Zomaar gezondheidsadviezen geven via de sociale media en nog geloofd worden ook. Voor talloze influencers is het de gewoonste zaak van de wereld. Artsen maken zich zorgen om "de enorme hausse aan niet-deskundige mensen die claims verspreiden en heel veel bereik hebben". BN'ers nemen hun rol over.
Stel vragen over de pil niet aan een influencer, maar aan je arts.
Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik trekt aan de bel. "Er groeit een generatie op die meer waarde hecht aan de mening van een knappe BN'er dan aan die van de huisarts", zegt huisarts Bernard Leenstra in het AD. Dat krijgt gevolgen, waarschuwt Ruud Coolen van Brakel, directeur van het Instituut. Zo melden bijvoorbeeld de abortusklinieken in Nederland dat het aantal jonge vrouwen die na het gebruik van 'natuurlijke anticonceptiemiddelen' toch ongewenst zwanger zijn, snel stijgt. Vorig jaar vonden er 15% meer abortussen plaats dan in 2021. Reden voor geneesmiddelenautoriteit CBG om het onderwerp anticonceptie extra onder de aandacht te brengen met een column: 'Stel vragen over de pil niet aan een influencer, maar aan je arts'.
Eh, we hebben toch prima anticonceptiemiddelen in Nederland? Ja, maar we hebben ook influencers zoals Rens Kroes, de zus van Doutzen. Meer dan 10 jaar geleden haalde ze al de Foodlog-kolommen met haar kookboeken en - al dan niet omstreden - voedingsadviezen. Influencers bestoken hun volgers met meestal niet wetenschappelijk onderbouwde adviezen, maar wel met allerlei producten waar zij zelf een centje (of flinke schep geld) van opstrijken door deze aan te bevelen.
Zo zweert Rens Kroes bij een app, Natural Cycles, waarbij vrouwen de pil kunnen mijden. "Goedgekeurd door de Amerikaanse Food and Drug Agency". Kroes heeft 320.000 volgers op Instagram en geeft er meteen een kortingscode bij voor als mensen de app willen downloaden. Wat Kroes er niet bij zegt, is dat zelfs bij 'perfect gebruik' de app toch 1,8% van de vrouwen binnen een jaar zwanger raakt. Volgens het CBG is de kans op een ongewenste zwangerschap bij gebruik van natuurlijke anticonceptie zelfs 20%. En kijk nu toch, 2 vrouwen zijn ondanks nauwkeurig bijhouden van de app tóch zwanger geworden. De reactie van Kroes? "Hmmm, bijzonder wel”.
Andere voorbeelden waar medici mee te maken krijgen zijn de vele verzoeken om vitamine- en voedingssupplementen (niet nodig bij een gebalanceerd voedingspatroon), en bijvoorbeeld de oproep van healthfluencer Lars van den Nieuwenhoff (13.000 volgers) om geen zonnebril te dragen. Eh? "Een zonnebril blokkeert een groot deel van de waardevolle informatieflow van de zon richting je brein via je ogen." Het Oogfonds was er als de kippen bij om te reageren. Online: "Zonder goede bescherming kan uv-straling namelijk permanente schade aan de ogen veroorzaken." Het deed Van den Nieuwenhof weinig. "Ik snap dat het Oogfonds reageert, ik zie dat ook steeds vaker gebeuren. Maar persoonlijk doet het me niets. Ik weet dat ik tegen de mainstream in ga, deze mensen willen waarschuwen voor een andere visie."
Geen wonder dat artsen en medische organisaties zich zorgen maken over de toenemende medische desinformatie. Wekelijks registreren zich 3 à 4 mensen bij de Kamer van Koophandel als vlogger, YouTuber of online-influencer. Nederland telt er nu - officieel - zo'n 1.800. Onofficieel waarschijnlijk nog veel meer. Wat ertegen te doen? Coolen van Brakel: raadpleeg óók altijd een (huis)arts. Zelfs als die minder hot is dan je favoriete healthfluencer, hij of zij is wel een healthexpert.
Eh, we hebben toch prima anticonceptiemiddelen in Nederland? Ja, maar we hebben ook influencers zoals Rens Kroes, de zus van Doutzen. Meer dan 10 jaar geleden haalde ze al de Foodlog-kolommen met haar kookboeken en - al dan niet omstreden - voedingsadviezen. Influencers bestoken hun volgers met meestal niet wetenschappelijk onderbouwde adviezen, maar wel met allerlei producten waar zij zelf een centje (of flinke schep geld) van opstrijken door deze aan te bevelen.
Zo zweert Rens Kroes bij een app, Natural Cycles, waarbij vrouwen de pil kunnen mijden. "Goedgekeurd door de Amerikaanse Food and Drug Agency". Kroes heeft 320.000 volgers op Instagram en geeft er meteen een kortingscode bij voor als mensen de app willen downloaden. Wat Kroes er niet bij zegt, is dat zelfs bij 'perfect gebruik' de app toch 1,8% van de vrouwen binnen een jaar zwanger raakt. Volgens het CBG is de kans op een ongewenste zwangerschap bij gebruik van natuurlijke anticonceptie zelfs 20%. En kijk nu toch, 2 vrouwen zijn ondanks nauwkeurig bijhouden van de app tóch zwanger geworden. De reactie van Kroes? "Hmmm, bijzonder wel”.
Andere voorbeelden waar medici mee te maken krijgen zijn de vele verzoeken om vitamine- en voedingssupplementen (niet nodig bij een gebalanceerd voedingspatroon), en bijvoorbeeld de oproep van healthfluencer Lars van den Nieuwenhoff (13.000 volgers) om geen zonnebril te dragen. Eh? "Een zonnebril blokkeert een groot deel van de waardevolle informatieflow van de zon richting je brein via je ogen." Het Oogfonds was er als de kippen bij om te reageren. Online: "Zonder goede bescherming kan uv-straling namelijk permanente schade aan de ogen veroorzaken." Het deed Van den Nieuwenhof weinig. "Ik snap dat het Oogfonds reageert, ik zie dat ook steeds vaker gebeuren. Maar persoonlijk doet het me niets. Ik weet dat ik tegen de mainstream in ga, deze mensen willen waarschuwen voor een andere visie."
Geen wonder dat artsen en medische organisaties zich zorgen maken over de toenemende medische desinformatie. Wekelijks registreren zich 3 à 4 mensen bij de Kamer van Koophandel als vlogger, YouTuber of online-influencer. Nederland telt er nu - officieel - zo'n 1.800. Onofficieel waarschijnlijk nog veel meer. Wat ertegen te doen? Coolen van Brakel: raadpleeg óók altijd een (huis)arts. Zelfs als die minder hot is dan je favoriete healthfluencer, hij of zij is wel een healthexpert.
