Europa doet veel te weinig om zich voor te bereiden op de risico's die klimaatverandering met zich meebrengt. Alle aandacht gaat uit naar CO2-reductie, terwijl er op veel meer terreinen klimaatadaptatieve actie nodig is, blijkt uit de vandaag gepubliceerde risicoanalyse van het Europees Milieuagentschap.
"Dit is een wake-up call voor de financiële en verzekeringsindustrie", zegt Leena Ylä-Mononen, directeur van het Europees Milieu Agentschap (European Environment Agency, EEA) in de Financial Times. Europa is namelijk het snelst opwarmende continent ter wereld. Als de wereld afstevent op een temperatuurstijging van 1,5 graad Celsius, moeten we in Europa uitgaan van een stijging van 3 graden Celsius. De urgentie van klimaatbedreigingen - extreme hitte, droogte, natuurbranden en overstromingen - "groeit sneller van onze maatschappelijke paraatheid" en bedreigt de voedselzekerheid en financiële stabiliteit van de EU.

Dat blijkt uit de vandaag gepubliceerde risico-analyse van het EEA. Het is de eerste klimaatrisicoanalyse ooit, uitgevoerd in opdracht van de Europese Commissie. De onderzoekers van het EEA onderzochten de gevolgen van 36 risico's voor de Europese volksgezondheid, voedselvoorziening, infrastructuur, ecosystemen en financiën. Denk aan risico's als langdurige droogte, hittestress, afname van toerisme, verstoring van de energievoorziening of de opmars van muggen die tropische ziekten kunnen overbrengen.

Vage doelen
Tot nu toe zijn de financiële risico's van de klimaatverandering relatief onderbelicht gebleven, zegt ook klimaatonderzoeker Simona Pedde (WUR), een van de hoofdauteurs van de studie, op de NOS. "Toeleveringsketens die stil komen te liggen, oplopende verzekeringskosten, hypotheekportefeuilles die door klimaatrisico's minder waard zijn, hoge kosten door klimaatrechtszaken". Zonder urgente en beslissende actie, waarschuwt het EEA, riskeren we potentieel catastrofale gevolgen zoals economische verliezen die meer dan €1 biljoen per jaar kunnen bedragen en honderdduizenden doden door hittegolven.

Met de risicoanalyse richt het EEA zich met name op de Europese beleidsmakers. Want hoewel de Europese Commissie al begin 2021 een 'Adaptation strategy' heeft aangenomen, kenmerkt die zich door vage doelen en vrijwillige inzet van lidstaten, schrijft de NRC. Europa moet veel concreter aan de slag met het verbeteren van de infrastructuur, het versterken van natuurlijke ecosystemen en het implementeren van hitte-actieplannen in steden. Met de Europese verkiezingen in aantocht en de verwachte opmars van populistisch rechts daarin, zal het klimaatbeleid meer onder druk komen te staan.

'Niet links'
Reden voor medeauteur Robbert Biesbroek (WUR) te onderstrepen dat de risico's politieke kleur overstijgen. "Klimaatverandering is geen linkse hobby," zegt hij op de NOS. "Het raakt onze economie, veiligheid, grenzen en internationale samenwerking. Het raakt aan alles waar we als lidstaten van profiteren. Daar is niks links aan."

Het bijzondere van het rapport is dat als rechts beschouwde critici van de klimaatbeweging al veel langer wijzen op het belang van adaptatie. Alleen reductie van koolstofuitstoot houdt de toestand van het klimaat niet meer in het evenwicht van de afgelopen honderden jaren. We zullen ook onze infrastructuren moeten aanpassen.