“Niet rennen door de druivenkas”, riep mijn vader altijd, “want dan krijg ik stof op mijn druiven. Niet met je vingers aan de trossen zitten, want dan gaat de dauw er af.” Die regels kreeg ik als kleuter ingeprent voordat ik het heilige der heilige mocht betreden en daar hield ik me natuurlijk aan. Op ons bedrijf stonden naast wat kassen en open land ook twee druivenkassen. Eén met Frankenthaler, één met Alicante. Van die driehoekige bouwsels, waar druiven schuin omhoog worden geleid. De inhoud was een kostbaar bezit, want druiven zijn eigenlijk vanaf het begin van het ontstaan van de Westlandse tuinbouw een delicatesse geweest, die veel geld op bracht.
Krenten
In de winter lag zo’n druivenkas leeg. De bomen in winterslaap. Maar al vroeg in het voorjaar probeerden tuinders van alles om de kas zo volledig mogelijk te benutten. Teelten als bloemkool en spinazie binnen, en buiten in het kasslop –de ruimte tussen twee kassen- rabarber. Zodra de druiven begonnen uit te lopen was de spinazie weer weg. Dan ging pa druiven aanbinden, want je zag de ranken als het ware groeien, zo snel. Half mei kwamen dan de druivenkrentsters, vrouwen uit het dorp in hun bloemetjesjurken, jasschorten en rode zakdoek op het hoofd. Weken lang zaten ze in zo’n kas om de bosjes zo te fatsoeneren dat er nog maar eenderde van de gezette vruchtjes over bleef. Het was geduldwerk. Eén bosje krenten nam ongeveer een kwartier. Vervolgens groeide het trosje uit tot een fraai gevormde driehoekige bos, geschikt als tafeldruif. Krenten was vrouwen- en kinderwerk, omdat de eeltige handen van de tuinders daar te grof voor waren.
Bijna jaarrond
Vanaf juni-juli begon de oogst van de eerste gestookte druiven. Die oogst liep door tot half oktober, wanneer de allerlaatste onverwarmde druiven rijp waren. Veel druiven gingen het koelhuis in, zodat het seizoen werd doorgetrokken tot januari-februari. En zo was het op een paar maanden na een jaarrond product.
Druiven waren kostbaar. De eerste druiven brachten in de vijftiger jaren bijvoorbeeld op de veiling soms meer dan dertig gulden per kilo op. Zodra de aanvoer toenam zakten die prijzen natuurlijk. In het Westland was je een hele vent als je meer dan 3 kilo per m2 oogstte. Het was geen kiloknaller. Die teelt was dus gedoemd te verdwijnen en al zo geschiedde. In 1935 produceerde de gezamenlijke Westlandse telers 220 miljoen kilo per jaar. Vandaag de dag is dat nog 70.000 kilo.
Op dit moment zijn er nog twee commerciële druivenkwekers en wat hobby-telers. Stichting de Westlandse Druif probeert de oude traditie in leven te houden met meer dan 220 overwegend grijsharige vrijwilligers. Waarom? Omdat het een stukje Westlands erfgoed is. Iets waar eigenlijk iedere Westlander diep in zijn hart nog trots op is. Eigenlijk houdt iedereen nog verschrikkelijk veel van de druiventeelt, die eigenlijk tegen de zin van velen het veld moest ruimen voor grootschalige tuinbouw. En omdat iedere Westlander gruwt van buitenlandse druiven, wetende dat nog steeds niets beter smaakt dan echte kasdruiven.
Te duur
Even een klein rekensommetje. Als de stichting de volledige kostprijs berekent voor een kilo druiven, dan komt deze op € 7,50 tot 9,00 per kilo. Je kunt dan wel uitrekenen wat een kilo in de supermarkt moet kosten. Misschien wel het tienvoudige van een kilo Zuideuropese druiven. Aangezien consumenten echt niet weten hoe lekker kasdruiven zijn valt het niet mee om daarvoor de portemonnaie open te trekken. De tafeldruiven die er nog zijn gaan nu naar een enkele groentespeciaalzaak, restaurants en andere luxe eetgelegenheden.
Gelukkig trekt de druiventuin steeds meer consumenten die rechtstreeks aan huis druiven kopen, zodat geen extra schakels in de keten het product nog duurder maken. Sinds kort gaan er ook druiven via streekselecties naar supermarkt Deen, bij wijze van proef. Daar kun je dus ook een doosje echte Westlandse druiven kopen.
Hoewel de commerciële druiventeelt bijna om zeep is geholpen neemt niet iedereen daar genoegen mee. Nu het themapark eigenlijk een succes is geworden en weer volop druiven produceert is het idee ontstaan om het product van de overgebleven druiventuinen te bundelen om zo weer actief naar afzet te zoeken. Misschien is het mogelijk met de kennis en contacten van nu de teelt zelfs iets uit te breiden.
Verdwenen
Bij ons thuis verdwenen de laatste druivenkassen in 1975. Toen was het gedaan met die lekkere druiven, waarvan ik als kind de laatste ‘tisjes’ verzamelde en druivensap maakte. Jarenlang groeiden er op diezelfde plaats tomaten.
Op de druiventuin worden rond 14 oktober de laatste druiven van dit jaar geoogst. Dus als u nog tijd en zin hebt, rij dan naar Monster en proef zelf.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Beste mensen,ons druivenseizoen is weer voorbij en ik heb net jullie discussies over Westlandse druiven gelezen. Westlandse druiven zijn een heerlijk en prachtig fruit. Mijn man en ik zijn de vierde generatie jansen die tafeldruiven kweekt, zonder stoken, biologisch en met heel veel liefde. Wij zijn nog de enige ondernemers in Nederland die tafeldruiven kweken. Afgelopen jaar was qua klimaat slecht voor de druiventeelt. We konden pas een maand later oogsten dan vorig jaar. Toen Dick Veerman onze Frankenthalers proefde in de Kunsthal,waren we net aan het oogsten. Inderdaad het kon zoeter en dat hebben we ook toegelicht.
Dick, hierbij nodig ik je uit op Druivenkwekerij Nieuw Tuinzight om volgend druivenseizoen eens te komen proeven en die smaakdiepte te ervaren!!
Ingrid, we hebben ze niet laten laten doorgaan in Woerden en staan daar nog steeds achter.
Ik zal je iets verklappen: ik teel ze zelf in de open lucht (een flink eind naar het zuiden). Die smaakdiepte mis ik.
@Ingrid; met je eens Ingrid. zie ook mijn eerdere opmerking over de rosaki druiven (4 oktober 20.28), die waren heerlijk en spotgoedkoop en toch zijn ook die verdwenen. Ik ken de reden daarvan niet maar ik vermoed dat het een kwaliteit aspect is geweest.
Hallo Pieternel
Wat een leuk stukje over de druiventuin in Monster Als Westlandse al een paar keer op bezoek geweest. Iedere keer een feest en lekker dat de druiven zijn. Voor mij de grootste smaaksensatie. Kom je in de assortiments kas dan wordt je getracteerd op wel 30 verschillende smaken. Ben het met Dick Veerman eens in Woerden hebben ze een foutje gemaakt. Vooral de Muscaat druiven geven een bijzondere heerlijke muscaat smaak.
Ingrid
Gisteren op Sparformulebeurs deze Westlandse druiven geproefd. Echt zalig! Ik heb de teler gesproken en deze begon meteen enthousiast te vertellen over dit mooie verhaal van Pieternel.