De uitoefening van de vrije wil wordt gezien als wat ons mens maakt. Het onderwijs is ook voor een groot deel voor ingericht om te leren die vrije wil te gebruiken. Je leert biologie en wiskunde opdat je af kunt zien van je dierlijke neigingen en doordachte, berekende beslissingen kunt nemen. Jammer genoeg faalt het onderwijs op dit punt. De supermarkt en de horeca zijn slimmer dan de supermarktbezoeker.

De bedrijven doen er zoals bekend alles aan om je ratio uit te schakelen. In het restaurant gebeurt dat hondsbrutaal door je alcohol te schenken voor je een koopbeslissing gaat nemen. De supermarkt heeft honderden, soms subtielere trucs. Een voorbeeld is het op kleuterooghoogte leggen van allerlei kleurrijk kinderspul. Kleuters zijn wilsonbekwaam en kunnen door hun sirene op te zetten hun ouders daarin meesleuren. Een andere truc is de prijsaanbieding. Het lijkt rationeel om erop in te gaan, maar het is lokaas of een manier om je dingen te laten kopen die je vooraf helemaal niet had willen kopen. En wie voelde er nooit bij de aanblik van Fisherman's Friend bij de kassa een plotselinge keelpijn opkomen?

Dankzij die trucs zijn we te dik en vervuilen we de wereld onnodig. De hier vaak geopperde oplossing is om het onderwijs te verbeteren. Smaakles, slachtles, consumeerles, mediales. Leer kinderen op jonge leeftijd de trucs en leer ze hoe ze beter kunnen kiezen.

Het effect van die Klootwijkiaanse 'weerbaarheidslessen' zal, vrees ik, beperkt zijn. Mensen zullen altijd blijven vallen voor trucs, omdat het niet alleen het vlees, maar ook de geest zwak is. Emoties zijn vaak sterker dan de ratio. Niet: Snoep verstandig, eet een appel. Maar: eet een appel.
Je moet niet het rationeel denken versterken, maar kinderen disciplineren om niet zomaar voor aanbiedingen te vallen. Of je moet de supermarkten discipline bijbrengen en de goorste trucs verbieden, zoals snoep bij de kassa en op kinderooghoogte in de schappen




Een poll voor grote mensen. De kiloknaller gehakt of een pond tomaten voor bijna niks, zijn niet wezenlijk anders dan kinderverleidingen.
Dit artikel afdrukken