De Europese Commissie is van plan de huidige regelgeving voor genetisch gemodificeerd voedsel te versoepelen. Dat is hard nodig, zegt de EC, om de toenemende dreiging van klimaatverandering het hoofd te bieden en snel robuuste gewassen te kunnen telen om de voedselzekerheid in stand te kunnen houden. De biologische sector staat op zijn achterste benen en heeft een online-petitie gelanceerd: "word wakker als je geen gentech op je bord wilt".
Vijf jaar geleden besloot het Europees Hof dat de nieuwe gentech-techniek Crispr-Cas onder de strenge Europese GMO-regelgeving viel. Genetisch gemodificeerde gewassen moeten, om in Europa geteeld te mogen worden, door een streng en kostbaar toelatingsproces, dat jaren kan duren. Binnen Europa is dan ook maar een beperkt aantal GMO-gewassen toegestaan. Wat wel is toegestaan, is de traditionele manier van veredelen, het kruisen van gewassen, om deze te verbeteren en beter bestand te maken tegen plagen en klimaatverandering. Alleen is klassieke veredeling vaak een proces van jaren.
Maar uit een door de Financial Times ingezien document blijkt dat de Europese Commissie volgende week de mogelijkheden wil bezien om de regels rond genetische modificatie van landbouwgewassen te versoepelen, en dan met name die Crispr-Cas-techniek.
In de ontwerpverordening staat de aanbeveling dat voedsel dat met behulp van Crispr-Cas is ontwikkeld voortaan als 'conventioneel' wordt goedgekeurd en niet langer het moeizame goedkeuringsproces moet doorlopen dat bij de huidige GMO-regelgeving van de EU gedicteerd wordt. Er zou een nieuwe categorie gecreëerd worden voor planten die zijn ontwikkeld met behulp van genetische modificatietechnieken, op voorwaarde dat de nieuwe variëteiten ook hadden kunnen worden verkregen met behulp van traditionele veredelingstechnieken.
En dat kan, juist met Crispr-Cas, waarbij DNA heel precies 'geknipt en geplakt' wordt om de gewenste eigenschappen te introduceren, zonder te moeten wachten op het 'toevalsresultaat' van een gewone kruising. Het veredelingsproces wordt er aanzienlijk door versneld, zegt John van der Oost, microbioloog aan de Wageningen Universiteit: "Zo kan er op kortere termijn gebruik worden gemaakt van de voordelen van dna-technieken. Denk aan minder bestrijdingsmiddelen, wat beter is voor het milieu en er is meer opbrengst omdat er kwaliteit geoogst kan worden, wat weer goed is voor de voedselzekerheid."
De voorgenomen stap laat alle alarmbellen rinkelen bij ngo's als Greenpeace, bij verschillende partijen in het Europees Parlement, én in de Nederlandse biosector. "Als dit er doorheen komt, rijst de vraag wie de peperdure rechten en patenten op de techniek van Crispr-Cas in handen krijgen en of veredelaars door patenten op planteneigenschappen in hun werk belemmerd worden," zegt Merle Koomans, directeur van de Odin Foodcoop op de NOS.
Ook de risico's op langere termijn zijn nog onbekend, laat staan van "een opstapeleffect van het eten van verknipte groenten of de effecten in het ecosysteem." Maar het meest zorgen maakt Koomans zich over de consument. Als het wetsvoorstel erdoor komt, hoeft het feit dat een tomaat dankzij Crispr-Cas tot stand is gekomen niet meer op het etiket vermeld te worden. Het is dan niet meer te achterhalen of er 'geknutseld' is met eten en de keuzevrijheid van consumenten en boeren voor 'gentechvrij' voedsel verdwijnt.
"Uit onderzoek van het Rathenau Instituut bleek al eerder dat consumenten liever geen gentech op hun bord hebben en dat ze in ieder geval zelf de keuze willen maken," aldus Roosmarijn Saat, voorzitter van de Biowinkelvereniging en eigenaar van Gimsel Rotterdam. "[Consumenten] kunnen alleen nú nog hun stem laten horen, maar veel consumenten zijn onwetend en zijn slecht op de hoogte van wat er op Europees niveau speelt."
En dus heeft de biologische sector een online-petitie gelanceerd, gesteund door Bionext biologische branchevereniging, Greenpeace, Stichting Demeter, Demeter International, Groenboerenplan, Stichting Zaadgoed, Caring Farmers en Stichting Warmonderhof. Inmiddels zijn er 7.500 handtekeningen binnen. Als de initiatiefnemers erin slagen 40.000 handtekeningen te verzamelen, komt het onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer. Naast de petitie brengen de initiatiefnemers ook 150.000 ansichtkaarten in omloop, gericht aan landbouwminister Piet Adema.
Maar uit een door de Financial Times ingezien document blijkt dat de Europese Commissie volgende week de mogelijkheden wil bezien om de regels rond genetische modificatie van landbouwgewassen te versoepelen, en dan met name die Crispr-Cas-techniek.
In de ontwerpverordening staat de aanbeveling dat voedsel dat met behulp van Crispr-Cas is ontwikkeld voortaan als 'conventioneel' wordt goedgekeurd en niet langer het moeizame goedkeuringsproces moet doorlopen dat bij de huidige GMO-regelgeving van de EU gedicteerd wordt. Er zou een nieuwe categorie gecreëerd worden voor planten die zijn ontwikkeld met behulp van genetische modificatietechnieken, op voorwaarde dat de nieuwe variëteiten ook hadden kunnen worden verkregen met behulp van traditionele veredelingstechnieken.
En dat kan, juist met Crispr-Cas, waarbij DNA heel precies 'geknipt en geplakt' wordt om de gewenste eigenschappen te introduceren, zonder te moeten wachten op het 'toevalsresultaat' van een gewone kruising. Het veredelingsproces wordt er aanzienlijk door versneld, zegt John van der Oost, microbioloog aan de Wageningen Universiteit: "Zo kan er op kortere termijn gebruik worden gemaakt van de voordelen van dna-technieken. Denk aan minder bestrijdingsmiddelen, wat beter is voor het milieu en er is meer opbrengst omdat er kwaliteit geoogst kan worden, wat weer goed is voor de voedselzekerheid."
De voorgenomen stap laat alle alarmbellen rinkelen bij ngo's als Greenpeace, bij verschillende partijen in het Europees Parlement, én in de Nederlandse biosector. "Als dit er doorheen komt, rijst de vraag wie de peperdure rechten en patenten op de techniek van Crispr-Cas in handen krijgen en of veredelaars door patenten op planteneigenschappen in hun werk belemmerd worden," zegt Merle Koomans, directeur van de Odin Foodcoop op de NOS.
Ook de risico's op langere termijn zijn nog onbekend, laat staan van "een opstapeleffect van het eten van verknipte groenten of de effecten in het ecosysteem." Maar het meest zorgen maakt Koomans zich over de consument. Als het wetsvoorstel erdoor komt, hoeft het feit dat een tomaat dankzij Crispr-Cas tot stand is gekomen niet meer op het etiket vermeld te worden. Het is dan niet meer te achterhalen of er 'geknutseld' is met eten en de keuzevrijheid van consumenten en boeren voor 'gentechvrij' voedsel verdwijnt.
"Uit onderzoek van het Rathenau Instituut bleek al eerder dat consumenten liever geen gentech op hun bord hebben en dat ze in ieder geval zelf de keuze willen maken," aldus Roosmarijn Saat, voorzitter van de Biowinkelvereniging en eigenaar van Gimsel Rotterdam. "[Consumenten] kunnen alleen nú nog hun stem laten horen, maar veel consumenten zijn onwetend en zijn slecht op de hoogte van wat er op Europees niveau speelt."
En dus heeft de biologische sector een online-petitie gelanceerd, gesteund door Bionext biologische branchevereniging, Greenpeace, Stichting Demeter, Demeter International, Groenboerenplan, Stichting Zaadgoed, Caring Farmers en Stichting Warmonderhof. Inmiddels zijn er 7.500 handtekeningen binnen. Als de initiatiefnemers erin slagen 40.000 handtekeningen te verzamelen, komt het onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer. Naast de petitie brengen de initiatiefnemers ook 150.000 ansichtkaarten in omloop, gericht aan landbouwminister Piet Adema.
