Niet alleen het aantal boeren nam af in Frankrijk. Ook het landbouwareaal nam af van 72%, in 1950, naar 52% in 2020.
Ik denk dat de schaalvergroting (gemiddelde bedrijfsgrootte in 1988 24 ha, tegenwoordig is dat 69 ha) meevalt wanneer wordt gekeken naar de schaalvergroting binnen het gehele agrocomplex. In de bijna twintig jaar dat ik hier woon, zag ik hoe de dorpsslachterij het niet meer redde en de koeien voortaan in een groter slachthuis 25 km verderop moesten worden geslacht. Sinds een paar jaar is dat in een nog groter slachthuis hier 75 km vandaan.
De trekkerdealer is gefuseerd en opereert tegenwoordig regionaal. De lokale voerfabriek valt tegenwoordig onder een landelijke keten.
Waar we 20 jaar terug nog 2 KI stations in het departement hadden, zijn deze organisaties tegenwoordig opgeslokt door een coorporatie die superregionaal opereert.
Afgelopen jaar ging in het centrumpje van een grotere dorpskern in de buurt, de laatste buurtsuper dicht. De eigenaar was 80 geworden en vond het genoeg geweest. Zijn kinderen zijn uitgewaaierd over heel Frankrijk en werken in de ambtenarij. Niet geïnteresseerd in overname, wel in vakanties en een goed pensioen. De kleine middenstand is allang geen partij meer voor de grote supers aan de randen van de grotere dorpskernen.
Binnen tien jaar heeft de helft van de Franse boeren de pensioenleeftijd bereikt en zal 20% van het landbouwareaal van eigenaar wisselen. Velen zijn bang voor verdere schaalvergroting, ik vrees eerder voor jongeren die niet staan te springen om zich te installeren en financiële, klimatologische en administratieve omstandigheden die de landbouw een onaantrekkelijke sector maken.
Ook ons bedrijf zal over tien jaar op de markt komen. Onze zoon is niet geïnteresseerd. Waarschijnlijk zal hij over tien jaar achter zijn toetsenbord af en toe mijmerend terugdenken aan zijn jeugd in de buitenlucht op het platteland maar blij zijn dat het bedrijf waarvoor hij werkt niet afhankelijk is van droogtes zoals in 2023. Zijn vader drinkt dan nog steeds traditiegetrouw jaarlijks een biertje met Biero op de Salon nadat het tripartite jaarcontract is ondertekend. Nog steeds geen andere boer gevonden die dit van hem wilde overnemen.
En zijn moeder? Die ploetert nog wat op de boerderij en scrolt tussen de bedrijven door wat op Foodlog met wat andere commentatoren. Zich na al die jaren nog steeds afvragend of zij echt zijn of slechts virtuele avatars.