De kogel is door de kerk: de Europese Commissie stelt een nieuw rechtskader voor. "Gewassen die worden verkregen door gerichte mutagenese en cisgenese" moeten kunnen. De EC wil haar eerdere strenge regels ten aanzien van genetisch gemodificeerde gewassen versoepelen. 'Big Ag' ontvangt het voorstel met gejuich. De biologische sector en kritische consumenten zijn minder enthousiast.
"In Frankrijk en Roemenië groeit eindelijk weer de maïs, na opnieuw een verzengend hete zomer. Rond de Middellandse Zee trekt de tomatenoogst aan, dankzij gewassen die beter tegen droogte kunnen. En meer in het noorden worden de aardappelvelden veel minder bespoten dan voorheen, omdat de nieuwe rassen beter bestand zijn tegen ziekte."

Dat toekomstbeeld spiegelt de Europese Commissie de lidstaten voor, schrijft de Volkskrant. Het is mogelijk door de nu geldende strenge regels voor 'genetische modificatie' zodanig te versoepelen dat met New Genomic Techniques (NGT) ontwikkelde gewassen zonder verdere beperkingen op de markt gebracht mogen worden. De belangrijkste NGT is Crispr-Cas, het 'knipschaartje' waarmee heel gericht DNA is aan te passen zodat de langdurige en dure traditionele manier van verdelen door middel van kruisen en selecteren - niet zelden met geweld - versneld wordt.

Genetische modificatie door middel van Crispr-Cas leidt tot hetzelfde eindresultaat als natuurlijke veredeling. Voor dat soort gengewassen geldt straks nog wel een meldingsplicht, maar niet maar de uitgebreide autorisatieprocedure die sinds 2001 voor 'echte' genetisch gemodificeerde gewassen geldt. Een gengewas mocht in Europa pas geteeld of verkocht worden "wanneer boven alle twijfel bewezen was dat consumptie ervan niet schadelijk was en dat zijn teelt het milieu niet schaadde. Bovendien gold een etiketteringsplicht: te allen tijde moest de consument kunnen zien dat er een gengewas op zijn bord terechtkwam," vat De Standaard samen.

Duurzame en weerbare voedselsector
Voor de Europese Commissie draagt de versoepeling bij aan een duurzame en weerbare voedselsector, minder pesticidengebruik en een sterke concurrentiepositie voor de Europese zaadsector. "We willen onze boeren de instrumenten geven om gezond en veilig voedsel te produceren, aangepast aan de veranderende klimaatomstandigheden en met respect voor onze planeet," zei Eurocommissaris Virginijus Sinkevicius (milieu) in een toelichting op het voorstel.

Goed voor de agro- en biotechsector
Volgens De Standaard heeft de Europese Commissie "haar oren toch flink laten hangen naar de belangen van de agrotech- en biotechsector." Want door vast te houden aan die strenge regels dreigde Europa achterop te komen. "Concurrerende handelsblokken zoals de VS en Japan legden de lat immers (veel) lager. De Commissie vreesde dat de EU exportkansen zou mislopen en achterop zou raken inzake wetenschappelijke expertise als de oude wet niet zou worden versoepeld."

Het versoepelingsvoorstel wordt toegejuicht door multinationals zoals Bayer, Syngenta en Corteva, die samen het leeuwendeel van de plantenveredelingssector in handen hebben, maar ook door een groot aantal kleinere bedrijven, wetenschappers, boerengroepen zoals Copa-Cogeca en de Nederlandse branchevereniging voor jonge planten en zaden Plantum, die onderstreept dat er nog veel verduidelijking nodig is.

Geen keuze meer
Tegenstanders zijn er ook: groene wetgevers, milieuorganisaties, biologische en kleine boeren en meer dan 400.000 EU-burgers die een petitie hebben ondertekend. Als immers niet meer op het etiket hoeft te staan dat een product dankzij NGT tot stand is gekomen, loop je als consument het risico genetisch gemodificeerd voedsel op je bord te krijgen zonder dat je dat weet. "Voor je het weet, is er van alles gecrisperd," zegt Michel Haring, hoogleraar plantenfysiologie aan de Universiteit van Amsterdam. "Wie uit principe geen genetisch gemodificeerde voeding wil, kan dan niet meer kiezen."