En zo eindigde de klimaattop in Dubai dan toch met een 'historisch akkoord' en een staande ovatie. Na twee dagen en nachten van zenuwslopend onderhandelen hadden de 198 deelnemende landen maar een paar minuten nodig om in te stemmen met de concept-slottekst van COP28. In die tekst staat, voor het eerst op een klimaattop, dat de wereld ‘weg beweegt’ van fossiele brandstoffen.
Voor klimaatwetenschappers is het al lang overduidelijk dat het onmogelijk is om klimaatverandering een halt toe te roepen zonder een einde te maken aan het gebruik van kolen, olie en gas. Toch kwam de 'toverformule' waarmee de voorzitter van de COP28 in Dubai, Sultan Al-Jaber, uiteindelijk op de proppen kwam, als een ontlading. Al-Jaber slaagde erin de ambities van Europa en het verzet van de olieproducerende landen te verenigen achter de woorden dat de wereld "op een rechtvaardige, ordelijke en billijke manier afstand moet nemen (transitioning away) van fossiele brandstoffen in energiesystemen.” Dat moet het mogelijk maken rond 2050 netto-nul emissies te bereiken, "in overeenstemming met de wetenschap", aldus de NRC.

Een 'historisch akkoord', zegt in navolging van Al-Jaber ook Eurocommissaris Wopke Hoekstra. "We hebben bereikt waarvoor we hier kwamen. We hebben het 1,5 graden-klimaatdoel binnen bereik gehouden, en markeren het begin van het einde van fossiele brandstoffen," zegt hij in het FD. "Niemand kan hieraan ontsnappen." Arme landen mogen dat wel omdat het hen veel meer moeite zal kosten om fossiele brandstoffen uit te faseren.

Teleurstelling klinkt over de compromissen die in de slottekst zijn opgenomen. Zo gaat het einddoel niet expliciet over een stop op het gebruik van kolen, olie en gas, maar alleen over hun emissies. Dat houdt de mogelijkheid open om CO2 af te vangen en op te slaan (CCS). Ook het noemen van kernenergie als een op te schalen techniek valt niet overal in goede aarde. Nog een teleurstelling is het aan het begin van de top gesloten klimaatschadefonds, waarbij weliswaar miljarden zijn toegezegd door rijke landen, maar ontwikkelingslanden vinden dat ze er bekaaid afkomen omdat ze op (veel) meer hadden gehoopt.

Daar staat tegenover dat er ook deals zijn gesloten op de top om hernieuwbare energie te verdrievoudigen en energiebesparing te verdubbelen tot 2030. Verder hebben de landen zich verbonden tot het versneld verminderen van het gebruik van steenkool waarvan die broeikasgassen niet worden opgeslagen, het versneld verminderen van de uitstoot van andere broeikasgassen zoals methaan, en het versneld reduceren van de emissies in de transportsector. En komt er een stop op 'inefficiënte fossiele subsidies'. Over dat onderwerp woeden in Nederland al langere tijd discussies.