Minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, schreef op Nieuwsjaarsdag een brief. Ze belooft betrokken en duidelijk te zijn en hard te werken aan de zichtbaarheid van de Nederlandse boeren, tuinders en vissers. Die staan, zegt ze, aan de basis van ons bestaan. Onontbeerlijk voor een toekomstvaste landbouw in Nederland is de omslag naar kringlooplandbouw, het fundament van Schoutens vorig jaar gepresenteerde landbouwvisie.
"U zorgt iedere dag voor heerlijk en gezond voedsel. Maar u draagt ook veel op uw schouders. Zoals de marktdruk. Regels en verplichtingen. Onzekerheid rond Brexit. Toch vooruit moeten boeren. Droogte of juist extreme regenval opvangen. Natuur, ons aller kapitaal, helpen herstellen. Je bedrijf veranderen of kringlopen vormen rond voedselproductie en natuur. Dat raakt u als geen ander.
Weet dat u hierbij niet alleen staat en ook wind in de rug heeft. Onze samenleving is geen los zand. Waar u ook zit, om u heen zijn gemeenschappen, met mensen die u kent, die wortels en geschiedenissen delen. Daar komen acties als ‘#bedankdeboer’ uit voort, daar zijn vrijwilligers actief, hebben buren contact, zien mensen naar hun omgeving om. Ik wil die krachten versterken. Bovendien dragen veel mensen graag bij aan verantwoorde landbouw en visserij, waarbij voedsel de waardering kan krijgen die het verdient, verspilling wordt voorkomen en u een eerlijke boterham verdient. We beseffen nu meer dan ooit dat we samen de verantwoordelijkheid moeten nemen om onze kinderen en kleinkinderen te laten delen in een duurzame toekomst. Het voor de komende decennia veilig stellen van de landbouw in Nederland, lukt alleen als iedereen een aandeel neemt in de omslag naar kringlooplandbouw.
Weet ook, dat het niet morgen al zover is en niet altijd makkelijk zal zijn. Ik zal betrokken en duidelijk zijn. Over eventuele nieuwe Europese regels als u visser bent, de ruimte om te stoppen als u varkenshouder bent, het fosfaatplafond dat een groep melkveehouders zorgen baart, of de mogelijkheden die jonge boeren verdienen."
Boerderij - Schouten belooft betrokkenheid en duidelijkheid
"U zorgt iedere dag voor heerlijk en gezond voedsel. Maar u draagt ook veel op uw schouders. Zoals de marktdruk. Regels en verplichtingen. Onzekerheid rond Brexit. Toch vooruit moeten boeren. Droogte of juist extreme regenval opvangen. Natuur, ons aller kapitaal, helpen herstellen. Je bedrijf veranderen of kringlopen vormen rond voedselproductie en natuur. Dat raakt u als geen ander.
Weet dat u hierbij niet alleen staat en ook wind in de rug heeft. Onze samenleving is geen los zand. Waar u ook zit, om u heen zijn gemeenschappen, met mensen die u kent, die wortels en geschiedenissen delen. Daar komen acties als ‘#bedankdeboer’ uit voort, daar zijn vrijwilligers actief, hebben buren contact, zien mensen naar hun omgeving om. Ik wil die krachten versterken. Bovendien dragen veel mensen graag bij aan verantwoorde landbouw en visserij, waarbij voedsel de waardering kan krijgen die het verdient, verspilling wordt voorkomen en u een eerlijke boterham verdient. We beseffen nu meer dan ooit dat we samen de verantwoordelijkheid moeten nemen om onze kinderen en kleinkinderen te laten delen in een duurzame toekomst. Het voor de komende decennia veilig stellen van de landbouw in Nederland, lukt alleen als iedereen een aandeel neemt in de omslag naar kringlooplandbouw.
Weet ook, dat het niet morgen al zover is en niet altijd makkelijk zal zijn. Ik zal betrokken en duidelijk zijn. Over eventuele nieuwe Europese regels als u visser bent, de ruimte om te stoppen als u varkenshouder bent, het fosfaatplafond dat een groep melkveehouders zorgen baart, of de mogelijkheden die jonge boeren verdienen."
Boodschap zonder het benoemen van centrale problemen van een goed bedoelende minister. Ze neemt het woord bestrijdingsmiddel niet in haar mond, ondanks alle ellende die de agrochemie in de natuur heeft veroorzaakt. Mevrouw Schouten, onze voeding is veel minder gezond dan u denkt en haar productie heeft voor een doodstil platteland gezorgd.
De brief lijkt wel een horoscoop. Maar even serieus: kan iemand mij nu eindelijk eens duidelijk maken door wie en op basis van welke onderzoeksgegevens het fosfaatplafond is vastgesteld?
De minister heeft de discussie aangezwengeld, en dat alleen is een opmerkelijk fenomeen voor een minister van landbouw, het siert haar dat ze de problemen niet uit de weg gaat. Maar 70% export van agrarisch eindproduct is per saldo niet circulair, net als de aanvoer van nutrienten en fossiele brandstof dat niet is. Als je die hoofdproblematiek niet aanpakt is het overige helaas rommelen in de marge. Ik vrees daarom dat de term kringlooplandbouw een mooie verpakking wordt met (te) weinig inhoud. Ongeveer als zo'n prachtige verpakking koekjes met een nostalgische boerderij erop geschilderd. Dat landbouwdeskundigen over elkaar heen rollen om vooraan in de rij te roepen dat het allemaal prachtig is, dat Nederland circulair gaat boeren met drones en natuurlijke mest is niet oprecht. Ze weten wel beter. Ik wens de minister en haar staf daarom de juiste adviseurs, adviseurs die niet alleen maar iemands wensbeeld bewieroken, maar met de nodige nuchterheid en kennis de werkelijkheid presenteren in al haar grauwheid, zodat op basis van die werkelijkheid beleid kan worden ontwikkeld.
Het doodstille platteland van Henk Tennekes is zo'n grauw en nuchter feit. Er zijn er nog een paar meer. Ik zie ze niet in de plannenmakerij, ik zie alleen dat we meer kunnen maken, als we het gewoon maar even slimmer doen. Blijkbaar waren we de laatse vijftig jaar niet slim, maar gaan we dat nu wel worden. Ach, een mens moet blijven hopen.
Ik woon op het platteland en hier is er, voor zover mij bekend, de laatste jaren weinig tot niets veranderd. Het is me in ieder geval niet opgevallen.
Eindelijk staat de Mansholtlezing van Imke de Boer online. Heel bijzonder om deze woorden uit de mond van een hoogleraar dierlijke produktiesystemen te horen. De overlap met de kringlooplandbouw van Scholten en Schouten is heel beperkt!