The Financial Times meldt dat de prijsstijging die PepsiCo zijn afnemers, vooral supermarkten, in rekening brengt 13% bedroeg in 2023. De omzet in producten als Doritos, Cheetos, Lays, Quaker Oats, Gatorade, Tropicana en natuurlijk Pepsi Cola daalde, maar de winst schoot omhoog. Het nieuws is reden voor het goed in business ingewijde blad om te zeggen dat er nog het nodige spektakel op komst is. Supermarkten en de grote A-merken onderhandelen op het scherpst van de snede.
Foodlog schreef al eerder over het besluit van de Franse supermarktformule Carrefour om PepsiCo-producten uit de schappen te halen vanwege "onacceptabele prijsverhogingen". De retailer ziet zijn marge krimpen tot 1 à 2%, terwijl zijn leverancier 'graait'.

Volumedaling
In Noord-Amerika, een cruciale markt voor PepsiCo, daalde de omzet met 0,5% op jaarbasis tot $27,8 miljard in het vierde kwartaal. Analisten hadden meer verwacht. PepsiCo zelf schrijft de daling toe aan een terugroepactie vanwege met salmonella besmette granola bij een product van het merk Quaker en teruglopende volumes in de Amerikaanse markt vanwege inflatie.

De 13% prijsverhoging van PepsiCo in 2023 was lager dan de 16% in 2022, maar aanzienlijk hoger dan de 4% verhoging in 2019. Aanhoudende prijsverhogingen blijven niet ongestraft en leiden tot een afname in het volume van verkochte dranken en snacks, respectievelijk met 1% en 2%.

Deze trend van prijsverhogingen is niet uniek voor PepsiCo; ook andere consumentengoederenbedrijven hebben de prijzen verhoogd en zien hun volume krimpen.

Krachtmeting met supermarkten
Supermarkten doen hun best de prijzen voor kun klanten weer betaalbaar te maken. Zij hebben traditioneel smalle marges en dus grote volumes nodig. Daarom was Carrefour's besluit om geen PepsiCo-producten meer te voeren een duidelijk signaal van de toenemende spanning tussen merkfabrikanten en supermarkten. Ook andere merkbedrijven zoals Mondelez, de maker van onder meer Cadbury-chocolade, hebben hun aandeelhouders alvast gewaarschuwd: hun prijsverhogingen in 2024 zullen de omzetgroei remmen omdat het verkochte volume achteruit kachelt.

Hoewel de inflatie afneemt (in de VS 3,4% in december, ver onder de Amerikaanse piek van 9,1% in juni 2022), verwacht PepsiCo dat volume en prijs weer met elkaar in balans komen. Aandeelhouders zijn daar niet zo zeker van.

Aandelenkoers zakt in
PepsiCo maakte een winst van $1,3 miljard (94 cent per aandeel) in het vierde kwartaal. Dat is een aanzienlijke stijging ten opzichte van de $518 miljoen (37 cent per aandeel) een jaar eerder toen het bedrijf zijn duurdere inkoop van grondstoffen niet kon doorbelasten aan zijn afnemers. Nu wel, maar zij protesteren en gaan dus op de rem van de winstmachine staan. Daarom daalden de aandelen van PepsiCo afgelopen vrijdag met 2,9% tijdens de middaghandel, aldus de Financial Times.

Nederlandse parallellen
De strijd van PepsiCo met zijn afnemers vindt parallellen in Nederland. Het meest zichtbaar zijn de geschillen waarmee supermarktketen Jumbo in het nieuws kwam. Het bedrijf voerde vorige maand al harde onderhandelingen met Haribo. Wie boodschappen doet bij Jumbo moet niet gek opkijken als er deze dagen opeens geen chocola van Milka, koekjes van Oreo en groenten van Bonduelle meer te vinden zijn. De supermarktketen is in gesprek met leveranciers 'over de laagste prijs'. "Het kan zo zijn dat er een leeg schap is, omdat we nog in gesprek zijn met leveranciers", zegt een woordvoerder van de supermarktketen na berichtgeving door vakblad Distrifood. Vorig jaar waren Mars-repen en producten van Nestlé zoals Whiskas-dierenvoeding en Maggi-blokjes bij de keten al moeilijker te krijgen door strubbelingen in de prijsonderhandelingen. Het conflict werd toen pas na maanden opgelost.

"Er zijn altijd alternatieve producten beschikbaar voor de klant", zegt Jumbo, waarbij de supermarktketen expliciet wijst op 'goedkopere' alternatieven, veelal huismerken. Door de strubbelingen en toch al hoog blijvende prijzen zullen supers nog sneller inzetten op huismerken die ze zelf laten maken. Ze zijn goedkoper omdat er geen reclame voor hoeft te worden gemaakt. De inflatieperiode heeft het huismerk extra populair gemaakt. Daardoor hebben supermarkten met veel belangstelling mee kunnen kijken in de keukens van hun huismerkleveranciers, zodat ze precies weten waar die hun gestegen kosten eigenlijk overdrijven om vooral hun aandeelhouders van dienst te zijn.

A-merken boeten aan belang in als ze hun prijzen te hoog willen houden naar de zin van hun afnemers. Hun strijd om het bestaan gaan we het komende jaar zien in nog aanzienlijk meer krachtmetingen met supermarkten.


Stok om de hond te slaan

De Franse supermarktketen E. Leclerc - die nog onderhandelt met PepsiCo - heeft een juridisch conflict met de Franse overheid omtrent de vraag of het bedrijf te ver is gegaan in het opleggen van boeteclausules aan zijn leveranciers.

Het geschil is zo serieus dat het dient voor het Conseil Constitutionnel, het Franse constitutionele hof, na een bevel van de overheid aan E. Leclerc om de contractuele clausules met betrekking tot logistieke boetes in hun leverancierscontracten te herzien. De boetes worden opgelegd wanneer de leveringsafspraken, zoals overeengekomen in de contracten tussen supermarkten en hun leveranciers, niet worden nagekomen.

De Franse regering, geadviseerd door de Direction générale de la répression des fraudes (de Franse NVWA), meent dat supermarktorganisaties de boetes gebruiken om hun financiële positie ten koste van de leveranciers te verbeteren. De clausules zouden een stok zijn om de hond te slaan.

Daarom werd E. Leclerc, samen met drie andere niet nader genoemde concurrenten, gedwongen om zijn contracten aan te passen aan de regelgeving, op straffe van boetes die in de miljoenen euro's lopen. De altijd strijdbare E. Leclerc liet het er niet bij zitten en vecht de sancties aan bij het Conseil d'État, de hoogste administratieve rechtbank in Frankrijk. Die besloot vervolgens dat het constitutionele hof moest bepalen of de wetgeving duidelijk genoeg aangeeft welke "voldoende foutmarge" retailers aan hun leveranciers moeten bieden alvorens logistieke boetes op te leggen.

Het Conseil Constitutionnel moet nu beoordelen of Leclerc te ver is gegaan met zijn logistieke boetes, in een zaak die de relatie tussen retailers en hun leveranciers in Frankrijk en mogelijk de macht die grote distributeurs over hun leveranciers kunnen uitoefenen, zal beïnvloeden.