De huidige rage van glutenvrije diëten is ingegeven door de stellige opvatting van een groeiend aantal consumenten dat gluten, een eiwittensoort in granen, schadelijk zijn en allerlei gezondheidsklachten veroorzaken. Ook bij personen die niet lijden aan de auto-immuunziekte coeliakie ( je zegt het zo: ‘seu-lia-kíe’). Die manifesteert zich onder meer als ernstige darmklachten waarvan de oorzaak met zekerheid te herleiden is tot de gluten in brood en pasta.
Wel of geen NCGS
Of er überhaupt zoiets bestaat als overgevoeligheid voor gluten bij personen die geen coeliakie, maar wel allerlei vergelijkbare klachten hebben, is onderwerp van heftige debatten en talloze studies. Symptomen die aan deze non-celiac gluten sensitivity (NCGS) worden toegeschreven zijn een opgeblazen gevoel, diarree of juist constipatie, darmkrampen, aften in de mond, ongevoeligheid in de ledematen, vermoeidheid, hoofdpijn en vaagheid in het hoofd ('foggy mind').
De anti-gluten beweging wordt aangevoerd door de Amerikaanse auteurs William Davis (Broodbuik) (www.broodbuik.nl en David Perlmutter (Grain Brain). Ook low carb en paleo-aanhangers weren tarwe uit hun dieet. Inmiddels overstijgt het aantal consumenten dat glutenvrij eet overigens al ruimschoots het geschatte aantal NCGS patiënten, in het bijzonder in de Verenigde Staten.
Er zijn veel artsen en wetenschappers die beweren dat NCGS helemaal niet bestaat als afzonderlijke kwaal. De Nederlandse Coeliakie Vereniging somt op haar website op wat de misverstanden zijn. .De Nederlandse hoogleraar Fred Brouns benadrukt dat het eten van volkorenproducten gezond is en dat de kans dat gluten de veroorzakers van de genoemde klachten zijn minimaal is.
Voorzichtig
Mogelijk zijn het andere eiwitten in graan dan de gluten of bepaalde soorten complexe koolhydraten (de zgn. FODMAPS) die de klachten geven. Als personen opknappen nadat ze met tarwe stoppen, kan dat ook door het glycemische effect zijn van het weglaten van (snelle) koolhydraten. Veel klachten zijn vergelijkbaar met die van het Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS), ook bekend als de ‘spastische darm’. Dat maakt het stellen van de diagnose NCGS allemaal niet eenvoudiger.
Het Italiaanse onderzoek is volgens de auteurs het eerste prospectieve onderzoek naar glutenovergevoeligheid. In 2012 werden in 38 medische centra in het land uit een groep van 12.255 ondervraagden 486 patiënten geselecteerd die mogelijk overgevoelig waren voor gluten. Hun hele medische geschiedenis en die van hun familie werd geëvalueerd. Ze werden een jaar lang nauwkeurig gevolgd. 95 procent van hen gaven aan dat de klachten verdwenen en terugkwamen als de gluten uit het eten werden gehaald respectievelijk weer werden toegevoegd. Uiteindelijk werd bij 391 patiënten NCGS vastgesteld. Opmerkelijk: 5,4 keer vaker bij vrouwen dan bij mannen en vooral bij veertigers. Het onderzoek bracht bovendien 340 nieuwe gevallen van coeliakie aan het licht.
De Italiaanse onderzoekers zijn voorzichtig in hun conclusies. ‘Ondanks het groeiende besef dat NCGS bestaat, is het nog altijd niet geïdentificeerd als ziekteverschijnsel, met verscheidene onverklaarde klachten. Een van de meest kritieke punten is dat biomarkers ontbreken, waardoor het moeilijk is een duidelijke diagnose te stellen.’
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Beste Guido, ik stel helemaal geen "heel veel vragen". Ik had graag gewild dat Gonneke een aantal van haar uitspraken verduidelijkte omdat ik niet goed begreep waarom ze een aantal dingen zei zoals ze dat heeft gedaan.
Jij komt er vervolgens tussen en antwoord voor haar, en in beide gevallen blijkt dat je niet goed hebt begrepen wat ik nou precies wilde weten. Dat zou aan mijn manier van vraagstellen kunnen liggen maar aangezien je zelf je feiten niet helemaal op een rijtje blijkt te hebben weet ik het in dit geval niet zo zeker.
Je beschuldigt mij in ieder geval vrij makkelijk van het hebben van een feiteloze opinie. Als je daarmee mijn opmerking over graan als voornaamste voedingsbron van de wereldbevolking bedoelt ben ik bang dat je dezelfde mening over het grootste deel van de voedingsdeskundigen zult hebben.
Ik denk eigenlijk dat we weinig opschieten met deze manier van discussieren. Behalve dat het voor anderen heel saai moet zijn om te lezen vind ik het vervelend om mijn vragen keer op keer te verduidelijken voor iemand aan wie ik ze niet echt gesteld heb en die bovendien weinig moeite lijkt te doen om ze te begrijpen.
@Bas, #11
Correct. Het is inderdaad niet 30% (uit het hoofd), maar 6% voor gluten-sensitiviteit. Naast 1% coeliakia, en nog wat procenten voor gluten-allergie, gluten ataxia. Zie hier voor een overzicht.
Zoals gezegd, er zijn geen biomarkers voor gluten-sensitiviteit, dus diagnose is niet eenvoudig. Bijkomend probleem is dat zonulin bij iedereen een reactie triggert en je op latere leeftijd ook nog coeliakie kunt krijgen.
Dit opgeteld bij het feit dat granen inferieure voedingswaarde hebben en leiden tot insulinepieken, brengt mij tot de conclusie dat weinig in het voordeel spreekt van granen in het voedingspatroon.
@Bas
Je vraagt in #7
"Kun je aangeven hoe verschillende andere Europese landen of de Verenigde Staten daarover [graanproducten] adviseren in hun aanbevelingen?"
De link naar de USDA Food Pyramid laat in de basisgroep Brood, Ontbijtgranen, Pasta en Rijst zijn. Drie van de vier zijn graangebaseerd. Dat is antwoord op je vraag. Als je iets ander bedoelt, had je hem anders kunnen stellen.
Vervolgens stel je heel veel vragen, zonder duidelijk te maken wat je echt wilt weten.
"En wat voor "doorgefokte producten" zijn zo allergeen dan? Onder de meest voorkomende allergieen kan ik me daar alleen tarwe bij voorstellen. Gluten zit daar toch al 10000 jaar in?"
Vervolgens krijg je een voorbeeld van een doorgefokt product, waarvan allergie een van de verschijningsvormen is. Ik ben blij dat je het beter weet dan degene die coeliakie heeft ontdekt, zonder dat je moeite neemt iets van de materie te begrijpen. Dan zou je weten dat iemand met coeliakie ook geen oergranen kan eten.
Ik ben een beetje aan het lezen over Alessio Fasano ,Guido. En ik kom niet hoger dan 6% als het gaat om zijn schatting over hoeveel mensen NCGS zouden hebben.
Jij noemt een percentage van 30% in#1. Doe ik mijn huiswerk weer niet goed of heeft "de man die coeliakie praktisch heeft uitgevonden" het bij het verkeerde eind volgens jou?
Beste Guido, als je wilt antwoorden voor Gonneke, doe het dan goed. Ik hoef mijn vraag aan haar niet te herhalen want hij staat hier gewoon onder in #7 maar je linkje naar de USDA Food Pyramid en de Canadian Food Rainbow geeft totaal niet aan waarom het aanbevolen voedingspatroon in Nederland anders dan andere westerse landen zou zijn. Misschien kan je dat verduidelijken?
Je hebt ook een poging gedaan mijn tweede vraag aan Gonneke te beantwoorden waarmee je wederom totaal voorbij gaat aan wat ik nou precies vraag.
Gonneke beweert dat allergieen vaker lijken voor te komen bij "doorgefokte" produkten. In de top van allergenen in voeding staan niet zo veel producten die daarvoor in aanmerking lijken te komen (eieren, noten, vis, schaaldieren). Maar ik neem aan dat je me wil vertellen dat iemand met coeliakie liever een boterhammetje van oerspelt eet dan een croissantje semi-dwarf wheat?
Het is prima om je huiswerk te doen Guido, maar als dat huiswerk voornamelijk bestaat uit het lezen over een ingebeelde nocebo ziekte ben ik bang dat je die feitenvrije opinie zelf een beetje aan het opzoeken bent.