In vergelijking met vorig jaar zijn de Belgen bijna 70% meer boodschappen gaan doen in Frankrijk. De 'grensaankopen' kwamen uit op €688 miljoen, waarvan €423 miljoen in Franse supermarkten besteed werd. De oorzaak? De prijsverschillen. "Hier betaal ik 300 euro. Doe daar in België gerust 200 euro bij", aldus een Belg in De Standaard.
In het eerste kwartaal van 2023 stegen de buitenlandse aankopen door Belgen met 43,33%. Nog nooit winkelden Belgen zo veel over de grens, schrijft De Standaard. Vooral Frankrijk is favoriet, blijkt uit cijfers van consumentendatabedrijf GfK en handelsfederatie Comeos. Kijk je alleen naar de inkopen in Frankrijk dan winkelden Belgen er voor 69,29% meer in vergelijking met het eerste kwartaal van 2022.

In het eerste kwartaal van 2023 bedroegen de grensaankopen €688 miljoen, daarvan werd €423 miljoen in Frankrijk besteed. De cijfers betreffen alleen fysieke aankopen, waarvoor consumenten met de auto -regelmatig met aanhangkar erachter - naar een Franse winkel rijden. Online aankopen komen er nog eens bovenop.

Vier volgeladen winkelkarren per klant
"Ik ging 30 jaar geleden wel al eens bij de Auchan in Roncq winkelen, maar sinds het leven zo duur is geworden, gaan we om de twee weken," zegt Caroline Vertongen uit het West-Vlaamse Markegem. "Mijn collega’s op het werk doen er ook hun aankopen. Vaak gaat het om groepsaankopen: je koopt ook voor de buren en kennissen." Op de parkeerplaats van de genoemde Auchan (net voor de grens komend vanuit Lille, ook een geliefde stopplaats voor Nederlanders op de terugweg van vakantie in Frankrijk) staan meer Belgische dan Franse auto's. Bij de kassa's zijn vier volgeladen winkelkarren per klant geen uitzondering. "Water, cola, wijn, kazen, vis, stokbroden ... De prijsverschillen zijn soms erg groot. Er is weinig dat er duurder is," zegt Vertongen.

De oorzaak is overduidelijk: de Belgische inflatie was het afgelopen jaar twee keer zo hoog als de Franse. De ingreep van de Franse overheid in de prijzen van levensmiddelen werkt flink door. "In Frankrijk neemt de regering maatregelen om de voedingsprijzen te beheersen," zegt Dominique MIchel van Comeos. Nadat de Franse supermarkten al met hun anti-inflatiemandjes waren gekomen, verplichtte de Franse overheid voedselproducenten hun prijzen te verlagen. In Frankrijk, wel te verstaan.

€1,6 miljard verdwijnt over de grens
Geen wonder dus dat de Belgen, van wie de helft op minder dan een uur van de grens woont, en masse die grens oversteken. Tussen het eerste kwartaal van 2019 (voor de coronapandemie) en dat van 2023 steeg de waarde van de grenshandel met Frankrijk met 42%. Op jaarbasis heb je het over €1,6 miljard. Volgens Comeos gaat die groei nog verder versnellen, als gevolg van andere maatregelen die de Belgische overheid nog in petto heeft.

"Onze regering werkt aan een btw-verhoging in het kader van de fiscale hervorming. De btw op voeding zou van 6 naar 9 procent gaan. Op fruit en groenten zakt het tarief naar 0 procent, maar er is niemand die nu meer sla in plaats van koekjes zal eten," zegt Michel. "Consumenten zullen vooral kijken naar het effect van die btw-verhoging op de prijs van hun fles cola." Bovendien gaan ook andere heffingen omhoog. "De federale overheid heeft eerder een verpakkingsheffing ingevoerd op drankproducten, die 340 miljoen euro per jaar kost. Nu is beslist dat die met 60 miljoen omhoog moet, al is de concrete invulling nog onduidelijk’, weet Michel. Ook werken de Belgische overheden aan een 'zwerfvuilbelasting'. "Die hogere btw, de hogere verpakkingsheffing én een zwerfvuilbelasting zullen de grensaankopen doen exploderen," voorspelt Michel.

'Hyperconcurrentieel'
Hij ziet de toekomst somber in. Er gaan ongetwijfeld banen sneuvelen in de Belgische supermarkten. Maar ook de supermarkten zelf krijgen het zwaar. Hun rentabiliteit hangt immers af van de omzet per kassabon én de omzet per werknemer. In de 'hyperconcurrentiële' Belgische supermarktwereld is iedere euro die over de grens verdwijnt er een te veel.