met 90% afgenomen in en rond programma's gericht op kinderen onder de 12 jaar.
Ook uit eigen waarneming van de FNLI, gebaseerd op cijfers van Spot en Nielsen, blijkt dat in Nederland het totaal aan tv-reclames rondom voeding gericht op kinderen tussen 2009 en 2012 sterk is afgenomen.
Bekijk voor nadere toelichting onze persreactie: http://www.fnli.nl/nieuwsitem/186/de-feiten-over-reclame-gericht-op-kinderen-in-nederland.html .