Verzwaring kostprijs
Hoewel het rapport gaat over de emissies van gassen, zou het tevens laten zien dat Nederlandse melkveehouders niet hoeven te vrezen voor overproductie van fosfaat. Dat is op dit moment een oververhit politiek hangijzer omdat melkveehouders daarmee onder twee grote kostenverzwaringen uit kunnen komen. Omdat ze na het loslaten van het melkquotum hun productie hebben opgevoerd, moeten fosfaatrechten worden ingevoerd en dreigt Nederland in Brussel zijn zogenaamde derogatie te verliezen. In de politiek en zuivelverwerkende, bancaire en boerenkringen heerst onzekerheid over de manier waarop de sector met die bedreigingen voor de kostprijs van Nederlandse melk moet worden omgegaan.
Blunder
Melkveehouderijkenner Frits van der Schans liet op twitter weten dat de beide instituten oudpapier hadden geproduceerd.
@Boerderij_nl Helaas, rapport is volledig achterhaald door feiten van afgelopen 18 maanden. Waarschijnlijk een jaar bij drukker gelegen...
— Frits van der Schans (@FritsvdSchans) September 29, 2016
Nadat het ministerie van EZ het rapport als 'ingehaald door de realiteit' betitelde, gaf vandaag ook het PBL toe dat de publicatie 'niet handig' was geweest. Het ministerie gaat het rapport niettemin nog bestuderen. Het PBL zegt zijn ramingen - die in werkelijkheid anders uitvielen dan in de rekenmodellen - aan te zullen passen.
De publicatie mag echter een regelrechte blunder heten omdat de reëele fosfaatproductie reeds begin dit jaar door het CBS naar buiten is gebracht. Alle betrokkenen gaan van de nieuwe cijfers uit. Die zijn al maandenlang onderwerp van berichtgeving in alle media, zowel de gespecialiseerde als de algemene.
De SGP zegt in het verouderde rapport aanknopingspunten te zien om fosfaatrechten te voorkomen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Hans, het probleem is toch heel simpel: Nederlandse boeren schalen allemaal tegelijk op in plaats van een ruilmarkt in te richten om te bepalen wie uitstapt, tegen welke prijs en hoe de verdere ruilverkaveling kan plaatsvinden om tot een kostprijs van ca. 25-30 cent* te komen. Daar zijn veel grotere management eenheden voor nodig die weer wat geëxtensiveerder gaan werken dan we dachten dat kon (vóór die ruilmarkt).
Wie dat onderwerp uit de weg gaat doet aan kostprijsverhoging, zoals we nu gezien hebben. Die hele milieudiscussie leidt af van het werkelijke vraagstuk en dat wordt alleen maar verder gestimuleerd door dit soort blunders en mystificerende discussies daarover.
Let's get real. Wie durft?
Ik sprak kort geleden voor melkveehoudersclub Morgen (je-weet-wel, die hele grote tot duizend koeien aan toe). Wat ik hierboven schrijf, begrepen zij heel goed. Er is maar één probleem, constateerden we in Leeuwarden: wie vertelt het moeder?
Zij niet, want dan hebben zij het gedaan. Wie wel?
Ik doe nu maar en klap uit de school. Dat mocht van Yvon Jaspers die erbij was.
* Volgens Holman moet het gaan om 30 cent; omdat de wereldmarktprijs bepaald wordt door volumes die op 25 cent geproduceerd worden, ben ik een realist en wat strenger. Onze huidige werkelijke kostprijs ligt op 45 cent.
Is PBL rapport achterhaald/verouderd? Een beetje inderdaad, maar dat betekent nog niet dat tie een plaatsje in de la of prullenbak verdient.
Even een korte analyse:
2015:
Aantal stuks jongvee:
Raming: 1,356 mln; CBS: 1,337 mln --> dus over- ipv onderschatting van het aantal stuks jongvee (bepalend voor toekomstige ontwikkeling melkveestapel)
Aantal melk- en kalfkoeien:
Raming: 1,615 mln; CBS: 1,622 mln --> de onderschatting is maar heel beperkt (twv slechts 0,3 mln kg fosfaat)
Excretiefactor melkkoeien:
Raming: 41,6 kg/dier; CBS: 43,1 kg/dier --> dus onderschatting van de excretiefactor (nog meer fosfaat in ruwvoer dan geraamd)
Fosfaatproductie melkkoeien:
Raming: 67,2 mln kg; CBS: 69,9 mln kg --> onderschatting vooral te wijten aan hogere excretiefactor en niet aan meer melkkoeien
Conclusie: als je het PBL rapport al achterhaald zou willen noemen, is dat níet vanwege een onder schatting van de groei van de melkveestapel in 2015, maar vanwege een onderschatting van de excretiefactor. De helft van de onderschatting totale fosfaatproductie wordt dus verklaard door de te lage excretiefactor, de andere helft is vooral op het conto van andere sectoren dan de melkveehouderij te schrijven.
In 2016 is het aantal melkkoeien tov 2015 verder gestegen. Maar dan moet je ook gaan rekenen met het feit dat melkveehouders afgelopen jaar meer koeien hebben aangehouden dan normaal ivm onzekerheid over de fosfaatrechten. En met de consequenties van de lage melkprijs.
De trend voor de lange termijn blijft hoe dan ook relevant, ongeacht onderschatting van de ontwikkeling van de melkveestapel op korte termijn.
Ook als je in de raming rekent met structureel 50.000 koeien extra (twv 2 mln kg fosfaat) zit je in 2020 op het fosfaatplafond (173 mln kg) en in de jaren erna eronder.
De SGP zegt overigens niet op voorhand dat we geen nadere begrenzing willen of dat fosfaatrechtensysteem perse helemaal van tafel moet. Wij zetten in op totaalpakket, waarvan fosfaatrechten het sluitstuk kunnen zijn, oa:
- maatregelen ter verbetering van de waterkwaliteit (daar gaat het Brussel om!): regionaal, gericht op bedrijven die problemen veroorzaken
- evt. aanpassing derogatie: alleen derogatie voor grasland (en dan voor alle bedrijven), dus niet derogatie op bedrijfsniveau. Laten zien dat situatie zonder derogatie zorgt voor meer gebruik kunstmest en omzetting grasland in maïsland, dus niet goed voor milieu.
- meer fosfaatruimte door: 1) niet meetellen export fosfaatkorrels naar fosfaatarme landen, 2) niet meetellen van tijdelijke productiepieken door fosfaatrijk ruwvoer, 3) tijdelijke tenderregeling voor overheveling productierechten varkenshouderij naar melkveehouderij --> bij doorzetten fosfaatrechtensysteem kan deze ruimte ingezet worden voor grondgebonden bedrijven, knelgevallen en tbv het voorkomen van een generieke korting.
Wat ons betreft goed verhaal richting Brussel, maar dan moet Van Dam wel in de benen komen...
Op de site van Boerderij reageert Zwier van de Vegte (bedrijfsleider proefbedrijf De Marke en daarmee medewerker van WUR) met de volgende teksten op het rapport van PBL:
- "Hoe dan ook fosfaat probleem, lees overschot, is al opgelost. Groot deel van gras en mais gronden worden al onderbewust." en
- "Blijkbaar heeft de derogatie niets meer met milieukwaliteit te maken. Het is een politiek steekspel geworden. Zowel het fosfaat als het nitraatprobleem is opgelost door lage bemestingsnormen en afvoer van mestoverschot."
Misschien is de formulering niet geheel duidelijk, maar te stellen dat het 'probleem fosfaatoverschot is opgelost' is een redelijk eind bezijden de waarheid. Tenzij je van mening bent dat Nederland de EU-regelgeving eenvoudig naast zich neer mag leggen.
Soms is de wens de vader van de gedachte. Er zijn nog mensen in Wageningen die niet willen accepteren dat er toch werkelijk een probleem is. Voor hen is de economie belangrijker dan de ecologie.
In Wageningen zijn duidelijk twee stromingen die zich af en toe openbaren. De mensen die dit rapport hebben gepubliceerd hebben ook geen goed gevoel voor timing door juist in de periode van politieke verhitting met dit bericht te komen met de hoop dat er nog een kentering zou komen. Niet dus.
Maar gelukkig is Wageningen ook pluriform en er zijn gelukkig ook een aantal WUR wetenschappers die zich voor deze vertoning, plaatsvervangend, zullen schamen.
Dick #3, ik zeg niet dat dit PBL-rapport nieuwer is maar dat het minder achterhaald is. De vragen die ik citeer zijn inderdaad beantwoord in de toelichting van het wetsvoorstel, Wiebren #4, maar op die vragen kan de Kamer in beginsel ook andere antwoorden geven.
Ben wel benieuwd, Dick, heeft Wageningen UR zich al uitgesproken over de blunder? De schaarse bijdragen uit die hoek aan het melkveedebat zijn zo langzamerhand tenenkrommend.