De belangrijkste politicoloog die Nederland sinds de jaren '80 van de vorige eeuw heeft voorgebracht, overleed op 75-jarige leeftijd in zijn woonplaats Atlanta in de Verenigde Staten aan de gevolgen van maagkanker. Frans de Waal was primatoloog en gedragsbioloog, maar zijn werk mag rustig als politicologie van de bovenste plank worden beschouwd.
Het overlijden van Frans de Waal markeert het einde van een tijdperk in de primatologie en de studie naar dierlijk gedrag. Zijn werk, doordrongen van de overtuiging dat dieren complexe emotionele levens hebben, heeft de manier waarop we naar onze naaste verwanten in het dierenrijk kijken fundamenteel veranderd. De Waal was een pionier in het benadrukken van de politieke dynamiek, empathie, en begrip van rechtvaardigheid bij apen, wat de wetenschappelijke gemeenschap en het grote publiek hielp inzien dat mens en dier niet zo verschillend zijn als we ooit dachten.
Zijn observaties - "Ik schat dat ik in mijn leven minstens 10.000 uur naar chimpanseegedrag heb gekeken” (NRC) - en experimenten, zoals de beroemde confrontatie tussen twee chimpanseemannen die uiteindelijk in vrede resulteerde door wederzijds vlooien, en de 'ongelijke beloning'-experimenten met kapucijnapen, illustreerden niet alleen dat dieren in staat zijn tot complexe sociale interacties en moreel gedrag, maar benadrukten ook hun capaciteit voor gevoelens zoals onrechtvaardigheid. De Waals vermogen om deze inzichten op een toegankelijke wijze te delen, zowel in zijn schrijven als in openbare lezingen, heeft ongetwijfeld bijgedragen aan een verschuiving in de publieke perceptie en het wetenschappelijk begrip van dierlijke intelligentie en emotie.
Frans de Waal's werk overstijgt het academische; het nodigt ons uit om na te denken over de morele implicaties van onze relatie met en behandeling van andere dieren. Zijn overgang naar vegetarisme later in het leven weerspiegelt een diepgaand begrip en compassie voor het gevoelsleven van dieren, een standpunt dat hij hoopte te verspreiden door zijn onderzoek en publieke engagement.
De focus van De Waal op genderdiversiteit binnen het dierenrijk in zijn latere werk benadrukt verder zijn voortdurende bijdrage aan het verbreden van onze kennis en het uitdagen van onze vooronderstellingen. Zijn observaties over dieren die zich niet conformeren aan standaard gendernormen, zoals Donna de chimpansee waarover hij vertelt in de Volkskrant, en zijn constatering dat dergelijke individuen geaccepteerd worden binnen hun groepen, bieden waardevolle inzichten voor de menselijke samenleving. Het illustreert de natuurlijke diversiteit van gedrag en voorkeuren binnen soorten, inclusief de onze.
Frans de Waal laat een onuitwisbare erfenis na in de wetenschappelijke gemeenschap en daarbuiten, als een onderzoeker wiens werk ons leerde over de rijke emotionele en sociale levens van dieren, en als een mentor die toekomstige generaties inspireerde om de complexiteit van het bestaan met nieuwsgierigheid en empathie te verkennen. Zijn vlooiende apenmannen zijn een voorbeeld voor hoe Vladimir Poetin, Xi Jinping, Donald Trump en Joe Biden met elkaar om zouden kunnen gaan. Een rijtje waarin gek genoeg geen enkele EU-leider in voorkomt.
In 2017 was Frans de Waal te gast in het VPRO-programma Zomergasten, waar hij onder meer over Trump sprak.
Zijn observaties - "Ik schat dat ik in mijn leven minstens 10.000 uur naar chimpanseegedrag heb gekeken” (NRC) - en experimenten, zoals de beroemde confrontatie tussen twee chimpanseemannen die uiteindelijk in vrede resulteerde door wederzijds vlooien, en de 'ongelijke beloning'-experimenten met kapucijnapen, illustreerden niet alleen dat dieren in staat zijn tot complexe sociale interacties en moreel gedrag, maar benadrukten ook hun capaciteit voor gevoelens zoals onrechtvaardigheid. De Waals vermogen om deze inzichten op een toegankelijke wijze te delen, zowel in zijn schrijven als in openbare lezingen, heeft ongetwijfeld bijgedragen aan een verschuiving in de publieke perceptie en het wetenschappelijk begrip van dierlijke intelligentie en emotie.
Frans de Waal's werk overstijgt het academische; het nodigt ons uit om na te denken over de morele implicaties van onze relatie met en behandeling van andere dieren. Zijn overgang naar vegetarisme later in het leven weerspiegelt een diepgaand begrip en compassie voor het gevoelsleven van dieren, een standpunt dat hij hoopte te verspreiden door zijn onderzoek en publieke engagement.
De focus van De Waal op genderdiversiteit binnen het dierenrijk in zijn latere werk benadrukt verder zijn voortdurende bijdrage aan het verbreden van onze kennis en het uitdagen van onze vooronderstellingen. Zijn observaties over dieren die zich niet conformeren aan standaard gendernormen, zoals Donna de chimpansee waarover hij vertelt in de Volkskrant, en zijn constatering dat dergelijke individuen geaccepteerd worden binnen hun groepen, bieden waardevolle inzichten voor de menselijke samenleving. Het illustreert de natuurlijke diversiteit van gedrag en voorkeuren binnen soorten, inclusief de onze.
Frans de Waal laat een onuitwisbare erfenis na in de wetenschappelijke gemeenschap en daarbuiten, als een onderzoeker wiens werk ons leerde over de rijke emotionele en sociale levens van dieren, en als een mentor die toekomstige generaties inspireerde om de complexiteit van het bestaan met nieuwsgierigheid en empathie te verkennen. Zijn vlooiende apenmannen zijn een voorbeeld voor hoe Vladimir Poetin, Xi Jinping, Donald Trump en Joe Biden met elkaar om zouden kunnen gaan. Een rijtje waarin gek genoeg geen enkele EU-leider in voorkomt.
In 2017 was Frans de Waal te gast in het VPRO-programma Zomergasten, waar hij onder meer over Trump sprak.
