Een doodgewone schimmel blijkt in staat te zijn het in zee rondzwervende plastic op te eten. Maar dat betekent niet dat met het loslaten van die schimmel in de oceanen de plasticvervuiling vanzelf verdwijnt. Meer dan 4% van het aangeboden plastic per jaar werken de schimmels niet weg. Maar mogelijk, zegt NIOZ-onderzoeker Annika Vaksmaa, is de plasticetende schimmel een verklaring voor de vele tonnen 'missing plastic'.
Annika Vaksmaa, verbonden aan het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (Nioz), gaat met de haar zojuist toegekende XS-onderzoeksbeurs verder speuren naar plasticetende schimmels, in het bijzonder als die in de zeebodem zitten. Vaksmaa ontdekte eerder al dat Rhodotorula mucilaginosa plastic eet. Dat is een doodgewone schimmel die in onze darmen zit, op onze huid, in de bodem en ook volop in zee. Van deze eencellige schimmel, een gist dus, weten we al dat die in de bodem ruwe olie kan afbreken.
Vaksmaa ontdekte de schimmel in een 'experimentele plastic soep' die door collega's van het Utrechtse kennisinstituut Deltares onderzocht werd. "Op stukjes plastic zag ik daar een soort fluffy vlokjes groeien, van draadvormige schimmels," zegt Vaksmaa in Trouw. "Daartussen zaten ook eencellige schimmels, en dat bleken deze gistcellen. Daarom was ik niet verbaasd toen ik zag dat deze cellen plastic eten. Ze groeien tenslotte niet voor niets op plastic.”
Op basis van meerdere proeven waarbij ze de schimmel polyethyleen voerde met een zorgvuldig afgepaste hoeveelheid van het chemisch goed herkenbare 'zware' koolstof-13, ontdekte Vaksmaa dat Rhodotorula mucilaginosa daadwerkelijk plastic eet, maar dat wel reuze langzaam doet. "Als ik ging doorrekenen met de gemeten afbraaksnelheid, dan aten de cellen ongeveer 4 procent van het aangeboden plastic per jaar op.” Dat gaat natuurlijk het plasticprobleem niet oplossen.
Missing plastic
Volgens een schatting van Amerikaanse ecologen onder leiding van Roland Geyer in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances, heeft de mensheid sinds 1950 bijna 9 miljard ton plastic geproduceerd. Daarvan is ongeveer 7 miljard ton afval geworden. Minder dan 10% daarvan is gerecycled, ruim 10% is verbrand en ongeveer 80% is gestort. En vroeg of laat eindigt het merendeel van dat afval in de oceanen, in een tempo van 1,5% tot 4% van het geproduceerde plastic per jaar. Het gewicht van de plastic soep in de oceanen zou inmiddels minstens 320 miljoen ton zijn. Maar van al dat plastic dat rond moet drijven, is "zelfs na heel goed zoeken minder dan één procent terug te vinden." Dat is het plastic dat in de 5 zogenoemde 'gyres' ronddrijft. De rest is 'missing', signaleerde The Guardian in 2019.
Vaksmaa hoopt met haar plasticetende schimmel een heel klein nieuw stukje van de puzzel te hebben geleverd in de zoektocht naar het ‘missende plastic’ in de oceanen. “Mijn Nioz-collega’s Annalisa Delre and Helge Niemann hebben al laten zien dat het zonlicht een deel van dat plastic afbreekt tot minuscule deeltjes. Anderen hebben aangetoond dat er bacteriën zijn die plastic eten. Met dit onderzoek hebben we voor het eerst berekend hoeveel plastic door schimmels in zeewater wordt gegeten. Het zijn allemaal kleine stukjes van een hele grote puzzel.”
Met het geld van de XS-beurs (€50.000) gaat Vaksmaa nu in de zeebodem op zoek naar schimmels die onder zuurstofloze omstandigheden plastic kunnen eten. Maar, besluit ze, "om het plasticprobleem in de wateren op te lossen is er eigenlijk maar één goede manier, en dat is voorkómen dat het daar überhaupt terechtkomt.”
Vaksmaa ontdekte de schimmel in een 'experimentele plastic soep' die door collega's van het Utrechtse kennisinstituut Deltares onderzocht werd. "Op stukjes plastic zag ik daar een soort fluffy vlokjes groeien, van draadvormige schimmels," zegt Vaksmaa in Trouw. "Daartussen zaten ook eencellige schimmels, en dat bleken deze gistcellen. Daarom was ik niet verbaasd toen ik zag dat deze cellen plastic eten. Ze groeien tenslotte niet voor niets op plastic.”
Op basis van meerdere proeven waarbij ze de schimmel polyethyleen voerde met een zorgvuldig afgepaste hoeveelheid van het chemisch goed herkenbare 'zware' koolstof-13, ontdekte Vaksmaa dat Rhodotorula mucilaginosa daadwerkelijk plastic eet, maar dat wel reuze langzaam doet. "Als ik ging doorrekenen met de gemeten afbraaksnelheid, dan aten de cellen ongeveer 4 procent van het aangeboden plastic per jaar op.” Dat gaat natuurlijk het plasticprobleem niet oplossen.
Missing plastic
Volgens een schatting van Amerikaanse ecologen onder leiding van Roland Geyer in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances, heeft de mensheid sinds 1950 bijna 9 miljard ton plastic geproduceerd. Daarvan is ongeveer 7 miljard ton afval geworden. Minder dan 10% daarvan is gerecycled, ruim 10% is verbrand en ongeveer 80% is gestort. En vroeg of laat eindigt het merendeel van dat afval in de oceanen, in een tempo van 1,5% tot 4% van het geproduceerde plastic per jaar. Het gewicht van de plastic soep in de oceanen zou inmiddels minstens 320 miljoen ton zijn. Maar van al dat plastic dat rond moet drijven, is "zelfs na heel goed zoeken minder dan één procent terug te vinden." Dat is het plastic dat in de 5 zogenoemde 'gyres' ronddrijft. De rest is 'missing', signaleerde The Guardian in 2019.
Vaksmaa hoopt met haar plasticetende schimmel een heel klein nieuw stukje van de puzzel te hebben geleverd in de zoektocht naar het ‘missende plastic’ in de oceanen. “Mijn Nioz-collega’s Annalisa Delre and Helge Niemann hebben al laten zien dat het zonlicht een deel van dat plastic afbreekt tot minuscule deeltjes. Anderen hebben aangetoond dat er bacteriën zijn die plastic eten. Met dit onderzoek hebben we voor het eerst berekend hoeveel plastic door schimmels in zeewater wordt gegeten. Het zijn allemaal kleine stukjes van een hele grote puzzel.”
Met het geld van de XS-beurs (€50.000) gaat Vaksmaa nu in de zeebodem op zoek naar schimmels die onder zuurstofloze omstandigheden plastic kunnen eten. Maar, besluit ze, "om het plasticprobleem in de wateren op te lossen is er eigenlijk maar één goede manier, en dat is voorkómen dat het daar überhaupt terechtkomt.”