Chloorpyrifos is een insecticide dat gebruikt wordt in de fruit- en groenteteelt. Volgend jaar januari loopt de Europese licentie voor het middel af, vandaar dat het Europees voedselveiligheidsagentschap EFSA het middel evalueert.

Hoewel het onderzoek nog niet helemaal is afgerond, komt de EFSA toch al met de aanbeveling de toelating van chloorpyrifos niet te verlengen.

"Chloorpyrifos heeft mogelijk een genotoxisch effect, wat betekent dat het middel DNA kan aantasten en zo mutaties kan veroorzaken. Daarnaast kan het mogelijk ook neurologische schade aanrichten tijdens de ontwikkeling van kinderen", aldus Vilt. “Er kan dus geen niveau worden vastgesteld waaronder het middel veilig te gebruiken is. Daardoor kan het middel niet opnieuw vergund worden.”

In België was chloorpyrifos nog toegelaten; zo gebruikten de bloemkooltelers de actieve stof om hun gewassen te beschermen tegen de koolvlieg. Vanaf volgend jaar is ieder gebruik, ook in België, verboden.

Er kwam vandaag nog meer onwelkom nieuws naar buiten voor landbouwers die rekenen op de werking van chemische gewasbeschermingsmiddelen. De omstreden neonicotinoïden, die ervan verdacht worden schadelijk te zijn voor nuttige insecten zoals de hommel en honingbij, lijken een nog veel breder effect te hebben op nuttige insecten dan alleen in bloeiende gewassen.

Nieuw onderzoek, door Spaanse universiteiten en het Laboratorium voor Entomologie van Wageningen Universiteit, zou uitwijzen dat neonics niet alleen in stuifmeel of nectar terechtkomen en zo bij bloeiende gewassen bestuivers schade kunnen berokkenen. Ook in honingdauw, de kleverige substantie die uitgescheiden wordt door luizen en sapzuigers, komen neonics voor. Als op die luizen hun natuurlijke vijanden af komen (sluipwespen en zweefvliegen), krijgen die via de honingdauw zo veel van de neonics binnen, dat ze binnen enkele dagen dood gaan.

Dat is een streep door de rekening van bijvoorbeeld de bietentelers, die graag een ontheffing zouden willen van het verbod op neonics uit hoofde van het argument dat suikerbieten geen bloeiend gewas zijn. Bieten hebben namelijk wel last van de luizen en kevers. En daar mag sinds afgelopen jaar niet meer tegen gespoten worden met neonics.

Hoe verder? De toelating van nieuwe, groene middelen, verloopt tergend traag. Marcel Dicke, hoogleraar in Wageningen en een van de auteurs van de nieuwe studie, ziet wel mogelijkheden. Hoopgevend is in ieder geval wat er in Spanje gebeurde, toen de tomaten- en paprikatelers rondom het Spaanse Almeria gedwongen waren van de chemische middelen af te stappen omdat er te veel residuen werden aangetroffen in hun producten. Na een paar jaar werd een onderzoek gedaan onder de tuinders over gewasbescherming met de inzet van groene tactieken. "Ik dacht dat de tuinders zouden zeggen dat de nieuwe middelen even goed werkten", zegt Dicke. "Maar tot mijn verrassing zeiden ze dat deze manier beter werkte dan chemische bestrijding,” aldus Dicke in Boerderij. "De tijd is rijp voor een ander landbouwsysteem."

UPDATE 7 augustus 15.00u: In de Verenigde Staten besloot de EPA (het Environmental Protection Agency) onder de regering Trump in 2017 chloorpyrifos niet te verbieden. Een petitie tot een verbod werd deze week afgewezen, omdat EPA het tot nu toe aangeleverde bewijs 'niet overtuigend' genoeg vindt, meldt Modern Farmer. EPA zou in 2022 met een definitief oordeel komen. In de tussentijd lopen in diverse staten al rechtszaken om het insecticide - een van de 20 meest gebruikte in de VS - te laten verbieden.
Dit artikel afdrukken