Het 5:2 dieet
De claim: volgens dit dieet eet je vijf dagen in de week gewoon en reduceer je gedurende twee dagen drastisch het aantal calorieën dat je tot je neemt - tot een kwart van je normale aantal. De twee vastendagen mogen niet op elkaar volgen.
Door op deze manier twee dagen per week het aantal calorieën dat je binnenkrijgt zo enorm te verminderen, 'bespaar' je meer dan een dag eten per week. Dit intermitterende vasten zou bovendien je bloeddruk en cholesterolgehalte verbeteren en je leven verlengen.
De wetenschap: volgens The Guardian kwam uit het grootste onderzoek bij mensen tot nu toe naar twee-dagen vasten versus een normaal dieet waarbij je minder calorieën binnenkrijgt, dat beide groepen ongeveer even veel afvielen. Ook de verbeteringen in bloeddruk, cholesterol en andere gezondheidsindicatoren liepen gelijk op. Alleen bij de insulineresistentie scoorde de intermitterend vasten-groep beter. Er zijn wel veel onderzoeken waaruit blijkt dat calorierestrictie de levensduur kan verlengen. Bij dieren heeft vasten een positief effect op het de hersenen en bij (oudere) mensen lijkt intermitterend vasten tot een 30% verbetering in verbale geheugenfuncties te leiden. Kortom: er is nog geen definitief oordeel over de gunstige effecten bij mensen.
Maar: voor sommige mensen is het 2 dagen volhouden van een streng dieet wel te doen, waar langdurige calorierestrictie ondoenlijk lijkt.
Het Paleo-dieet
De claim: eten als een holenmens - veel vlees, fruit en groenten, noten en zaden, en geen modern spul zoals granen, bewerkte voedingsmiddelen zuivel, peulvruchten, zout en suiker. Onze vitale voorouders aten heel anders dan wij zijn gaan eten sinds we zijn gaan boeren. Dat is immers pas 10.000 jaar geleden. Door meer eiwitten en gezonde vetten te eten en bewerkt, glutenrijk eten te laten staan, kun je die 'mismatch' weer terugdraaien.
De wetenschap: het inruilen van bewerkte levensmiddelen voor 'heel' eten heeft zeker voordelen, al is het alleen maar omdat bewerkt eten barst van de suikers. En suiker wordt steeds onlosmakelijker verbonden met obesitas, hartziekten en diabetes. Ook is het verstandig het zout te laten staan, dat rijkelijk toegepast wordt in vleesproducten en vleeswaar. Maar alle zuivel links laten liggen kan tot tekorten aan calcium leiden, en koolhydraten zijn niet per sé slecht voor een mens.
Er is veel te doen over het idee dat onze genen al dan niet met ons dieet mee zijn geëvolueerd. Feit is dat verschillende bevolkingsgroepen onafhankelijk van elkaar de capaciteit om melk te verteren hebben ontwikkeld, op het moment dat onze voorouders melkveehouders werden. En weer andere bevolkingsgroepen hebben extra veel enzymen ontwikkeld die nodig zijn voor het verteren van zetmeel. En tenslotte: hoe gezond waren onze voorouders nou echt? Ze werden niet heel erg oud... Daar staat tegenover dat ze nog geen riolen en andere hygienemaatregelen hadden. Dat zijn immers de belangrijkste levensverlengende maatregelen uit de menselijke geschiedenis.
Maar: het is best verstandig suiker en bewerkte voedingsmiddelen te mijden, en gezonde vetten te halen uit noten en zaden. Daarvoor hoef je alleen niet als een holbewoner te eten.
Het suikervrij-dieet
De claim: er zijn suikervrije diëten die alle suiker mijden, zelfs die in zuivel, fruit en sommige groenten. Maar de meeste diëten-zonder-suiker focussen op 'toegevoegde suikers', dus geen taart, koekjes, gesuikerde frisdranken en sappen, bewerkte levensmiddelen als ontbijtgranen, brood en sauzen. Vergeet de drank trouwens ook maar.
In plaats daarvan eet je meer eiwitten en eten dat rijk is aan natuurlijk vetten - dat geeft je langer een verzadigd gevoel waardoor je minder eet en de suikerdips vermijdt. Andere voordelen zouden zijn: een gezondere huid en meer energie.
De wetenschap: ons lichaam heeft geen suiker nodig - in ieder geval niet op dezelfde manier als we essentiële vetten, eiwitten en koolhydraten nodig hebben. Dus is het zo gek nog niet om zuinig te zijn met suiker. Volgens diverse wetenschappers (waaronder Robert Lustig) zetten we suiker, met name glucose, om in vet in de lever. Met als mogelijke gevolgen: leverziekten en diabetes. Ook zorgt glucose voor 'sugar highs' die gevolgd worden door nog ergere suikerdips: je gaat er dus uiteindelijk nog meer door eten.
Maar: het is gemakkelijker om de suiker in je dieet terug te brengen, dan helemaal uit te bannen. Dat laatste leidt maar tot obsessief gedrag over het eten dat we willen of moeten mijden. "Uiteindelijk bezwijken we en vreten we ons vol aan al dat zoets dat we onszelf onthouden hebben", zegt Jane Ogden, hoogleraar gezondheidspsychologie aan de University of Surrey in The Guardian.
Het 'Bulletproof'-dieet
De claim: volgens dit dieet moet 60% van je eten bestaan uit 'gezond' vet, 20% uit kwaliteitsvlees en de rest uit groenten en een klein beetje zetmeel. Er horen ook nog wat supplementen bij, maar je hoeft geen calorieën te tellen, mag eten wanneer je daar zin in hebt en stoppen als je vol zit. Geen tussendoortjes, en, let op: iedere dag beginnen met een 'bulletproof' kopje koffie: koffie met twee lepels boter er door geroerd.
Dat kogelvrije kopje koffie en het bijbehorende dieet zijn bedacht door de Silicon Valley ondernemer Dave Asprey. Hij schrijft de 45 kilo die hij kwijt raakte toe aan een vetrijk dieet, en claimt nu per dag meer dan 4.000 calorieën te verstouwen - zonder te sporten. Volgens hem leidt calorierestrictie tot vasthouden van energie in je lijf (lees: opslaan van vet), maar "vertel je je lichaam dat het OK is om vet te verbranden als je meer eet."
De wetenschap: er is geen wetenschappelijke verklaring voor hoe mensen kunnen afvallen op een dieet met zoveel calorieën en weinig sporten. "Vet is bedoeld om op te slaan, niet om te verbranden", zegt Jane Ogden. Volgens haar moet een dieet met weinig vet maar veel groente en fruit wel gezonder zijn. Wel krijgt dit dieet bonuspunten voor het geen tussendoortjes-beleid.
Maar: het is goed je lichaam te laten wennen aan drie vaste maal-tijden per dag. Dat helpt je eten te associëren met een specifieke tijd en plaats en daardoor eet je minder. Ook kom je dan minder in de verleiding te eten uit andere motieven, zoals verveling of juist troost.
Hormoonkuur
De claim: dit dieet baseert zich op het idee dat een groot deel van de gewichtstoename bij vrouwen als ze ouder worden toe te schrijven is aan 'ontregelde hormonen'. De beste manier om die onbalans in hormonen aan te pakken zou dan je dieet zijn. De grote lijn van dit dieet is minder cafeïne en gluten, magere eiwitten en grasgevoerd vlees, geen GMO-ingrediënten, zo min mogelijk suiker en bewerkte koolhydraten. Vul dat aan met wat supplementen en een activiteit als yoga en de vrouwen barsten weer van de energie.
De wetenschap: hormonen, leefstijlfactoren zoals stress en ons voedingspatroon zijn met elkaar verweven. Maar sommige hormonen, zoals insuline, worden rechtstreeks beïnvloed door wat we eten. Ook de hoeveelheid vet die we in ons lichaam opslaan wordt geregeld door hormonen zoals leptine. Maar, zegt Madeline Burke (Bristol University): "Er is geen concreet bewijs dat je door het eten van bepaalde soorten voedsel de hormonenniveaus in je lichaam kunt beheersen". Toch is het waarschijnlijk wel verstandig 'hormoon-vlees' te mijden. "Er is degelijk wetenschappelijk bewijs dat teveel rund- of ander vlees dat met oestrogenen geïnjecteerd is je lichaam kan beïnvloeden", stelt professor Giles Yeo (University of Cambridge). Dat geldt overigens niet voor GMO: "Er zijn heel veel manieren om voedsel genetisch te modificeren, dus om plompverloren te stellen dat GMO-ingrediënten slecht zijn is een naïeve en gevaarlijke uitspraak."
Het Virgin-dieet
De claim: achterliggende gedachte van het Virgin-dieet is dat we allemaal wel aan een bepaalde vorm van voedselintolerantie lijden, die ons dik maakt. Met dit dieet elimineer je 7 'hoog-intolerante' nutriënten: gluten, soja, zuivel, eieren, mais, pinda's, suikers en zoetstoffen. Wat hou je dan over? Eiwitten, vezelrijke koolhydraten en groenten. De aanhangers van het dieet claimen dat die hoog-intolerante voedingsmiddelen ons immuunsysteem opjagen, waardoor ontstekingen ontstaan, waardoor hormonen als insuline en leptine van slag raken, waardoor we nog dikker worden. Drie weken zonder en je zou je 10 jaar jonger voelen.
De wetenschap: er zijn onderzoeken die aantonen dat vetrijke diëten tot ontstekingen lijden. En die ontstekingen worden aan allerlei ziekten gekoppeld, van diabetes tot dementie. Maar het onderliggende idee dat de meeste mensen wel een voedselintolerantie hebben is 'verdacht'. "Een paar jaar geleden hebben we een onderzoek gedaan waarbij we vonden dat de meeste symptomen die mensen toeschreven aan hun voedselintolerantie, in werkelijkheid aan hun ongezonde dieet toegeschreven konden worden", zegt Ogden. "Symptomen als hoofdpijn, vermoeidheid of een opgeblazen gevoel kunnen het gevolg zijn van een voedselintolerantie, maar zijn vaak het gevolg van koolzuurhoudende frisdranken, cafeïne, snacks, fast food en kant-en-klaar."
Maar: hoewel het schrappen van zoveel nutriënten waarschijnlijk wel tot gewichtsverlies leidt, is het toch niet verstandig omdat tekorten aan voedingsstoffen op de loer liggen. En dat is weer niet verenigbaar met je gezondheid op lange termijn. Ogden stelt het simpel: "Kook gewoon lekker eenvoudig eten en eet volop groenten en fruit, in plaats van deze voedingsmiddelen te mijden."
Vertel: welke kies je of heb je gevolgd en wat waren je ervaringen?
Fotocredits: 'Red grape', Thomas Sobek
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
@Dick #20, tja dat is een goeie of ik weet wat ze allemaal precies denken.
1) Allen zullen enigsinds blijven bij wat bekend is.
2) Denk dat Sander, John en Frank het breedst willen kijken en denken en dat meenemen in de discussie cq evaluatie.
3) Jaap verwacht ik ook verder te kijken dan de geeigende voors maar vooral tegens. En is volgens mij altijd bereidt om de discussie in te gaan.
4) VC, Martijn, traditioneel, valt buiten de richtlijn dus niet doen.
Verder is het ieders recht om te schrijven wat ze willen. Het is altijd weer de conclusie en beeldvorming en vooral de 'definiviteit'. Dat zij het zeker, 100% weten en dat de ander per definitie incorrect is. Ben ook zeer benieuwd naar Piet zijn boek in deze ;-)
#22 Piet: genetisch zijn er zeker verschillen, maar mijn vraag was of Noord-Europeanen/Noord-Amerikanen anders met calcium(opname) omgaan dan de rest van de wereld? Zo ja, dan is het gerechtvaardigd om te waarschuwen voor calciumtekorten. Zo nee, dan is het dus onbewezen flauwekul, bangmakerij/zwartmakerij zo je wil.
Otto: De menselijke genen zijn niet overal ter wereld identiek! Overigens krijg je meer calcium binnen door mineraalwater te drinken dan melk. Ehh?
Over melk had ik nog een tamelijk recent artikeltje in de kast. Mischien heb je er wat aan, als ik het tenminste hierheen kan kopiëren.
Kankerbeschuldiging melk als gif? Waarom!
Hoe een basisvoedingsmiddel tot een gevaarlijke stof verklaard wordt
De melk heeft het niet gemakkelijk. Eerst word ze in de melkfabriek net zo lang met de modernste techniek bewerkt, tot ze als houdbare magere melk in de schappen beland, en dan komt ze ook nog in ‘t vizier van voedingsdeskundigen. Maar niet door het ontbrekende vet brand de kritiek los, maar door het origineel: Talrijke tijdschriften en internetsites verkondigen dat verse melk het aller giftigste van alle levensmiddelen is, ja, dat de nietsvermoedende melkdrinker zich daarmee de dood door kanker op de hals haalt. Op zich is dit verwijt niet bijzonder origineel, want daarmee dienen alle voedzame levensmiddelen zoals gebakken aardappelen, rode wijn of broodjes ham zien te leven. De melk bevind zich dus in goed gezelschap.
Het kankerverwijt dankt ze aan de omstandigheid, dat hierin hormonen te vinden zijn. Ze stammen uit de stofwisseling van de koe. Zoals bekend mag worden verondersteld bevindt zich in alle dierlijk weefsel hormonen want hiermee worden de lichamen van mens en dier gestuurd. Problemen veroorzaken deze hormonen in de melk net zo weinig als in het vlees – eenvoudig omdat ze steeds in fysiologische dosis voorkomen; ten tweede omdat ze in het spijsverterings -kanaal snel afgebroken worden; ten derde omdat het eigen lichaam sowieso dagelijks meer daarvan produceert als in de dierlijke voeding voorkomt.
Ook planten produceren hormonen
Bij dieren kan men zien, dat problemen met hormonen helemaal niet zo zeldzaam zijn maar niet door dierlijke ruwe producten zoals wei, maar door plantaardig voer. Vele planten, zoals bijvoorbeeld klaver, produceren doelgericht hormonen, om zich daarmee te beschermen. Veel van deze hormoon-cocktails maken dieren onvruchtbaar, anderen bederven de eetlust van hen en weer anderen zorgen voor arteriosclerose. Omdat plantaardige hormonen zo kunnen werken, benut men ze bij de productie van de anticonceptiepil. Aan de basis staan extracten uit de mexicaanse yam wortel. Met dierlijke hormonen zou een orale anticonceptie helemaal niet mogelijk zijn.
Waar komt dan de kritiek op de melk dan vandaan? De campagnevoerders waarschuwen: “Het kankerverwekkende potentieel van natuurlijke oestrogenen is wel 100.000 x hoger als bijvoorbeeld die van elke, op hormonen lijkende substanties in pesticide.” Dat klinkt tamelijk beangstigend, maar is tegelijk van onbeduidend belang. Derhalve hebben de “op hormonen lijkende substanties” zoals het roemruchte bisphenol in flessenwater maar een-honderdduizendste van de werking van natuurlijk oestrogeen, hetgeen ons eigen lichaam maakt.. Op deze manier word door milieubeschermers schijnbaar terloops een angst-campagne ad absurdum gevoerd.
Verse melk als gevaarlijk voor de gezondheid bestempeld
In de strijd tegen de vermeende gevaarlijk stof ‘melk’ beroepen de voedingsdeskundigen zich op hun collega Ganmaa Davaasambuu, die in Harvard les geeft. Ze had gespeculeerd dat het risico op borst- en prostaatkanker door melk dramatisch zou stijgen? Nu is in en grote borstkanker studie het percentage kanker in enkele Aziatische landen vergeleken met hun voedingswijze. Resultaat: Het aantal gevallen van borstkanker is in China driemaal, en in Japan vijf maal zo hoog als in Mongolië. De voeding van de Mongolen verschilt wezenlijk van de kost in China en Japan: In de steppe gedijt nauwelijks groente en fruit. De mensen consumeren sinds mensenheugenis vooral melk en vlees. Uit dit resultaat is natuurlijk niet af te leiden dat kaas of worst tegen kanker beschermt, maar alleen dat ze juist niet tot de verdachtenkring behoren.
Terwijl verse melk met het oog op het mogelijk risico voor de gezondheid gesteriliseerd word, word een speciale melk, namelijk het Kolostrum als bijzonder gezond aangeprezen. Het is “een van de oudste en krachtigste natuurproducten”, beweren gezondheidsapostelen. Kolostrum is de eerste melk, die een zoogdier geeft – daarin is het hormoongehalte bijzonder hoog. Daarom krijgt alleen het kalfje deze melk. Ze mag niet bij de totale melkproductie gekiept worden. Eet smakelijk!
Literatuur
Birkel K: Die Milch macht's – US-Studie: Pasteurisierte Milch ist krebserregend. NetzAthleten-Magazin 11.4.2012
Cohen R: Milk the Deadly Poison. BookWorld Press, Sarasota 1998
Anon: Neue Studie: Zu viel Milch kann zu früherem Tod führen. Focus-Online 29.10.2014
Baival B, Baljinnyam B: Food security in the face of climate risks – Mongolian herders' experiences. Hunger, Nutrition, Climate Justice - A New Dialogue: Putting People at the Heart of Global Development. Dublin 15.-16. April 2013
Martin RD: Got milk, got unwanted hormones? How we do it - Psychology Today vom 22. März 2014
Ganmaa D et al: Commercial cows' milk has uterotrophic activity on the uteri of young ovariectomized rats and immature rats. International Journal of Cancer 2006; 118: 2363-2365
Furnari C et al: Lack of biologically active estrogens in commercial cow milk. Journal of Dairy Science 2012; 95: 9-14
Shaw J: Modern milk. Harvard Magazine 2007; H.3: 11-12
Macrina AL et al: Estrone and estrone sulfate concentrations in milk and milk fractions. Journal of the Academy of Nutrition & Dietetics 2012; 112: 1088-1093
Troisi R, Ganmaa D et al: Breast cancer incidence in Mongolia. Cancer Causes Control 2012; 23: 1047-1053
Cheeke PR: Natural Toxicants in Feeds, Forages, and Poisonous Plants. Interstate Publishers, Danville 1998
#16 Peter, dat van dat calcium snap ik ook nooit zo goed. Voor zover ik weet is het nog nooit aangetoond dat je lichaam inderdaad te weinig calcium binnenkrijgt als je geen melkproducten binnenkrijgt. Het is louter onbewezen theorie. Dat alleen al (meer dan?) de helft van de wereldbevolking lactose-intolerant is moet toch een aanwijzing zijn, of ben ik nou zo dom? Of zijn Noord-Europeanen en Noord-Amerikanen genetisch zo anders dat we niet zonder kunnen?
Peter #16, en stel je nou voor dat The Guardian de diëten had voorgelegd aan:
- het Voedingscentrum
- John McDougall
- Sander Kersten
- Martijn Katan
- Frank van Berkum
- Jaap Seidell
Wat zouden die dan gezegd hebben?
Zullen we het eens gewoon proberen?
En nee, niet zeggen dat Jaap, Frank en Sander het hier zelf wel komen zeggen. Gewoon eens kijken wat we denken. Daarna komen zij het vast wel bevestigen, ontkennen of corrigeren. Martijn zal niet willen reageren.