Aanleiding tot de schatting was de vraag hoe 'vies' het eigenlijk is om rioolwater te recyclen tot drinkwater. Voor de stadstaat Singapore is het niets bijzonders meer, al laten ook de Singaporezen zich 'nudgen' door een biertje gebrouwen van rioolwater.

Voor veel mensen is het idee om gerecycled rioolwater te drinken gewoon 'goor'. Toch blijken we dat al ons leven lang te doen.

Eeuwig water
Voor we aan Frijters' sommetje beginnen, is het goed je te realiseren dat het water op aarde van vandaag hetzelfde water is dat hier al bijna vijf miljard jaar is. De totale hoeveelheid water op onze planeet is ongeveer 1,386 miljard kubieke kilometer. Dat water neemt verschillende vormen aan, het kan momenteel zout, zoet, opgeslagen in ijs, of wat dan ook zijn, maar dat maakt voor het sommetje verder niet uit, omdat het in de berekening over honderden miljoenen jaren gaat.

De formule om uit te rekenen hoe vaak een druppel water al pies is geweest, is simpel:

Piesratio = (totaal water uitgeplast) / (totaal water) = (totale gewervelde biomassa ooit geleefd * piessnelheid) / (totaal water) = (gemiddelde biomassa gewervelde dieren * piessnelheid per jaar * jaren gewervelde dieren) / (totaal water).


In het meer waarschijnlijke scenario zouden er gemiddeld 10 miljard ton gewervelde biomassa zijn geweest, die 10 keer hun eigen lichaamsgewicht plassen en 400 miljoen jaar leven, wat betekent dat het water al 25 keer pies geweest is
De eerste variabele, totaal water, weten we dus al, dankzij de noeste arbeid van geologen en natuurkundigen. De tweede variabele is de gemiddelde (natte) biomassa van gewervelde dieren. Frijters komt, uitgaande van het heden, tot een schatting van zo'n 5 miljard ton natte biomassa. Dat omvat tot 2 miljard ton droge biomassa vis, iets minder dan een half miljard ton menselijke biomassa, bijna een miljard ton van dingen die we zouden kunnen eten die op het land lopen (vee en dergelijke), en 2 miljard andere natte biomassa. Volgens Frijters komt dat overeen met een duizendste van de totale biomassa, en 10% van de totale dierlijke biomassa (zoömassa).

Het volgende deel van de vergelijking ligt lastiger: hoeveel piest een gewerveld dier per jaar? Frijters wijst erop dat alleen vogels en zoogdieren net als mensen geconcentreerde urine produceren. Vissen en de rest produceren weliswaar ook ammoniak en andere urine-elementen, omdat de basisfysiologie tussen ons en een vis nou eenmaal niet veel verschilt, maar de concentratie is veel zwakker. Daarom rekent Frijters urine als een 'mensachtige stof' en neemt hij de mens als uitgangspunt. Een mens plast ongeveer 1,5 liter per dag, 500 liter per jaar. Dat kun je ook omschrijven als "mensen plassen per jaar 8 à 9 keer hun gewicht aan natte biomassa uit".

De laatste onbekende variabele is het aantal jaren dat gewervelde dieren bestaan op aarde. Frijters neemt als uitgangspunt dat vissen ongeveer 500 miljoen jaar geleden ontstonden en de eerste landdieren ongeveer 380 miljoen jaar geleden. "Bij een voorzichtige schatting van de totale tijd dat de hoeveelheid gewervelde dieren die we nu hebben, aanwezig is, betekent dit dat de natte gewervelde biomassa die we nu hebben, de aarde ongeveer 350 miljoen jaar heeft bezet," schrijft hij.

14.000 kubieke kilometer urine
Dan is het inderdaad een eenvoudig sommetje: 350 miljoen jaar van 5 miljard ton gewervelde biomassa die 8 keer hun lichaamsgewicht per jaar uitplassen is 14.000 miljoen kubieke kilometer pies. En daarvan plasten mensen in de loop van hun bestaan een schamele 800 miljoen kubieke kilometer uit.

Dat betekent dat de atomen in een gemiddeld watermolecuul al zo'n 10 keer pies zijn geweest. Een conservatieve schatting, aldus Frijters: "In het meer waarschijnlijke scenario zouden er gemiddeld 10 miljard ton gewervelde biomassa zijn geweest, die 10 keer hun eigen lichaamsgewicht plassen en 400 miljoen jaar leven, wat betekent dat het water al 25 keer pies geweest is."

Rioolwater recyclen tot drinkwater vies? Nou nee dus. Eerder spannend: het water dat je drinkt, was ook al ooit dinosaurusurine!
Dit artikel afdrukken