In de EU gold al sinds 2013 een moratorium op het gebruik van de neonicotinoïden imidacloprid, clothianidine en thiamethoxam. De middelen zijn in gebruik als gewasbeschermingsmiddel en zaaizaadcoating, maar worden in verband gebracht met de afname van bijen en andere bestuivers. Op advies van de EFSA golden al verschillende beperkingen. Diverse NGO's, waaronder Greenpeace, ijveren al langer voor een totaalverbod; een Europese burgerpetitie haalde maar liefst 5 miljoen handtekeningen op.

'Nipte' meerderheid
In het Standing Committee on Plants, Animals, Food and Feed (Scopaff) van de Europese Commissie bleek vrijdag jl. een nipte meerderheid van de lidstaten voor een totaalverbod te zijn. Vóór stemden, naast Nederland, dat al eerder aangegeven had voor een dergelijk verbod te zijn, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië, Luxemburg, Spanje, Italië, Cyprus, Malta, Oostenrijk, Portugal, Zweden, Slovenië, Ierland, Griekenland en Estland. Tsjechië, Denemarken, Hongarije en Roemenië stemden tegen, België, Bulgarije, Letland, en Litouwen onthielden zich.

Minister Carola Schouten had eerder al aangegeven voor een verbod te zijn omdat de middelen "een gevaar voor de biodiversiteit" zouden zijn, meldt de NOS. Gebruik in kassen blijft wel toegestaan. Schoutens uitspraken riepen veel kritiek op, onder meer van LTO Nederland, Nefyto en Suiker Unie. Zij pleitten voor uitzonderingen, met name in de aardappel- en suikerbietenteelt, omdat alternatieven ontbreken of onvoldoende werkzaam zijn. Ook in België roerden zich de suikerbietentelers. Zij kregen in zoverre een 'schrale troost', dat België zich van stemming onthield.

'Historische beslissing'
Eurocommissaris Vytenis Andriukaitis (Gezondheid en Voedselveiligheid) is tevreden met het verbod dat bijen en biodiversiteit beschermt. De milieuorganisaties zouden willen dat het verbod ook in kassen geldt, maar zijn vooral opgetogen met de "historische beslissing": "Eindelijk luisteren onze overheden naar hun burgers, het wetenschappelijk bewijsmateriaal en boeren die weten dat bijen niet met deze chemicaliën kunnen leven en wij niet zonder bijen," laat actiegroep Avaaz horen.

Tegelijkertijd is er ook vrees: "Nu moet de EU ervoor zorgen dat ze niet gewoon verwisseld worden voor andere schadelijke chemicaliën. De drie verboden stoffen vormen immers maar de top van de ijsberg: er bestaan nog veel andere pesticiden, waaronder andere varianten van neonicotinoïden, die even gevaarlijk zijn voor de voedselproductie," zegt Franziska Achterberg van Greenpeace in Knack.
Dit artikel afdrukken