In het kader van de Green Deal wil de Europese commissie het pesticidengebruik halveren. Het gebruik van kunstmest moet met 20% verminderen. Maar laat dat niet ten koste gaan van de voedselproductiviteit, waarschuwt wereldvoedselorganisatie FAO. Dat kan namelijk tot spanningen op de wereldmarkt leiden. Andere landen kunnen de verminderde productie van de EU voorlopig niet compenseren.
"Hoe minder Europa produceert, hoe minder het zal exporteren en hoe meer het zal vragen op de wereldmarkten. Dit kan de spanning opvoeren," waarschuwt David Laborde, directeur van de afdeling agrovoedingseconomie bij het voedselagentschap van de Verenigde Naties (FAO) op EURACTIV.
In de Green Deal en de Farm to Fork-strategie heeft de Europese Commissie de ambitie om het voedselsysteem van de EU tot een wereldwijde duurzaamheidsstandaard te maken. Tegen 2030 moet het gebruik van pesticiden gehalveerd zijn, het gebruik van kunstmest met 20% verminderd en is een kwart van de landbouwgrond biologisch.
Duurzaam moet maar productiviteit mag geen vies woord worden
Dat zet de omvang van de oogsten in de EU zwaar onder druk. Met als gevolg dat FAO-topman Laborde zich zorgen maakt. "Ik denk dat de vergroening van de Europese landbouw heel belangrijk is. Het gaat om duurzaamheid en we kunnen duurzaamheid niet opofferen," zegt hij. "Maar het betekent ook niet dat Europa productiviteit kan opofferen." De EU is immers een belangrijke speler op de wereldmarkt, en andere landen zullen niet zo maar de ontstane gaten kunnen opvullen. Dat zal tot extra spanningen kunnen leiden.
Kwaliteit versus kwantiteit
Laborde is coördinator van het 2023 State of Food Security and Nutrition in the World (SOFI) rapport, dat de FAO samen met 4 andere VN-organisaties deze maand publiceerde. Uit het rapport blijkt dat de voedselonzekerheid in de wereld toeneemt als gevolg van de Covid-19 pandemie, klimaatverandering en conflicten zoals in Jemen, Syrië en Oekraïne. De EU staat in die omgeving voor de zware taak de "juiste mix van intern en mondiaal beleid" te vinden.
Voedselzekerheid is een van de pijlers in de EU-Verdragen, en staat samen met inkomenssteun voor boeren centraal in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Waar het percentage mensen dat met voedselonzekerheid te kampen heeft in landen met een laag inkomen 70% is, blijft dat in Europa nog onder de 8%. Toch signaleert Laborde een verontrustende stijging van de voedselonzekerheid in het Verenigd Koninkrijk en continentaal Europa. De belangrijkste oorzaken zijn economische crises en de gestegen kosten van levensonderhoud. Het gaat om een andere betekenis van voedselonzekerheid, zegt Laborde. "Als je in Europa bent [en je hebt te maken met voedselonzekerheid], hoef je geen honger te lijden, maar moet je gaan inleveren op wat je eet in termen van kwaliteit in plaats van kwantiteit".
Naïef
De EU speelt al jaren een leidende rol op het wereldtoneel als het gaat om voedsel en voeding omdat ons continent, met landen als Nederland, Denemarken en Spanje voorop, kon exporteren. Om die rol te behouden mag het belang van de EU in het opnieuw in evenwicht brengen van vraag en aanbod van voedsel niet onderschat worden, aldus Laborde. Hij wijst op de mate van onzekerheid op de landbouwmarkten. "De missie van markten is niet om voor de armsten te zorgen. Denken dat markten uit zichzelf ongelijkheid en inclusiviteit inkaderen is een beetje naïef," zei hij. En dus zijn juist de verduurzamingsaspecten van de landbouw relevant, omdat de prijzen van landbouwgrondstoffen onder meer beïnvloed worden door externe milieueffecten zoals pesticiden- en kunstmestgebruik en ook klimaateffecten.
Het groene beleid van de EU is geformuleerd door Frans Timmermans en Diederik Samsom. Timmermans heeft aangegeven premier van Nederland te willen worden. De jonge Nederlandse WUR-bestuurskundige Jeroen Candel voorziet dat precies de tegenstelling die volgens de FAO geen splijtzwam mag zijn in Europa, dat in Nederland wel zal worden. De FAO doet niet anders dan eerdere kritieken vanuit de VS en Duitsland op het Brusselse beleid herhalen.
De Europese Commissie heeft onder Timmermans geweigerd een sociaal-economische impactanalyse van haar beleid te maken.
In de Green Deal en de Farm to Fork-strategie heeft de Europese Commissie de ambitie om het voedselsysteem van de EU tot een wereldwijde duurzaamheidsstandaard te maken. Tegen 2030 moet het gebruik van pesticiden gehalveerd zijn, het gebruik van kunstmest met 20% verminderd en is een kwart van de landbouwgrond biologisch.
Duurzaam moet maar productiviteit mag geen vies woord worden
Dat zet de omvang van de oogsten in de EU zwaar onder druk. Met als gevolg dat FAO-topman Laborde zich zorgen maakt. "Ik denk dat de vergroening van de Europese landbouw heel belangrijk is. Het gaat om duurzaamheid en we kunnen duurzaamheid niet opofferen," zegt hij. "Maar het betekent ook niet dat Europa productiviteit kan opofferen." De EU is immers een belangrijke speler op de wereldmarkt, en andere landen zullen niet zo maar de ontstane gaten kunnen opvullen. Dat zal tot extra spanningen kunnen leiden.
Kwaliteit versus kwantiteit
Laborde is coördinator van het 2023 State of Food Security and Nutrition in the World (SOFI) rapport, dat de FAO samen met 4 andere VN-organisaties deze maand publiceerde. Uit het rapport blijkt dat de voedselonzekerheid in de wereld toeneemt als gevolg van de Covid-19 pandemie, klimaatverandering en conflicten zoals in Jemen, Syrië en Oekraïne. De EU staat in die omgeving voor de zware taak de "juiste mix van intern en mondiaal beleid" te vinden.
Voedselzekerheid is een van de pijlers in de EU-Verdragen, en staat samen met inkomenssteun voor boeren centraal in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Waar het percentage mensen dat met voedselonzekerheid te kampen heeft in landen met een laag inkomen 70% is, blijft dat in Europa nog onder de 8%. Toch signaleert Laborde een verontrustende stijging van de voedselonzekerheid in het Verenigd Koninkrijk en continentaal Europa. De belangrijkste oorzaken zijn economische crises en de gestegen kosten van levensonderhoud. Het gaat om een andere betekenis van voedselonzekerheid, zegt Laborde. "Als je in Europa bent [en je hebt te maken met voedselonzekerheid], hoef je geen honger te lijden, maar moet je gaan inleveren op wat je eet in termen van kwaliteit in plaats van kwantiteit".
Naïef
De EU speelt al jaren een leidende rol op het wereldtoneel als het gaat om voedsel en voeding omdat ons continent, met landen als Nederland, Denemarken en Spanje voorop, kon exporteren. Om die rol te behouden mag het belang van de EU in het opnieuw in evenwicht brengen van vraag en aanbod van voedsel niet onderschat worden, aldus Laborde. Hij wijst op de mate van onzekerheid op de landbouwmarkten. "De missie van markten is niet om voor de armsten te zorgen. Denken dat markten uit zichzelf ongelijkheid en inclusiviteit inkaderen is een beetje naïef," zei hij. En dus zijn juist de verduurzamingsaspecten van de landbouw relevant, omdat de prijzen van landbouwgrondstoffen onder meer beïnvloed worden door externe milieueffecten zoals pesticiden- en kunstmestgebruik en ook klimaateffecten.
Het groene beleid van de EU is geformuleerd door Frans Timmermans en Diederik Samsom. Timmermans heeft aangegeven premier van Nederland te willen worden. De jonge Nederlandse WUR-bestuurskundige Jeroen Candel voorziet dat precies de tegenstelling die volgens de FAO geen splijtzwam mag zijn in Europa, dat in Nederland wel zal worden. De FAO doet niet anders dan eerdere kritieken vanuit de VS en Duitsland op het Brusselse beleid herhalen.
De Europese Commissie heeft onder Timmermans geweigerd een sociaal-economische impactanalyse van haar beleid te maken.
