Voor mensen is zicht het primaire zintuig om naar voedsel te zoeken. Best verrassend dus dat onderzoekers maar weinig weten over hoe we voedsel met het oog waarnemen. Een Australisch onderzoek haalt de achterstand in. Zien of iets eetbaar is blijkt een kwestie van milliseconden.
"Visuele signalen sturen vaak onze voedselkeuzes, zoals wanneer we door een supermarkt navigeren, naar advertenties kijken of posts over voedsel op sociale media zien," zegt Tom Carlson van de University of Sydney. Maar eigenlijk weten we maar heel weinig over hoe we voedsel 'zien', wat er gebeurt in onze hersenen. En dat terwijl onze voorouders zicht gebruikten als het primaire zintuig bij het foerageren. Andere dieren gebruiken juist hun hun reukvermogen; het onze heeft een beperkt bereik.

Om erachter te komen 'hoe' mensen voedsel zien, lieten Carlson en zijn collega's 20 mensen kijken naar verschillende afbeeldingen van voedsel- en niet-voedselvoorwerpen. Terwijl ze dat deden, werd van iedere proefpersoon de hersenactiviteit vastgelegd via een elektro-encefalogram (EECG). Met een deel van die gegevens trainden de onderzoekers vervolgens individuele modellen die de specifieke hersenactiviteit van de individuele proefpersonen leerden herkennen. De rest van de data gebruikten ze om te testen of de modellen kenmerken van elektrische activiteit konden identificeren die gekoppeld waren aan het zien van voedsel, en of er verschil was bij het zien van bewerkt voedsel - pizza, worst - of onbewerkte voedingsmiddelen zoals groente en fruit.

Daarna waren de proefpersonen weer aan de beurt. Zij kregen in zes sessies steeds 6 sets van 157 afbeeldingen te zien (uit een totaal van 314 afbeeldingen die de deelnemers nog niet eerder hadden gezien). Bij de afbeeldingen zaten bewerkte en onbewerkte voedingsmiddelen, maar ook gebruiksvoorwerpen als sokken en hamers. Iedere set duurde ongeveer 24 seconden en de proefpersonen moesten focussen op een stip in het midden van de afbeeldingen.

Onze hersenen blijken razendsnel te kunnen bepalen of iets voedsel is of niet niet. "Tussen 108 en 116 milliseconden na het zien van de beelden pikten de machine-learning-modellen elektrische activiteitssignaturen op die uniek waren voor de deelnemers die een bepaald soort voedsel zagen", zegt Carlson. "Het duurt 40 tot 60 milliseconden voordat informatie van het netvlies naar de cortex gaat, dus het is niet veel langer daarna dat we deze reactie zien." En ja, er was ook verschil zichtbaar in activiteit bij het zien van onbewerkte of bewerkte voedingsmiddelen.

Carlson kijkt meteen stukken verder vooruit: "Een beter begrip van de visuele aspecten van hoe mensen voedsel waarnemen zou hen kunnen helpen om voedzamere keuzes te maken". Denk aan al die reclames, sociale media, of wat we zien bij een rondje door de supermarkt: "visie is de sleutel tot beïnvloeding", zegt hij.