Lees ook
In november 2015 was het eindelijk zover. De Gezondheidsraad kwam met een advies voor gezonde voeding. Ik ben er eens goed voor gaan zitten. De Gezondheidsraad heeft namelijk tien jaar lang gewacht met het uitbrengen van een nieuw advies.

Voor het eerst heeft de Gezondheidsraad richtlijnen geformuleerd in termen van voedingsmiddelen in plaats van voedingsstoffen. Daar ben ik natuurlijk enthousiast over omdat Albert Heijn geen losse voedingsstoffen verkoopt, maar voedingsmiddelen. Adviezen dus die aansluiten op de praktijk maken me blij als ze ook in de praktijk goed werken.

Als het Voedingscentrum dat niet doet, dan luisteren we naar adviezen van mensen die het niet weten, maar met grote overtuiging kunnen vertellen wat we moeten eten. Laat het Voedingscentrum daarom gewoon zeggen wat we moeten eten, dan doen we dat
Even de belangrijkste uitkomsten op een rijtje. Volgens de Gezondheidsraad is het beter voor ons om meer plantaardige en minder dierlijk producten eten. Ook minder suikerhoudende dranken drinken is belangrijk. In plaats van frisdrank en vruchtensap, kun je beter thee en ‘gefilterde’ koffie zonder suiker drinken. Water is ook goed. Meer groente en fruit, volkorenproducten, peulvruchten, noten en vis eten en minder vlees, zout en alcohol is gezonder. Verder geen boter en harde margarines, maar zachte margarines, vloeibare vetten en plantaardige oliën. We mogen net zoveel zuivel gebruiken als vroeger, maar we moeten drie koppen thee per dag drinken en 15 gram ongezouten noten eten. Aldus de Gezondheidsraad.

Cafestol, automaten en filters
Het Voedingscentrum komt eind komende maand met zijn praktische vertaling van de adviezen van de Gezondheidsraad. Daar ben ik blij om want er zijn wel heel veel vragen open gelaten door de Raad.

Eerst maar eens die gefilterde koffie. In koffiebonen zit cafestol, een stofje dat het cholesterolgehalte van je bloed verhoogt. Als je de koffie filtert, blijft dat cafestol in het filter hangen. Dat is dus goed. Maar wat bedoelen de deskundigen van de Gezondheidsraad nu met 'gefilterde koffie'? Natuurlijk, de koffiezetmachine thuis. Filter erin, koffie in het filter, water in het reservoir, een druk op de knop en de koffie wordt gezet. Of fluitketel en kokend water op het filter met gemalen koffie gieten.

Wat bedoelen de deskundigen van de Gezondheidsraad nu met 'gefilterde koffie'?
Weet u het nog? Ongeveer 50 procent van onze bevolking niet, want die gebruikt koffiepads in een Senseo-apparaat of een machine waar aluminium kuipjes ingaan met vloeibare koffie. Of ze maken gebruik van een koffieautomaat op kantoor. Is die wel gezond?

Nee. De Consumentenbond maakte in het verleden duidelijk dat de koffieautomaat op kantoor veel cafestol bevat en dat daar wat aan moet gebeuren. De Gezondheidsraad zei er niets over. Ook koffie uit een cafetière of percolator bevat veel cafestol. Voor kookkoffie geldt hetzelfde. In de jaren '70 en '80 moest en zou iedereen een cafetière of een percolator hebben, zo’n doordruk koffiezetapparaat. Ook mijn ouders hadden een percolator. Of er nog veel mensen zijn die kookkoffie maken? Ik denk het niet. Een kennis van ons uit Zweden schenkt ons nog wel kookkoffie. Hij is 93 jaar oud, dus ik durf hem daar niet op aan te spreken.
Maar de rest kan voor zijn verjaardag maar beter een koffiezetter vragen. Dat is in ieder geval veel gezonder. De goedkoopste koffiefilters kosten bij Albert Heijn € 0,45 voor 100 stuks. Dat kan er best af als je gezondere koffie wilt drinken.
Toch wil ik van het Voedingscentrum weten welke koffies als 'ongefilterd' moeten gelden. Anders blijft het publiek de verkeerde koffies drinken zonder dat ze het weten.

Je pakt een sinaasappel, pelt hem en eet hem op. Dat is gezond. Je perst hem uit en drinkt hem, dat is ongezond. Leg dat maar eens uit!
Sinaasappelsap of sinaasappelen
Over naar de vruchtensappen. Er zijn tegenwoordig weinig zaken zo hip als sapjes en smoothies. Toch kun je volgens de experts beter thee drinken, of water. Ook geeft de Gezondheidsraad aan dat je door vruchtensap te drinken veel gemakkelijker meer calorieën binnenkrijgt, dan door los fruit te eten. Dat klopt! Ik kan zonder probleem twee glazen sinaasappelsap van zes uitgeperste sinaasappelen drinken, maar zes sinaasappelen achter elkaar opeten lukt mij niet. Bovendien zijn vruchtensappen heel zuur en daar krijg je tanderosie van. Kortom: van sap wordt je dik en je gebit gaat achteruit. Klanten van Albert Heijn hebben, denk ik zo, nog tijd nodig om te wennen aan het idee dat sinaasappelsap niet gezond is. Je pakt een sinaasappel, pelt hem en eet hem op. Dat is gezond. Je perst hem uit en drinkt hem, dat is ongezond. Leg dat maar eens uit!

Van een banaan eet ik ook de schil niet en toch is dat een vrucht, geen noot
15 gram noten per dag
De Gezondheidsraad adviseert ook over noten. 15 gram noten per dag is gezond. Ik heb alle achtergronddocumenten erop nageslagen. Sesamzaadjes, pijnboompitten en pompoenpitten vallen ook onder die 15 gram. Dat is fijn, want een beetje modern mens strooit volop met pitjes over de muesli en de salade. Die 15 gram is wel heel weinig, maar noten bevatten naast die goede vetten ook wel erg veel calorieën. Kastanjepuree kan ik niet vinden in het advies van de Gezondheidsraad. Misschien zijn kastanjes wel vruchten en geen noten. Noten zijn producten waarvan de kern te eten is, maar de schaal niet. Dus een kastanje is een noot. Al ga ik met deze definitie helemaal de mist in, want van een banaan eet ik ook de schil niet en toch is dat een vrucht, geen noot.

Gemis
Pinda’s zijn volgens de Gezondheidsraad ook noten. Maar mag je in plaats van 15 gram pinda’s ook pindakaas of satésaus eten? Of hazelnootpasta in plaats van 15 gram losse hazelnoten? Hierop heb ik het antwoord niet kunnen vinden. We moeten dus wachten op de praktische vertaling van het Voedingscentrum. Maar mijn vraag is zeer terecht, want pindakaas en hazelnootpasta behoren tot de meest verkochte artikelen in onze winkels. Waar de Gezondheidsraad eigenlijk ook niets over zegt, zijn eieren en aardappelen. Aardappelen behoren tot onze basisproducten, of ze nou gekookt zijn of gebakken. Of natuurlijk verwerkt worden tot patat. Dat vind ik dus wel een groot gemis in het advies van de Gezondheidsraad.

Ondanks dat het Voedingscentrum veel moeite heeft gedaan om ons twee maal per week vette vis te laten eten, komt de Gezondheidsraad nu met het advies dat een keer per week vis eten voldoende is
Stukje zalm en glaasje witte wijn
Ondanks dat het Voedingscentrum veel moeite heeft gedaan om ons twee maal per week vette vis te laten eten, komt de Gezondheidsraad nu met het advies dat een maal per week vis eten ook wel genoeg is. Een keer per week een stukje zalm dus, met een glaasje witte wijn. Of toch niet? Alcohol, ook in kleine hoeveelheden, is volgens de Gezondheidsraad niet goed voor ons! En de vis vooral niet bakken in roomboter. Wat de voedingsgoeroes ook beweren: geen roomboter.

Geen twijfels, geen voorbehouden
Ik kan niet wachten op de vertaling van het Voedingscentrum. Ik wil duidelijke antwoorden en geen twijfels. Ik snap dat het allemaal moeilijk is, maar vertel gewoon wat we moeten doen. Zonder aarzeling en zonder voorbehouden. Als het Voedingscentrum dat niet doet, dan luisteren we naar adviezen van mensen die het niet weten, maar met grote overtuiging kunnen vertellen wat we moeten eten. En de volgende keer even de agenda’s van de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum op elkaar afstemmen. Want waarom de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum niet tegelijkertijd publiek gaan, is mij een raadsel. Tien jaar lijkt mij voldoende tijd om een publicatiemoment op elkaar af te stemmen. In één keer één advies graag. Voedingscentrum, zeg gewoon wat Nederland moeten eten, dan gaan wij ons best doen klanten te helpen die gezonde keuzes ook te maken.

Dit is een bewerkte versie van een blog dat ook verschenen is op Albertheijnblog.nl.

Fotocredits: AH-winkel in het donker, BAMCorp
Dit artikel afdrukken