1 min
Afgelopen vrijdag hield ik een praatje voor diplomaten in Den Haag. Daar sprak ook Mark McKenzie, een oud-collega van KMPG, het bedrijf waar ik zelf ooit werkte. Hij kwam met nieuws waar ik al jaren naar zoek. Wat zou eten echt moeten kosten? Hij kon het me vertellen. Eindelijk weet ik het nu.
KMPG heeft uitgerekend welk deel van de winst van bedrijfssectoren eigenlijk bestaat uit roofbouw op de wereld. We noemen die kosten zgn. 'geëxternaliseerde' kosten. We wentelen ze af op de natuur en mensen en dieren die er geen rekening voor kunnen sturen, terwijl ze dat eigenlijk wel zouden moeten doen om onze leefomgeving netjes en onze verhoudingen tot andere wezens fair te houden.
Het resultaat van de berekeningen is een koel staatje. In blauw zie je totale verdiensten van een sector in miljarden dollars. In rood zie je het percentage van die dollars dat nodig is om de geëxternaliseerde kosten te dekken. Food blijkt de enige sector te zijn die zwaar tekort komt. Maar liefst 224% van zijn winst is nodig om de schade te dekken.
Ik vroeg Mark of hij een idee had hoe dat kwam. Het antwoord bleek moeilijk. Ik durf het wel hardop te zeggen: we hebben eten goedkoop gemaakt om de rest van de economie zich zo voorspoedig te kunnen laten ontwikkelen dat Food de randjes er wel vanaf moest snijden. Daar zijn we allemaal bij geweest. Want we wilden allemaal vliegen, een mooi huis en iedere paar jaar een andere auto en meer van dat soort dingen. Dat kon alleen als eten goedkoop werd gehouden met de landbouwpolitiek die de afgelopen 150 jaar is gevoerd. Daarom is het niet helemaal eerlijk om Food de grote boosdoener te noemen. De grote boosdoener zijn we zelf. Maar dat maakt de schrik er niet minder om. Als eten 2,2 keer beter betaald moet worden, zal er een boel welvaart verdwijnen. Als je het puur cijfermatig bekijkt, zijn we er bijna door de automobiel-industrie en luchtvaart in te leveren. Of door geen elektra meer te gebruiken. Kunt u het zich voorstellen?
NB: KMPG werkte samen met Trucost om dit model te maken. Mark en ik spraken af nader in het model te duiken om u er hier over te kunnen berichten. De vraag is nl. welke factoren er precies in zitten. Hoe bereken je bijv. het leed van een kip in een kooi of een paprika in een kas? Zit het er wel in? We gaan het uitzoeken.
Het staatje is te vinden in het KPMG-rapport Expect the Unexpected
Fotocredits: KMPG
Dit artikel afdrukken
Het resultaat van de berekeningen is een koel staatje. In blauw zie je totale verdiensten van een sector in miljarden dollars. In rood zie je het percentage van die dollars dat nodig is om de geëxternaliseerde kosten te dekken. Food blijkt de enige sector te zijn die zwaar tekort komt. Maar liefst 224% van zijn winst is nodig om de schade te dekken.
Ik vroeg Mark of hij een idee had hoe dat kwam. Het antwoord bleek moeilijk. Ik durf het wel hardop te zeggen: we hebben eten goedkoop gemaakt om de rest van de economie zich zo voorspoedig te kunnen laten ontwikkelen dat Food de randjes er wel vanaf moest snijden. Daar zijn we allemaal bij geweest. Want we wilden allemaal vliegen, een mooi huis en iedere paar jaar een andere auto en meer van dat soort dingen. Dat kon alleen als eten goedkoop werd gehouden met de landbouwpolitiek die de afgelopen 150 jaar is gevoerd. Daarom is het niet helemaal eerlijk om Food de grote boosdoener te noemen. De grote boosdoener zijn we zelf. Maar dat maakt de schrik er niet minder om. Als eten 2,2 keer beter betaald moet worden, zal er een boel welvaart verdwijnen. Als je het puur cijfermatig bekijkt, zijn we er bijna door de automobiel-industrie en luchtvaart in te leveren. Of door geen elektra meer te gebruiken. Kunt u het zich voorstellen?
NB: KMPG werkte samen met Trucost om dit model te maken. Mark en ik spraken af nader in het model te duiken om u er hier over te kunnen berichten. De vraag is nl. welke factoren er precies in zitten. Hoe bereken je bijv. het leed van een kip in een kooi of een paprika in een kas? Zit het er wel in? We gaan het uitzoeken.
Het staatje is te vinden in het KPMG-rapport Expect the Unexpected
Fotocredits: KMPG
Nog 5
Je hebt 0 van de 5 kado-artikelen gelezen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
De onderliggende cijfers van Tru Cost kennen een update. Joris Lohman haalde ze naar Trouw vanaf Grist.
Interessant: hij denkt dat de houding van mensen het mogelijk gaat maken om in zo'n 40 jaar wat in jargon is gaan 'de transitie' te maken om kosten te internaliseren.
Het lijkt mij dat de boodschap van het rapport heel interessant is en dan vooral om wat er niet in staat: de gevolgen als die niet-betaalde kosten opeens wel zouden moeten worden betaald. Het staat er niet in omdat het er niet in kan staan en wel omdat het onbekend is.
Even voor de duidelijkheid: het gaat dus niet over de prijzen maar over de kasstroom - het verschil tussen drecte uitgaven en directe inkomsten (zonder belastingen,etc). Die is in de landbouw vrij laag: enkele procenten. Dus als dat 2,2 keer zo hoog moet worden wordt voedsel ongeveer 5% duurder. Klopt dat?
De vraag is of dat nu zo bedreigend is voor de BV Nederland. Veertig jaar terug waren de uitgaven aan vioedsel zo'n 30%, nu iets van 14%. Ik weet wel, Dick zegt het vaak zo: kleiner groeien valt tegen.
Obama ging een paar jaar geledn naar China en bij terugkomst zei hij: "Economy is not a zero-sum". Hij bedoelde: als China economisch opbloeit hoeft dat niet te betekenen dat de rest inzakt. Het kan ook betekenen dat het zowel China als de rest goed gaat (dat sluit een wereldwijde recessie overigens evenmin uit).
Als de wereldwijde landbouw nog steeds voldoende voedsel kan produceren maar noodgedwongen alleen nog op duurzame wijze, wat dan?
Of: Hogere marges voor de voedselketen: wat zijn daar de gevolgen van? Wat is daar de winst- en verliesrekening van?
Food goes bankrupt, but cannot. Now what?
"het volk" heeft de kosten van voedsel geëxternaliseerd en heeft dit opgelost door een subsidiesysteem wat inkomenstoeslagen aan landbouwers betaald. Anders verdienen ze niet genoeg geld.
Je zou dit systeem door kunnen trekken naar alle aspecten van de samenleving maar dat is naar mijn mening een iets te Marxistische insteek. Dat wij als landbouwers als halve communisten door de bureaucratie heen moeten is tot daar aan toe maar laat het a.u.b. daarbij.
Dus hoe richten we een economisch systeem in dat ouderwets FATSOEN in de genen heeft. Ik hou me aanbevolen!!
Dat bedrijven neigen kosten te externaliseren en winsten te internaliseren is natuurlijk niet nieuw. Wel is het interessant om eens een vingeroefening te doen zoals KPMG deed. Je moet natuurlijk niet denken dat je dit werkelijk uit kunt rekenen; de uitkomsten zijn vooral indicatief en illustratief. Ben dus benieuwd naar Dick's bevindingen als hij er dieper induikt; zijn bij de berekening de belangrijkste effecten meegenomen?
Het KPMG rapport is van alles over te zeggen, maar ik vind dat het vooral het juiste kader beschrijft waarin bedrijven hun
duurzaamheids-strategie vorm zouden moeten geven. Dat KPMG dit doet met het oog op acquisitie lijkt me evident, maar doet niets af aan de inhoud.
Liesbeth, koppen moeten ook trekken. De tekst is glashelder. Zie de laatste zin van de derde paragraaf, al moet daar opgemerkt wordem dat die 224% schijn precies is. Het gaat om een keer of 2. En zo kun je uiteindelijk alle interessante feiten door wat twijfel te zaaien en precisie te eisen door de plee trekken als 'nicht endgueltig'.
Op twitter heeft de redactie een discussie met Cor Beijersbergen die precies wil weten wat hij meer moet betalen als consument. Hij rekent voor dat als EBITDA 10% van de omzet is, de prijs van voedsel minder dan een kwart stijgt. Hij is geen econoom maar een techneut: een sector als totaal die zijn winst verdubbelt en dienend is aan andere bestaat niet. Food verdient bestens een procent of 2. De prijsstijging zou dus maar zo'n 4% zijn. Maar .... als de voedselsector zelfs tegen zo'n prijs niet uit kan, wat krijg je dan? Dat is de krankzinnige, niet-lineaire vraag.
In deze lijn spreekt een bankier mee - Wilbert Hilkens van ABN AMRO; ik denk dat hij heel scherp ziet welk geweldig interessant cijfer hier is blootgelegd. Food goes bankrupt, but cannot. Now what?