Het complete online evenement De ordenende levensprocessen achter onze gezondheid is terug te kijken op het YouTube-kanaal van Stichting Demeter.
Darmflora houdt de mens gezond. Bodemflora houdt de plant gezond. De intensieve veehouderij vormt een bedreiging voor de gezondheid van mens, ecosysteem en klimaat. Alles wat leeft is innig met elkaar verbonden, was de rode draad in de zeer diverse verhalen bij het Demeter webinar over de ordenende levensprocessen achter onze gezondheid.
‘Wat is leven?’, is de vraag die Arie Bos, ex-huisarts en ex-docent wetenschapsfilosofie opwerpt. Het is een essentiële vraag bij het jaarlijkse BD/Demeter congres over ‘de ordenende levensprocessen achter onze gezondheid’, dat dit jaar vanwege de pandemie volledig online plaatsvindt. Nu ons dagelijks leven wordt beheerst door Covid-19 en de kippen opgehokt zijn vanwege de vogelgriep, is aandacht voor de holistische, biodynamische visie op gezondheid actueel. Is regionale kringlooplandbouw een manier om nieuwe pandemieën te voorkómen? ‘Ja’, is het kristalheldere antwoord hierop van Thijs Kuiken, patholoog en virusonderzoeker aan het Erasmus MC.
Zonder leven geen ordening
Komt het leven voort uit gewone fysisch-chemische krachten of bestaat er, los daarvan, levenskracht? Er is een groot verschil tussen het levende en het levenloze, vertelt Arie Bos, die daarbij verwijst naar het boek ‘Was ist leben’ van de Oostenrijkse onderzoeker Schrödinger. Als er leven is, is er een ordenende kracht. Gaat het dood dan valt de ordening weer uit elkaar. Eenmalig is er leven ontstaan op aarde, de bacterie, onze last universal common ancestor, ofwel LUCA. Dit organisme heeft het vermogen tot zelfherstel, een vorm van een immuunsysteem. “Luca heeft de hele evolutie overleefd en begeleidt al zijn nakomelingen in ons microbioom”, vertelt Bos. Mensen dragen anderhalve kilo bacteriën met zich mee in hun lichaam. En juist deze micro-organismen zijn enorm belangrijk voor ons immuunsysteem. De samenstelling van de darmflora heeft verband met ziektes als Parkinson, MS, autisme en ADHD.
Arie Bos over de rol van ons microbioom
Plant roept om hulp
Planten creëren hun eigen microbioom in de bodem, vertelt Corné Pieterse, hoogleraar plantmicrobe interacties aan de Universiteit van Utrecht. Van de suikers die planten vormen via fotosynthese, scheiden ze wel twintig procent uit in de bodem via hun wortels, de zogenaamde exudaten. Bij iedere plant is de samenstelling van deze exudaten verschillend en daarmee trekken ze hun eigen bacteriën, schimmels en andere micro-organismen aan. Deze zijn al in de bodem aanwezig – een theelepel aarde bevat een miljard organismen – maar de samenstelling rondom de wortels is bij iedere plant verschillend. Zij helpen de plant bij het opnemen van voedingsstoffen, om gezond te blijven en om beter bestand te zijn tegen stressfactoren zoals droogte. Opvallend is, bleek uit onderzoek waar Pieterse aan meewerkte, dat de exudaten een andere samenstelling kregen nadat een plant was geïnfecteerd met valse meeldauw. “Daarmee roept de plant om hulp. Hij trekt hiermee bepaalde micro-organismen aan, die hem helpen zich te beschermen tegen de ziekte.”
Er werd druk gebruikt gemaakt van de chatfunctie, zoals hier tijdens de presentatie van hoogleraar plantmicrobe interacties Corné Pieterse.
Veredeling zou op bodemleven moeten letten
“Dit sluit helemaal aan bij de visie van de biodynamische landbouw”, reageert Edith Lammerts van Bueren, emeritus hoogleraar biologische plantenveredeling aan de Wageningse Universiteit. “Die visie ziet bemesting niet als voeding voor de plant, maar als voeding voor de bodem, voor het bodemleven.” Binnen de veredeling is er echter nauwelijks aandacht voor rassen die het vermogen hebben om goed samen te werken met het bodemleven. Bij veredeling worden rassen met de hoogste opbrengst onder gangbare omstandigheden uitgeselecteerd, maar daarmee vallen rassen af die binnen de biologische landbouw, waar het bodemleven veel sterker is ontwikkeld, heel interessant kunnen zijn. Een simpele oplossing is om rassen vaker uit te selecteren onder biologische omstandigheden.
Is regionale kringlooplandbouw een manier om nieuwe pandemieën te voorkómen? Zonder mitsen en maren beantwoordt virusexpert Thijs Kuiken deze vraag met ‘ja’. De wereldwijde veestapel groeide de afgelopen zestig jaar explosief. Het aantal kippen is vervijfvoudigd. Dit gaat samen met intensivering en een toename van het aantal megastallen. De ketenstructuren, bijvoorbeeld vanaf de opfok van leghennen tot aan de eierpakstations, worden langer en internationaler wat het risico op verspreiding van ziektes vergroot. En hoe dichter dieren op elkaar staan, hoe sneller ziektes zich verspreiden. Het reproductiegetal R, dat we door de corona allemaal kennen, wordt twee keer zo hoog als er twee keer zoveel dieren op hetzelfde oppervlak leven. Q-koorts, SARS, vogelgriep, ze zijn allemaal ontstaan bij gehouden dieren waarvan het aantal sterk is gegroeid of in heel intensieve veehouderijsystemen. Wilde trekvogels zijn dus besmet met de hoog-pathogene ziektes die in de pluimveehouderij zijn ontstaan, niet andersom, al kunnen ze die ziektes nu wel verspreiden. De enige echte oplossing is het terugbrengen van de veestapel. We moeten minder dierlijke producten gaan eten. “Daarmee creëer je een win-win-win-oplossing. Dit vermindert niet alleen het risico op ziekten die van dier naar mens overgaan, ook pak je hiermee het uitsterven van wilde dieren en het klimaatprobleem aan.”
Patholoog en virusdeskundige Thijs Kuiken vertelde over de noodzaak van een kleinschaliger dierhouderij om pandemieën te voorkomen.
Ordenende kracht het sterkst bij BD
Wat is voedingskwaliteit? De vraag van Paul Doesburg, werkzaam bij de Verein für Krebsforschung in Arlesheim (Zw), is direct verbonden met de vraag ‘wat is leven’ van Arie Bos. Is een gezond product een product dat veel gezonde stoffen en weinig ongezonde stoffen bevat? Of is een product voor een mens gezond als het bijdraagt aan je zelfherstellend vermogen? Een simpel proefje – niet wetenschappelijk – was voor Doesburg veelzeggend: hij had gangbare en biodynamische komkommers in plakken gesneden, weer in de oorspronkelijke vorm in cellofaan verpakt en in de koeling gezet. Na zestien dagen was de gangbare komkommer bruin en drabberig. De BD-komkommer was nog groen en alle plakken waren weer aan elkaar gegroeid. Doesburg: “Tot mijn verbazing kreeg ik hier ook negatieve reacties op. Voor mij was het zo’n duidelijk voorbeeld van kwaliteit dat de BD-komkommer zelfherstellend vermogen toont. Maar sommigen zeiden: wat maakt dat nu uit? Het gaat erom hoeveel voedingsstoffen er in week 1 in de komkommer zitten, dus wanneer je hem eet.” Doesburg realiseerde zich dat er een nieuwe definitie van gezondheid nodig was, waarin het vermogen tot zelfherstel tot uiting komt. Als voorbeeld noemt hij het PARSIFAL onderzoek dat onder 14.000 kinderen is uitgevoerd in vijf landen. Kinderen op vrijescholen, die vaak een antroposofische leefstijl hebben en veel biologische producten eten, hadden rond de 20 procent minder atopische klachten, zoals allergie en eczeem.
Doesburg heeft zich gespecialiseerd in koperkristallisatie-onderzoek. Hierbij wordt sap van het product dat je wilt onderzoeken gemengd met koperchloride en ingedampt, waardoor een kristalstructuur ontstaat die iets van de productkwaliteit uitdrukt. Uit vele proeven blijkt dat BD-producten – in vergelijking met biologische en gangbare producten – de meest uitgesproken vormen laten ontstaan en die bij veroudering het best vasthouden. De ordenende kracht, die alleen in levende wezens bestaat, is dus het sterkst aanwezig in BD-producten.
Rauwe melk
Onderzoeker Ton Baars is ‘getrouwd met melk’, zoals hij het zelf zegt. Al tientallen jaren doet hij onderzoek naar melk. Uit tal van onderzoeken blijkt dat het drinken van rauwe melk beschermt tegen astma, allergie en hooikoorts. Het pasteuriseren is ooit ingevoerd om verspreiding van tbc te voorkomen. Destijds was het bedoeld als tijdelijke maatregel, maar het is nooit meer teruggedraaid. Er is vooral aandacht voor de risico’s van ziekmakende bacteriën, terwijl de heilzame werking van rauwe melk met goede bacteriën wordt onderschat. In Duitsland is een manier ontwikkeld om de (bacteriële) kwaliteit van rauwe melk voortdurend te monitoren, zodat het veilig gedronken kan worden. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van koeien uit extensieve systemen die voornamelijk gras eten het hoogst is.
79 deelnemers volgden het Webinar waarvan ruim 100 alle sessies hebben gevolgd tot in de namiddag.
Preparaten brengen balans
In de biodynamische landbouw worden preparaten gebruikt op aanwijzing van Rudolf Steiner (grondlegger van antroposofie en BD-landbouw). “Voor mij vormen de preparaten de homeopathie binnen de landbouw”, vertelt Ruud Hendriks, bodemkunde-docent op Warmonderhof, in gesprek met tuinder Isabel Duinisveld. “De essentie ervan is dat je levensprocessen wilt ondersteunen, vitaliteit, weerbaarheid.” Uit onderzoek blijkt dat je de werking van de preparaten niet moet zoeken in een hogere opbrengt. Groeit een gewas te snel, dan zal preparaatgebruik de groei afremmen. Groeit het traag, dan geven de preparaten juist een stimulans. Zo krijgt het product een betere kwaliteit. Dit werd ook opgemerkt door gangbare wijnboeren in Frankrijk die hun biodynamische collega’s steeds vaker prijzen zagen winnen. Ook zij gingen het kiezelpreparaat, gemaakt van gemalen bergkristal, gebruiken. Ook zij zagen dat de groei van hun gewas evenwichtiger werd.
Isabel Duinisveld en Ruud Hendriks vertelden voor en met studenten vanuit het klaslokaal van Aeres Warmonderhof over de rol van het kiezelpreparaat.
Zonder leven geen ordening
Komt het leven voort uit gewone fysisch-chemische krachten of bestaat er, los daarvan, levenskracht? Er is een groot verschil tussen het levende en het levenloze, vertelt Arie Bos, die daarbij verwijst naar het boek ‘Was ist leben’ van de Oostenrijkse onderzoeker Schrödinger. Als er leven is, is er een ordenende kracht. Gaat het dood dan valt de ordening weer uit elkaar. Eenmalig is er leven ontstaan op aarde, de bacterie, onze last universal common ancestor, ofwel LUCA. Dit organisme heeft het vermogen tot zelfherstel, een vorm van een immuunsysteem. “Luca heeft de hele evolutie overleefd en begeleidt al zijn nakomelingen in ons microbioom”, vertelt Bos. Mensen dragen anderhalve kilo bacteriën met zich mee in hun lichaam. En juist deze micro-organismen zijn enorm belangrijk voor ons immuunsysteem. De samenstelling van de darmflora heeft verband met ziektes als Parkinson, MS, autisme en ADHD.
Plant roept om hulp
Planten creëren hun eigen microbioom in de bodem, vertelt Corné Pieterse, hoogleraar plantmicrobe interacties aan de Universiteit van Utrecht. Van de suikers die planten vormen via fotosynthese, scheiden ze wel twintig procent uit in de bodem via hun wortels, de zogenaamde exudaten. Bij iedere plant is de samenstelling van deze exudaten verschillend en daarmee trekken ze hun eigen bacteriën, schimmels en andere micro-organismen aan. Deze zijn al in de bodem aanwezig – een theelepel aarde bevat een miljard organismen – maar de samenstelling rondom de wortels is bij iedere plant verschillend. Zij helpen de plant bij het opnemen van voedingsstoffen, om gezond te blijven en om beter bestand te zijn tegen stressfactoren zoals droogte. Opvallend is, bleek uit onderzoek waar Pieterse aan meewerkte, dat de exudaten een andere samenstelling kregen nadat een plant was geïnfecteerd met valse meeldauw. “Daarmee roept de plant om hulp. Hij trekt hiermee bepaalde micro-organismen aan, die hem helpen zich te beschermen tegen de ziekte.”
Veredeling zou op bodemleven moeten letten
“Dit sluit helemaal aan bij de visie van de biodynamische landbouw”, reageert Edith Lammerts van Bueren, emeritus hoogleraar biologische plantenveredeling aan de Wageningse Universiteit. “Die visie ziet bemesting niet als voeding voor de plant, maar als voeding voor de bodem, voor het bodemleven.” Binnen de veredeling is er echter nauwelijks aandacht voor rassen die het vermogen hebben om goed samen te werken met het bodemleven. Bij veredeling worden rassen met de hoogste opbrengst onder gangbare omstandigheden uitgeselecteerd, maar daarmee vallen rassen af die binnen de biologische landbouw, waar het bodemleven veel sterker is ontwikkeld, heel interessant kunnen zijn. Een simpele oplossing is om rassen vaker uit te selecteren onder biologische omstandigheden.
‘Minder vee is een win-win-win-oplossing. Dit vermindert niet alleen het risico op ziekten die van dier naar mens overgaan, ook pak je hiermee het uitsterven van wilde dieren en het klimaatprobleem aan’Minder vee is win-win-win
Is regionale kringlooplandbouw een manier om nieuwe pandemieën te voorkómen? Zonder mitsen en maren beantwoordt virusexpert Thijs Kuiken deze vraag met ‘ja’. De wereldwijde veestapel groeide de afgelopen zestig jaar explosief. Het aantal kippen is vervijfvoudigd. Dit gaat samen met intensivering en een toename van het aantal megastallen. De ketenstructuren, bijvoorbeeld vanaf de opfok van leghennen tot aan de eierpakstations, worden langer en internationaler wat het risico op verspreiding van ziektes vergroot. En hoe dichter dieren op elkaar staan, hoe sneller ziektes zich verspreiden. Het reproductiegetal R, dat we door de corona allemaal kennen, wordt twee keer zo hoog als er twee keer zoveel dieren op hetzelfde oppervlak leven. Q-koorts, SARS, vogelgriep, ze zijn allemaal ontstaan bij gehouden dieren waarvan het aantal sterk is gegroeid of in heel intensieve veehouderijsystemen. Wilde trekvogels zijn dus besmet met de hoog-pathogene ziektes die in de pluimveehouderij zijn ontstaan, niet andersom, al kunnen ze die ziektes nu wel verspreiden. De enige echte oplossing is het terugbrengen van de veestapel. We moeten minder dierlijke producten gaan eten. “Daarmee creëer je een win-win-win-oplossing. Dit vermindert niet alleen het risico op ziekten die van dier naar mens overgaan, ook pak je hiermee het uitsterven van wilde dieren en het klimaatprobleem aan.”
Ordenende kracht het sterkst bij BD
Wat is voedingskwaliteit? De vraag van Paul Doesburg, werkzaam bij de Verein für Krebsforschung in Arlesheim (Zw), is direct verbonden met de vraag ‘wat is leven’ van Arie Bos. Is een gezond product een product dat veel gezonde stoffen en weinig ongezonde stoffen bevat? Of is een product voor een mens gezond als het bijdraagt aan je zelfherstellend vermogen? Een simpel proefje – niet wetenschappelijk – was voor Doesburg veelzeggend: hij had gangbare en biodynamische komkommers in plakken gesneden, weer in de oorspronkelijke vorm in cellofaan verpakt en in de koeling gezet. Na zestien dagen was de gangbare komkommer bruin en drabberig. De BD-komkommer was nog groen en alle plakken waren weer aan elkaar gegroeid. Doesburg: “Tot mijn verbazing kreeg ik hier ook negatieve reacties op. Voor mij was het zo’n duidelijk voorbeeld van kwaliteit dat de BD-komkommer zelfherstellend vermogen toont. Maar sommigen zeiden: wat maakt dat nu uit? Het gaat erom hoeveel voedingsstoffen er in week 1 in de komkommer zitten, dus wanneer je hem eet.” Doesburg realiseerde zich dat er een nieuwe definitie van gezondheid nodig was, waarin het vermogen tot zelfherstel tot uiting komt. Als voorbeeld noemt hij het PARSIFAL onderzoek dat onder 14.000 kinderen is uitgevoerd in vijf landen. Kinderen op vrijescholen, die vaak een antroposofische leefstijl hebben en veel biologische producten eten, hadden rond de 20 procent minder atopische klachten, zoals allergie en eczeem.
De ordenende kracht, die alleen in levende wezens bestaat, is dus het sterkst aanwezig in BD-producten
Doesburg heeft zich gespecialiseerd in koperkristallisatie-onderzoek. Hierbij wordt sap van het product dat je wilt onderzoeken gemengd met koperchloride en ingedampt, waardoor een kristalstructuur ontstaat die iets van de productkwaliteit uitdrukt. Uit vele proeven blijkt dat BD-producten – in vergelijking met biologische en gangbare producten – de meest uitgesproken vormen laten ontstaan en die bij veroudering het best vasthouden. De ordenende kracht, die alleen in levende wezens bestaat, is dus het sterkst aanwezig in BD-producten.
Rauwe melk
Onderzoeker Ton Baars is ‘getrouwd met melk’, zoals hij het zelf zegt. Al tientallen jaren doet hij onderzoek naar melk. Uit tal van onderzoeken blijkt dat het drinken van rauwe melk beschermt tegen astma, allergie en hooikoorts. Het pasteuriseren is ooit ingevoerd om verspreiding van tbc te voorkomen. Destijds was het bedoeld als tijdelijke maatregel, maar het is nooit meer teruggedraaid. Er is vooral aandacht voor de risico’s van ziekmakende bacteriën, terwijl de heilzame werking van rauwe melk met goede bacteriën wordt onderschat. In Duitsland is een manier ontwikkeld om de (bacteriële) kwaliteit van rauwe melk voortdurend te monitoren, zodat het veilig gedronken kan worden. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van koeien uit extensieve systemen die voornamelijk gras eten het hoogst is.
Preparaten brengen balans
In de biodynamische landbouw worden preparaten gebruikt op aanwijzing van Rudolf Steiner (grondlegger van antroposofie en BD-landbouw). “Voor mij vormen de preparaten de homeopathie binnen de landbouw”, vertelt Ruud Hendriks, bodemkunde-docent op Warmonderhof, in gesprek met tuinder Isabel Duinisveld. “De essentie ervan is dat je levensprocessen wilt ondersteunen, vitaliteit, weerbaarheid.” Uit onderzoek blijkt dat je de werking van de preparaten niet moet zoeken in een hogere opbrengt. Groeit een gewas te snel, dan zal preparaatgebruik de groei afremmen. Groeit het traag, dan geven de preparaten juist een stimulans. Zo krijgt het product een betere kwaliteit. Dit werd ook opgemerkt door gangbare wijnboeren in Frankrijk die hun biodynamische collega’s steeds vaker prijzen zagen winnen. Ook zij gingen het kiezelpreparaat, gemaakt van gemalen bergkristal, gebruiken. Ook zij zagen dat de groei van hun gewas evenwichtiger werd.
Fotocredits: Stichting Demeter
Dit artikel afdrukken
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#43 Hendrik, Ik waag het toch maar het verhaal van Patzek te nuanceren. Dat gaat niet over stikstof ( want de biologische stikstofbinding variëert desgewenst van 5 tot 500 kg/ha), maar over de overige nutriënten. Een vegetatie met al het leven wat er omheen hangt heeft een invloed op de verwering van mineralen, alleen al door verhogen van de koolzuurspanning in de bodematmosfeer. Ook wanneer via afgestorven resten evenveel nutriënten aan de bodem worden toegevoegd als er door de vegetatie aan worden onttrokken. Bij een neerslagoverschot verdwijnen de vrijgekomen nutriënten dan naar het grondwater. Door hout te oogsten beperk je die uitspoeling. Die schrale heides waren echt niet alleen het gevolg van de accumulatie van nutriënten op de es. Daar was al een langdurige verschraling aan vooraf gegaan onder de natuurlijke vegetatie. Waar er een minerale reserve is, kan daar op worden ingeteerd en daar is niets op tegen, want dat gebeurt so wie so bij een neerslagoverschot. Bijna honderd jaar geleden is BD-bedrijf Mariënhöhe gestart in een schraal ogend en zandig morene landschap met grote stuifgevoelige akkers en dennenbossen ten oosten van Berlijn. Al die tijd heel principieel en voor zover ik weet zonder aanvoer van mest, voer of strooisel. Het is een mooi gemengd bedrijf geworden met veel hagen en Robinia's; een eldorado voor (boeren)natuurliefhebbers ook. Geen topproducties, maar genoeg om economisch te overleven. Kennelijk zitten er genoeg verweerbare mineralen in die zandgrond en het moet gezegd worden: het neerslagoverschot daar is geringer dan in Drenthe. Op veel andere gronden kan zoiets ook. Ooit houdt het economisch op en vanaf dan/dat productieniveau heeft Patzek gelijk. Voor het zo ver is, wordt ook op menig biologisch bedrijf kalk, patentkali ed. gestrooid en in de nabije toekomst vast ook struviet ed. En ja, dat is m.i. beter dan leunen op gangbare bedrijven .
#41 Waarom blijft het nu toch zo stil, is dat omdat je ook wel weet dat die club van jou er totaal naast zit?
Hierna een samenvatting van Tad Patzek hoe ecosystemen functioneren:
Look at Nature. A living biosystem is open to fluxes of matter and energy, and is able to keep its
organisms at constant composition and their physical states intact in a changing environment
(Ulanowicz and Hannon, 1987; Schneider and Kay, 1994; Kondepudi and Prigogine, 1998;
Tilman et al., 2001; Ho and Ulanowicz, 2005; Reich et al., 2006). A sustainable biosystem
takes in high-grade free energy as sunlight, reduces its entropy by recycling almost all matter
(one organism’s waste and dead organic matter are another organism’s food), and excretes
low-grade energy as infrared radiation to space. It also exchanges chemical materials with
the Earth’s interior (Smil, 1985).
Understand Natural Systems. In order to estimate how much mass and energy we can extract
from a natural system for any biotechnology, we need to quantify this system’s annual net
productivity. The dynamic reciprocal controls put most natural systems in steady oscillations
and their net productivity is very close to zero. Examples are tropical forests, coral reefs,
temperate climate forests, prairies, savannahs, etc. see Figure 1.
How Much Can We Extract, and At What Cost? We need to clearly establish that all major ecosystems are in steady oscillations (with very slow drifts), and that no advantage can
be obtained from phase differences among their different parts. If so, then at the human
time scale the rate of mass/energy extraction from all ecosystems is equal to the rate of their
subsidy with external energy and chemicals. This finding will have the major impact on the
investigations of all bio-based or ecosystem-mimicking supply energy schemes.
Waarom onderkennen we dit niet?
Wel:
Our Society
“In order for us to maintain our way of living, we must, in a broad sense, tell lies to each other, and especially to ourselves. It is not necessary that the lies be particularly believable. The lies act as barriers to truth. These barriers to truth are necessary because without them many deplorable acts would become impossibilities. Truth must be at all costs avoided. When we do allow self-evident truths to percolate past our defenses and into our consciousness, they are treated like so many hand grenades rolling across the dance floor of an improbably macabre dance party. We try to stay out of harm's way, afraid that they will go off, shatter our delusions, and leave us exposed to what we have done to ourselves and to the world, expose us as the hollow people we have become. And so we avoid these truths, these self-evident truths, and continue the dance of world destruction.”
Derrick Jensen, A Language Older Than Words, Context Books, New York, 2000, Silencing, page 2.
Je mag net zoveel met stront smijten als je wilt. Hoeveel onjuiste stellingen in deze diss moet ik ophoesten?
Hier heb je er een, eentje die tamelijk populair is de laatste tijd, maar daarom niet minder onwaar: "In het verleden waren de meeste bedrijven gemengde bedrijven, waar men zelf voor de mest
op het land zorgde. Er was sprake van kringlopen op het bedrijf zelf." (blz 9, aldus de heer Smit) Helemaal geen kringlopen, bij ons in Drenthe centripetal concentration, het jatten van nutriënten noem ik het, plaggen van de heide, stroomdal, kerkhof zelfs, naar de essen, met uiteindelijk een totaal uitgepierd landbouw systeem als gevolg, de paarse heide als uitdrukking daarvan.
Landbouw in Drenthe net op tijd gered door KUNSTMEST! Lees Prakke, Deining in Drenthe, er maar op na.
Hendrik, ik discussieer graag vanuit een opener houding. Met deze laatste reactie op je schrijfsels wens ik je succes met het verder afgeven op alles wat biologisch is. Ik heb een heldere mening over de dingen, dat meen ik bij jou ook te herkennen. Ik bediscussieer die ook graag om mezelf te scherpen en bij te stellen en samen verder te komen. Echter met iemand die vanuit een volledig vaststaande conclusie toch alles beter weet dan wie dan ook is dat zinloos. Dat wordt debatteren vanuit vaststaande stellingen. Leuk als sport.
Ik begrijp niet goed waar die enorme drive vandaan komt om alles en iedereen in de biologische sector in diskrediet te brengen. Een club Wageningers buigt zich over een rapport, waar 8 jaren studie in zit, accordeert die inhoud maar, Hendrik J. Kaput weet het weer beter...... Tsja. Gegroet. Ik ga mij weer positief gestemd buigen over de kwaliteit van voeding en hoe we daar als bio(dynamische) sector aan mee kunnen ontwikkelen.
#38 Een proefschrift de WUR onwaardig!