Woensdag is het zo ver. Dan hoort melkveehouder Matthijs Baan of zijn melk één, twee, drie of vier World Dairy Innovation Awards in de wacht sleept.
Sinds 2017 is de melk van melkveehouder Matthijs Baan op de markt. Unieke melk, want in elke fles ElkeMelk zit melk van één koe. Die is met naam en toenaam terug te vinden via de QR-code op de fles. Het concept van ElkeMelk is zó bijzonder, dat het maar liefst 4 nominaties in de wacht sleepte bij het World Dairy Congress in Londen.

Morgen, woensdag, is de uitreiking van de World Dairy Innovation Awards. "Ik denk dat ik de eerste boer ooit ben die genomineerd is, het zijn altijd bedrijven geweest," zegt Baan op Rijnmond.

Baan begon vanuit het idee dat hij zijn melk onderscheidend wilde maken. Want ook smaken van melk verschillen, liet Foodlog proefondervindelijk vaststellen door een panel van gelouterde (wijn)proevers, in 2017, bij Baan in Molenaarsgraaf. "Mijn plan was om het product te verbeteren door de melk niet drie dagen op te slaan, maar het zo snel mogelijk te pasteuriseren en te verpakken."

Normaal gaat de melk van alle koeien samen in één grote tank, die door de zuivelverwerker opgehaald, verwerkt, verpakt en naar de winkel gebracht wordt. Samen met TOP bv uit Wageningen ontwierp Baan een nieuw systeem dat de volledige verwerking van melk, van uier tot fles, in minder dan tien minuten mogelijk maakt. "Elke melkbeurt wordt afzonderlijk gecontroleerd op kwaliteit en de melk is minimaal bewerkt door pasteurisatie," schrijft vakblad EVMI.

Dat pasteuriseren is echt nodig, hoe dol sommige foodies ook zijn op rauwe melk.

Rauwe is melk gevaarlijk. The Guardian maakte zich maandag nog eens vrolijk over de foodie-lofzangen op rauwe melk die "niet gepasteuriseerd, gehomogeniseerd of gestandaardiseerd is, wat betekent dat het nog steeds de volledige aanvulling van vitaminen, mineralen en natuurlijke spijsverteringsenzymen bevat, en ook de meest weelderig romige mond vol pure zuivelverrukking biedt; rijk, zoet en voluptueus vol van smaak.", maar het wel moet doen zonder de bescherming tegen bacteriën als E coli, salmonella, listeria en campylobacter waar je flink en zelfs dodelijk ziek van kunt worden.

Baan is "enorm vereerd", zegt hij. "En dan óók nog eens in vier categorieën! Het onderscheidende van ElkeMelk wordt nu wereldwijd erkend. Dit is een geweldige beloning voor het harde werk en de toewijding van ons team. We zijn vastbesloten om grenzen te verleggen in de zuivelindustrie en consumenten te verrassen met pure, ambachtelijke melk en innovatieve oplossingen.”

Die erkenning is overigens wel nodig. Want ondanks dat ElkeMelk bij Albert Heijn te koop is, verdient Baan er (nog) niets aan. De aanloopkosten waren hoog (zo'n €2 miljoen, schat Baan) en de financiering kwam maar moeizaam tot stand. Het internationale podium biedt - hopelijk - mogelijkheden tot opschalen. Zowel bij andere supermarkten als bij andere productielocaties. "Ik hoop dat andere boeren deze machines gaan gebruiken, zodat ook daar op dezelfde manier melk wordt geproduceerd."

Uitgerekend vandaag maakte de Europese Commissie bekend dat Nederland binnen de Europese Unie tot de grote stijgers behoort in melkproductie. In de periode januari tot en met april is in Nederland 3,8% meer melk geproduceerd dan in dezelfde periode in 2022. Daarmee behoort Nederland tot de grote stijgers. Gemiddeld steeg de melkproductie in de Europese Unie in de eerste vier maanden met 0,8 procent, meldt Nieuwe Oogst. In de Europese Unie zijn de verschillen groot: Roemenië zag de melkproductie stijgen met 13,6% over de eerste 4 maanden van dit jaar, gevolgd door Bulgarije (8,9%), Estland (+5,1 procent), België (+4,3 procent), Nederland (3,8%) en Duitsland (+2,8 procent). Grote dalers zijn Kroatië (-6,1%), Hongarije (-5,7%), Litouwen (-4,3%), maar ook Italië (-2%), Frankrijk (-1,9%) en Ierland (-1,9).

Nederlanders denken dat ze geld kunnen verdienen door goedkoper te zijn. Baan is de toekomst: hij wil beter en bijzonderder zijn. Je drinkt geen melk, maar krijgt een relatie met Tietje 232.